مسیر توسعه در صنعت اشتغال‌زای کفش مشهد

رویکرد توسعه خوشه‏های صنعتی که شامل توسعه صنعت کفش در چهار استان کشور است، یکی از این مسیرهای توسعه‏ای حمایتی دولت محسوب می‏‌شود که در چند ساله اخیر مورد توجه قرار گرفته است اما علی‏رغم تمامی تلاش‎های صورت گرفته در این حوزه، تنها بخش کوچکی از فرایند توسعه صنعت کفش آغاز شده است که عدم پرداختن به نیازهای اساسی و زیربنایی صنعت کفش می‏تواند ضمن رکود این صنعت مانع پیشرفت در فضای ایجاد شده حال حاضر کشور باشد .

فروش کالا و محصولات و رقابت در حوزه کیفیت محصولات تولیدی از مهم‏ترین مشکلات صنعت کفش کشور و همچنین شهر مشهد به عنوان سومین قطب تولید کفش کشور به شمار می‎رود. عدم توسعه بازارهای ملی و در رأس آن بازارهای بین‎المللی از مهم‎ترین نکاتی است که باید دولت‏مردان و نهادهای حمایتی به آن نگاه ویژه‎ای داشته باشند. امروزه صنعت کفش در ایران با توجه به تعرفه واردات کفش در کشور از حاشیه سود و امنیت مناسب تولیدی برخوردار است که باید در این زمینه سرمایه‌‎گذاری بیشتری صورت گیرد.

به واسطه صنفی بودن واحدهای تولید کفش کشور و اینکه بیشتر این واحدها جزء واحدهای خرد و کوچک هستند، هزینه‌های ورود به بازار و رقابت در حوزه داخلی از مهم‌‎ترین مشکلات و معضلات صنایع تولیدی و بنگاه‌های کوچک کفش کشور است. در این مسیر واحدهای تولیدی بزرگ به واسطه حضور در نمایشگاه‌های داخلی و عرضه کالا و محصولات خود جایگاه به نسبت بهتری از واحدهای کوچک‌تر دارند و حال آن که بعضی از واحدهای کوچک خود زیرمجموعه واحدهای بزرگتر شده و تحت برند و نام تجاری آن‎ها کار می‌کنند تا فرصت عرضه و تولید در بازار رقابتی داخلی را داشته باشند اما به واسطه اینکه بیشترین حجم اشتغال در واحدهای کوچک و خرد کمتر از پنج نفر است، لازم است تا برای توسعه بازار و فروش محصولات این بنگاه‌های تولیدی چاره‌ای اندیشیده شود و این در حالی است که سرانه سرمایه‌گذاری ایجاد اشتغال در صنعت کفش کمتر از 20 میلیون تومان به ازای هر نفر است و این فرصت را در دیگر صنایع تولیدی به ندرت یافت می‎شود و عدم توجه به توسعه بازار و فروش این واحدها فرصت‌های اشتغال و سرمایه‌گذاری را از یک صنعت اشتغال‌زا گرفته و افراد مجبور به روی آوردن به مشاغل کاذب می‌شوند .

و اما راه چاره توسعه بازار محصولات تولیدی واحدهای تولیدی کفش چیست؟

طی بررسی‌های به عمل آمده در فرایند توسعه خوشه‌های صنعتی توسط عاملان توسعه، عدم ایجاد مراکز ارائه خدمات بازار برای تولیدکنندگان صنعت کفش درکنار شرکت‌های بازرگانی اختصاصی فروش محصولات با برند مشترک یکی از مسیرهای توسعه بازار است که می‌توان از این رهگذر در ایجاد ارزش افزوده صنعت کفش کمک شایانی کرد. تجربه ثابت کرده است که در مسیر توسعه بازار اگر تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان خدمات کسب و کار خود در مرکز فعالیت‌های توسعه قرار داشته و نقش‌آفرینی نمایند نتایج بهتری حاصل خواهد شد و ضمن اعتماد با پروژه توسعه بازار همکاری بهتری نیز خواهند داشت که در سال‌های اخیر متأسفانه سپردن فرایند توسعه بازار به شرکت‌های غیرتخصصی، نه تنها این مشکل را حل نکرده بلکه باعث ایجاد بی‌اعتمادی به پروژه‌های حمایتی از صنایع کوچک می‌شود که به واسطه سلیقه‎ای عمل کردن کارشناسان شاهد اجرای چند مورد از این مدل پروژه‌های توسعه‌ای در صنایع مختلف بوده‌ایم .

صنعت کفش ضمن داشتن مشکلات توسعه بازار و فروش، دچار مشکلات فرهنگی به واسطه عدم استقبال از مشاغل ایجاد شده در این صنعت نیز می‌باشد. عدم پرداختن به صنعت کفش از نظر فرهنگی و عدم توجه رسانه‎های عمومی به یک اشتغال پایدار در مشهد به این بی‎مهری دامن زده است. وقتی نگاه رسانه‌ای ما به صنایع اشتغال‌زا در استان و معرفی آن‌ها در هاله‌ای از ابهام و انتخاب‌های بعضا غیرکارشناسانه است، شاهد معرفی صنایعی از دست رفته و ساخت فیلم‌های مستند چند قسمتی برای معرفی آن می‌شویم و حال آن که صنعتی را که در حال رشد است و نیاز به معرفی و سرمایه‎گذاری دارد، از منظر دور نگاه داشته و به آن نپرداخته‎ایم.

اکنون صنعت کفش مشهد با بیش از 1200 واحد تولیدکننده کوچک و بزرگ کفش و با اشتغال مستقیم 15 هزار نفری نیازمند توجه و حمایت بیشتری از سوی مسئولان است. اقدامات انجام گرفته درسال‌های اخیر هر چند مفید بوده اما کافی و لازم برای توسعه این صنعت نیست. نمی‌توان تنها با تعریف چند پروژه و واگذاری به عده‌ای خاص انتظار رشد و پیشرفت چشمگیری از توسعه صنعتی را داشت.

امید است با درایت و تدابیر لازم در امر توسعه صنعتی و نگاهی به بازار با پتانسیل صنعت کفش در حوزه صادرات و ایجاد اشتغال بتوانیم گامی موثر برداشته و زمینه‌ساز رشد و بالندگی در استان خراسان از این مسیر باشیم .

عامل توسعه خوشه صنعتی کفش مشهد