چالش‌های گردشگری ماجراجویانه

۹ آذر ۱۳۹۴ کد خبر : 1197
مژگان ثابت تیموری* این روزها هیاهوی تورهای گردشگری ماجراجویانه بسیار به گوش می‌رسد. آنچه در ابتدا به چشم می‎خورد، مکان مورد تفرج است که معمولاً از زیباترین، بکرترین و دست‎نیافتنی‎ترین مکان‌ها به شمار می‌آید و در درجه دوم بازه زمانی تورهای مورد نظر است.

آنچه مسلم است این نوع گردشگری نیز یکی از انواع گردشگری در طبیعت و جذاب‌ترین نوع آن نیز رفتینگ یا گردشگری و قایقرانی در آب‌های خروشان است. در این نوع گردشگری باید از مربیان آموزش دیده و حرفه‌ای بهره‌مند بود که در تمامی اصول رفتینگ، نجات غریق، امدادرسانی، صخره نوردی خبره بوده و به نقشه کل مسیرهای مورد تفرج (خصوصاً مسیرهای آبی)، اطلاعات اقلیمی منطقه، جایگاه پایگاه‌های امداد و نجات و سکونتگاه‌های محلی اشراف داشته باشد. همچنین با آگاهی کامل، تجهیزات مورد نیاز برای این نوع تفرج و نیز تجهیزات امدادرسانی، ردیابی و ارتباط با مراکز امداد را همراه داشته و بتوانند از آنها استفاده کنند که البته در  ایران، به دلیل جدید بودن این سبک گردشگری افراد متبحری مشغول به فعالیت هستند. اما آنچه در این مبحث مورد نظر است، شرایط اینگونه تفرج‌های ماجراجویانه است.

این نوع تفرج که اغلب مسیر رودخانه‌های خروشان سطحی را دنبال می‌کند گاهی با تغییرات اندک آب و هوایی، گروه را با شرایط غیر قابل پیش بینی مواجه می‌کند. تغییرات سرعت و شدت باد، تغییر شدت جریان و عمق آب، عدم توجه به فصل شکار حیوانات وحشی بومی محدوده رودخانه و یا مسیر رسیدن به آن و نیز ریزش نزولات در بالادست رودخانه‌ها و وقوع سیلاب‌های پیش‌بینی نشده که می‌تواند این گروه‌های تفرج‌کننده و نیز گروه‌های امدادرسان محلی را دچار مشکل کند.

یکی دیگر از مشکلات این نوع تفرج، عدم آشنایی با محیط اتراق است. در این شرایط به دلیل ناآشنایی گروه با محیط اتراقگاه امن، با اعتراض بومی‌ها، تعرض به حریم اتراقگاه از سوی افراد ناآگاه یا نابخرد و حمله جانوران وحشی، دور از انتظار نیست. نکته دیگر این است که برخی افراد حاضر در این گروه‌ها، با عدم تبعیت از مدیر و سرپرست گروه باعث بروز مشکلات عدیده‌ای خواهند شد که مهم‌ترین آن‌ها، ورود به حریم جانوران در فصل‌های خاص است که نتیجه‌ای جز حمله آن گونه به گروه تفرج کننده درپی ندارد.

عدم آشنایی اعضای گروه، به فنون شنا، کوه‌نوردی، صخره‌نوردی و غارنوردی نیز از جمله مشکلاتی است که اعضای گروه را نیز به دردسر خواهدانداخت. متاسفانه در موارد بسیاری، به دلیل عدم تکرار این گونه سفرها، گردشگران اقدام به تخریب محیط برای داشتن یادگاری از آن فضا می‌کنند که متاسفانه از کدهای اخلاقی اکوتوریسم دور است و هرچه بازه زمانی اینگونه سفرها، طولانی‌تر باشد، امکان بروز اینگونه رخدادها و نیز وقوع شرایط پیش‌بینی نشده برای تفرج‌کنندگان بیشتر خواهد بود.

مشکل‌ترین شرایط زمانی است که مسیر ماجراجویانه آبی از دل غارهای آبی گذر کند و افراد گروه نابلد باشند و یا از شرایط روحی مناسبی برخرودار نباشند. در این شرایط بروز حوادث، به دلیل صعب‌العبور بودن و اغلب، غیر قابل ردیابی بودن محل، سبب وقایع بدتر برای کل گروه خواهد شد. اما نکته‌ای که باید بیشتر مورد توجه قرارگیرد، این است که برخوردهای ناصحیح و دور از شئونات از سوی برخی افراد بومی و نابخرد (سرقت قایق‌ها، تجهیزات ردیابی سوراخ کردن و حتی چپ کردن قایق‌ها و تجاوز به عنف) مشاهده شده که لازم است سرپرست گروه قبل از آغاز برنامه و پس از مسیر یابی دقیق، با ارتباط با افراد بومی و ساکنان محلی از راهنمایان محلی برای ایمن کردن راه‌ها و نیز برقراری امنیت گروه، کمک گرفته و ناامنی این گونه سفر را به حداقل برساند. یکی از دلایل اینگونه رخدادها، عدم پذیرش تفرج کنندگان از سوی افراد بومی است که برای ممانعت از ورود تفرج کنندگان به حریم زندگی، با بروز این رفتارها اعتراض می کنند که در بسیاری از موارد به دلیل احساس ناامنی اخلاقی و هویتی از سوی گردشگران است. همچنین احساس ورود افراد تخریب کننده با عنوان تفرج‌کننده که برای افراد محلی، تنها زحمت و مزاحمت داشته و نفعی برای جامعه محلی ندارند.

آنچه مسلم است با ارائه الگوی صحیح تفرج در طبیعت بکر و نیز برقراری ارتباط صحیح و تحت نظارت سرپرست گروه با افراد محلی، می‌توان از بروز اینگونه رخدادها ممانعت کرد. نکته لازم به ذکر این است که سفر ماجراجویانه به دل طبیعت دور از دسترس برای افراد کم تجربه، نابلد، تک نفره و یا در گروه‌های کوچک، به دور از اصول تفرج ماجراجویانه صحیح و کم‌خطر است.

عضو هیأت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی مشهد

« منبع خبری : دنیای اقتصاد » آخرین ویرایش : ۹ آذر ۱۳۹۴, ۰۹:۴۷


نظر سنجی دنیای اقتصاد

اخبار تصویری

پیشخوان خبر

یادداشت ها