کالبدشکافی پساتحریم

۱۱ آبان ۱۳۹۴ کد خبر : 1116
حسین متین‎راد* در بحث توافق هسته‎ای و اثرات روانی آن بر فضای اقتصادی، اجتماعی کشور، از نتایج رأی به دو طیف سیاسی موجود می‌توان نتیجه گرفت که حامیان دولت به چه مقدار موافق توافق بودند و شرایط پس از انتخابات نشان داد که آرامش بر اقتصاد به امید فردای بهتر تداوم یافت.

دو سال قبل در فضای تنش‌آلود افزایش روزانه تهدیدها و تحریم‎ها، حتی تصور چنین دستاوردهایی غیرممکن بود اما:

  • شکست پروژه‎ امنیتی‎سازی جمهوری اسلامی
  • دستیابی صلح‎آمیز به انرژی صلح‌آمیز هسته‎ای
  • خروج پرونده ایران از شورای امنیت
  • و در نهایت رفع تحریم‎ها
  • آرزویی بود که تحقق یافت.

اثرات کاهشی قیمت نفت در ابتدای حضور دولت جدید خیلی بیش از تحریم‎ها برای اقتصاد و دولت محدودیت ایجاد کرد و در عمل مانع بیشتری برای پیشبرد اهداف اقتصادی دولت ایجاد کرد؛ هر چند در کلان، در صورت تحمل مردم شاید بتوان اقتصاد بدون نفت را تجربه کرد و آرزوی دیرینه را اجرایی نمود.

تعیین درصد مشکلات اقتصادی ایران در حوزه تحریم‎های بین‎المللی بدیهی‌ترین نیاز است؛ تمایز بین محدودیت‎های تحریم و ناکارآمدی مدیریتی حکومتی مهم‎ترین ابزار تعیین اثربخشی رفع تحریم‎هاست.

مسلما رفع تحریم‎ها باعث تعامل ما با اقتصاد دنیا بر مبنای تقسیم کار جهانی خواهد بود.

برآیند تراز نهایی این تعامل، تبادل کالایی بر مبنای مکانیزم تجارت جهانی است؛ نیاز و کمبودهای تکنولوژی و مالی اقتصاد ما برکسی پوشیده نیست و شاخص‎های فعلی فضای کسب و کار ما سریعا قابل‌دسترس است.

شواهد آماری، محدودیت‎های این اقتصاد را با توجه به تحریم و ناکارآمدی اقتصاد دولتی شفاف می‎کند.

در بستر تحریم‎ها، کاهش قیمت نفت، مشکلات را مضاعف کرد اما شفافیت اقتصاد را برای تشخیص بیماری باعث شده است. کاهش قیمت نفت از تحریم‎ها پرفشارتر است لذا نیاز به اصلاح ساختار اقتصادی با اولویت تعیین استراتژی اقتصادی مهم‎ترین نتیجه مثبت تحریم‎هاست. بنابراین دولت باید در زمینه:

  1. تعیین استراتژی اقتصادی با توجه به اقتصاد مقاومتی
  2. بهبود اسامی در شاخص‌های فضای کسب و کار
  3. اصلاح ساختار اقتصادی
  4. تعیین برنامه زمان‎بندی برای حضور در سازمان تجارت جهانی با توجه به شرایط جاری و فرآیند آن
  5. تعریف سیاست‎های پولی، مالی در رابطه با بازار سرمایه و بازارهای موازی
  6. نرخ بهره واقعی در رابطه با نرخ تورم واقعی
  7. یکسان‌سازی نرخ ارز

تسریع کند.

یکی از موارد مهم که باید برای مردم شفاف شود، آن است که پس از رفع تحریم، اقتصاد کشور به سال‌های 80- 83 برمی‎گردد اما با محدودیت‎های بیشتر شامل:

  1. تجمیع بیکاران و افزایش نرخ آن از محدوده سنی تا 22 سال به محدوده سنی تا 34 سال، با نوع نیاز و توقعات متفاوت و انباشته.
  2. مشکلات مهاجرت و تخلیه روستاها و شهرستان‎های کوچک برای حضور در مراکز و ایجاد حاشیه‎نشینی و خواسته‌‎های متفاوت و گران.
  3. بهره‎وری پایین یکی از عوامل کلیدی است که ارتباطی به تحریم نیز ندارد.
  4. عدم‌مدیریت و استراتژی بلندمدت بر منابع آب و محیط‌زیست.
  5. سیستم اداری و بدنه فربه و ناکارآمد از بعد نیروی انسانی و متخصص.
  6. همه پیشران‏های اولویت‎دار برای سرمایه‎گذاری ممکن است برای سرمایه‎گذار خارجی جذابیت نداشته باشد.
  7. بیش از 90 درصد صنایع موجود نیاز به نوسازی و بازسازی دارد.
  8. در سرمایه‎گذاری‌های جدید حتما باید به تکنولوژی های‎تِک (Hi- Tech) معطوف شویم.
  9. کاهش قیمت تمام‌شده برای تولید با تکنولوژی جدید (تولید رقابتی با تکیه بر مزیت‎های نسبی) نکته مهمی است، برای مثال با صنایع پیش‌‌دیجیتال ما یک بطری (PeT) را با وزن 17 گرم تولید می‎کنیم اما همین بطری در ترکیه با تکنولوژی دیجیتال 10 گرم وزن دارد.
  10. در سرمایه‎گذاری‎های پیش‌دیجیتال، مواد مصرفی، 50 درصد بیشتر از صنایع دیجیتال موردنیاز است.
  11. ما به سرمایه‎گذاری‎های بزرگ صنعتی، کشاورزی با رعایت «صرفه مقیاس» نیاز داریم؛ در حال حاضر کوچک و در زنجیره تولید زیباست.
  12. عدم‌خصوصی‌سازی واقعی.
  13. نبود سازوکارهای مالی مناسب (بانک و بیمه خارجی و رقابتی).
  14. محدودیت‎های بازار سرمایه، هرچند به نظر نمی‎رسد که همه ظرفیت‎های اقتصادی ما متمرکز و در بورس باشد.

به‌هرحال مدیریت بر توقعات و انتظارات واقع‌بینانه مردم باید زودتر شروع می‎شد. آنچه در پذیرش قطعنامه 598 روی داد، به نسبت این توافقنامه «آنی» بود و در مراحل کوتاه اثرات ویرانگری بر بخش خصوصی گذاشت اما در این مورد با توجه به اینکه بسیاری از مؤلفه‎های اقتصادی متفاوت با آن دوره است، اما اثرات تنزیلی آن بر سرمایه مردم به تدریج و در بخش‎های مختلف خیلی متفاوت اثر می‎گذارد. شکستن حباب قیمت‎ها در همه بازارها را مردم نمی‎پسندند زیرا همه با انگیزه سود وارد شده‎اند اما در دوره رکود برای شروع رونق منحنی عرضه و تقاضا در رابطه با قیمت‎های جدید و طبیعتا پایین‎تر تلاقی می‏کنند، بنابراین با توجه به وضعیت جاری، باید به اثرات بهبود در سه ماه نخست سال 95 امید داشت.

عضو هیأت مدیره انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی

 

« منبع خبری : دنیای اقتصاد » آخرین ویرایش : ۱۱ آبان ۱۳۹۴, ۰۹:۱۳


نظر سنجی دنیای اقتصاد

اخبار تصویری

پیشخوان خبر

یادداشت ها