توسعه اقتصادی با پول‌های خارجی

اما جذب سرمایه و سرمایه‌گذاران خارجی نیازمند بسترسازی در زمینه‌های گوناگون است، ایجاد امنیت و اطمینان خاطر از بازدهی سرمایه‌گذاری و اصلاح برخی قوانین دست‌وپاگیر می‌تواند از جمله موضوعات موردنیاز برای این موضوع باشد. خراسان رضوی با پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های بالایی که در زمینه‌های صنعتی، معدنی، گردشگری، کشاورزی و تجاری دارد می‌تواند با دعوت از هیات‌های تجاری خارجی و برقراری روابط تجاری با کشورهای دور و نزدیک، راهی برای رشد اقتصادی هر چه بیشتر خود باز کند.

خراسان رضوی نیازمند سرمایه‌گذاری 14.3 میلیارد یورویی است

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین‌الملل استانداری خراسان‌رضوی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: با توجه به فرمایش مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه سرمایه‌گذاری امروز یک ضرورت است، این موضوع امروز دیگر نمی‌تواند در حاشیه قرار بگیرد و همه باید ضروری‌بودن سرمایه‌گذاری را بپذیریم. اما در مورد اینکه سرمایه‌گذاری توسط دولت انجام شود و یا بخش خصوصی، باید بگوییم دولت نه پولی برای این موضوع دارد و نه دولت‌ها در سراسر دنیا در این زمینه موفق بوده‌اند و هر جا بخش خصوصی وارد شده موفق بوده، بنابراین مبنا را باید بر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی بگذاریم و اگر هم سرمایه‌گذار خارجی وارد شود باید با بخش خصوصی ما مشارکت کند.

علی رسولیان می‌افزاید: در خراسان رضوی برای استفاده از سرمایه‌های خارجی و جذب بهتر آن‌ها باید ابتدا پروژه‌های قابل ارائه براساس ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایمان داشته باشیم و کسی که می‌آید باید بداند کجا و با چه امکاناتی سرمایه‌گذاری می‌کند و اینکه آیا پروژه‌های اقتصادی منافع او را تامین می‌کند یا خیر زیرا او جایی سرمایه‌گذاری می‌کند که از نظر اقتصادی منافعی برایش داشته باشد.

رسولیان ادامه می‌دهد: در گذشته حدود 480 پروژه قابل ارائه در استان وجود داشت که با ارزیابی آن‌ها، در نهایت 189 پروژه با حدود 55 هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری مورد نیاز، شناسایی شد که این سرمایه مورد نیاز معادل 14.3 میلیارد یورو است و البته این بدان معنا نیست که دیگر پروژه‌ای در استان وجود ندارد. همه دستگاه‌های اجرایی و بخش خصوصی باید مطالعه کنند و بخش خصوصی باید پروژه‌هایی که نیازمند سرمایه‌گذاری مجدد و شریک خارجی است را معرفی کند، امروز بسیاری از خارجی‌ها برای سرمایه‌گذاری در کشور ما به دنبال شریک ایرانی هستند چون به تنهایی شاید موفق نباشند و این موضوع برای ما هم بهتر است تا هم از تجربیات آن‌ها استفاده شود و هم منافع آن به بخش خصوصی برسد و در آینده بتواند این کار را ادامه دهد.

تهیه فیلم و ایجاد سایت برای معرفی استان به هیات‌های خارجی

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین‌الملل استانداری خراسان‌رضوی اظهار می‌کند: از مجموع پروژه‌های نیازمند سرمایه و شناسایی شده در استان، 11پروژه صنعتی، 19 مورد گردشگری، 36 فرصت در بخش کشاورزی، 29 فرصت در حوزه راه‌وشهرسازی، پنج فرصت درحوزه برق، 19 پروژه در حوزه آب و فاضلاب و 72 پروژه مربوط به شهرداری‌ها است.

رسولیان یادآور می‌شود: برای معرفی ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری استان به هیات‌های خارجی فیلمی به زبآن‌های فارسی و انگلیسی تهیه کرده‌ایم و قرار است به زبآن‌های عربی، روسی و فرانسوی هم تهیه شود تا ابتدای ورود آن‌ها به استان، در دقایقی خراسان رضوی را به خوبی معرفی کنیم. علاوه بر این، سایتی هم درباره ظرفیت‌های سرمایه‌گذاری مشهد و شهرستآن‌ها تهیه می‌کنیم که شرط موفقیت آن به‌روزرسانی است.

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین‌الملل استانداری خراسان‌رضوی خاطرنشان می‌کند: اگر تامین مالی از طریق سرمایه‌گذاری خارجی، بانک‌ها، صندوق توسعه ملی، شرکت‌های توانمند سرمایه‌گذاری داخلی و یا سرمایه‌های خرد داخلی و بخش خصوصی انجام شود، لازم است فضای کسب‌وکار هم به‌گونه‌ای باشد که فرد به راحتی کارش را انجام دهد و منافع اقتصادی‌اش تامین شود. در این راستا کمیته‌ای تشکیل داده‌ایم و در حال شناسایی موانع هستیم.

رسولیان می‌گوید: بخشی از موانع موجود ملی است و استان نمی‌تواند نقش چندانی در رفع آن‌ها داشته باشد و فقط موضوع را به تهران منعکس می‌کنیم و برای حل آن پیشنهاد می‌دهیم اما برخی از موانع موجود در استان را می‌توان برطرف کرد به طور مثال می‌توان امور را به جای مسیر طولانی از مسیر کوتاه و قانونی انجام داد و این موضوعات باید شناسایی شود. آزمایش‌هایی که اداره‌کل استاندارد و دامپزشکی برای واردات انجام میدادند، تقریبا یکسان بود و سعی کردیم از این موازی‌کاری بکاهیم و مشکل حل شد، در بحث صادرات زعفران و چای هم موانعی وجود داشت که رفع شد و برای راحت‌ترشدن فرایند اقتصادی باید گره‌های موجود را باز کنیم.

ایجاد 330 شرکت خارجی در مشهد در سالجاری

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین‌الملل استانداری خراسان‌رضوی عنوان می‌کند: در زمینه اخذ مجوزها نیز نیروها در مرکز خدمات سرمایه‌گذاری مستقر شدند اما در کارگروه زیربنایی استان هم پیگیر موضوع بودیم و توافق شد که مسیرهای اخذ مجوز هم تسهیل شود و نیاز به استعلام‌های فراوان و تکراری نباشد.

رسولیان تاکید می‌کند: جذب نقدینگی، تامین منابع برای سرمایه‌گذاری و بهبود فضای کسب‌وکار در جذب بهتر و آسانتر سرمایه‌گذاران خارجی به ما کمک می‌کند. وی می‌گوید: از ابتدای امسال میزبان هیاتهای خارجی زیادی بودیم؛ هیاتهایی از فرانسه، سوییس، چین، لیتوانی، امارات و برخی دیگر از کشورهای عربی برای سرمایه‌گذاری به مشهد آمدند و به دنبال تهیه چارچوب و دستورالعملی برای پذیرش هیاتها هستیم تا حداکثر استفاده را داشته باشیم و به صورت حساب شده با آن‌ها برخورد کنیم و بتوانیم ضمن ارائه پروژه‌ها، از توانمندی آن‌ها استفاده کنیم و اگر این اتفاقات را به درستی طی کنیم موفق خواهیم بود.

مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بین‌الملل استانداری خراسان‌رضوی با بیان اینکه مشهد در زمینه ایجاد شرکت خارجی سالی ویژه را دارد، می‌افزاید: در شش ماهه امسال بیش از 330 شرکت خارجی با فعالیت بالغ بر 1000 نفر در مشهد ثبت شده که البته ثبت شرکتها به این معنی نیست که همه آن‌ها پول آورده‌اند اما اخیرا برخی از این شرکتها منجر به وصول پول شده‌اند و مجوز سرمایه‌گذاری گرفته و در حال فعالیت هستند و امیدواریم با رفع تحریمها در آینده نزدیک و بهتر شدن فضا برای حمل‌ونقل پول، شرایط بهتری در این زمینه داشته باشیم.

نگاه ما به سرمایه‌گذاری خارجی نباید تامین مالی باشد

عضو اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا می‌گوید: اگر دولت تصمیم دارد تا در جذب سرمایه‌گذاری خارجی اقدام کند باید در قالب کارگروه اجرایی، تیم خبره‌ای را برای رفع موانع سرمایه‌گذاری خارجی تعیین کرده و اقدامات خود را هر چه سریعتر عملیاتی کند. از طرفی آنچه بسیار مهم است، وجود بخشهای خصوصی توانمند و کارآمد است که می‌توانند در جذب سرمایه‌گذاری خارجی به عنوان یک ضرورت عمل کرده و در راستای تقویت توان صادراتی محصولات و خدمات، حضور گسترده‌ای در بازارهای منطقه داشته و سهم بزرگی را کسب کنند.

ساناز میرهادی‌زاده تصریح می‌کند: نگاه ما به سرمایه‌گذاری خارجی نباید تامین مالی باشد چرا که این مورد را می‌توان صرفا از طریق بانکهای داخلی و یا خارجی میسر کرد اما دید ما باید به سرمایه‌گذاری خارجی به عنوان اخذ دانش فنی، مهارت‌های هوشمند مدیریتی و کاهش هزینه‌ها، توسعه صادرات و به تبع آن اخذ سهم بازار جهانی باشد.

میرهادی‌زاده در پاسخ به این سوال که سرمایه خارجی در شرایط فعلی اقتصاد ما چقدر می‌تواند اثرگذار باشد، می‌گوید: سرمایه‌گذاری خارجی دارای آثار مثبتی نظیر تامین مالی، ارتقاء بهره‌وری، افزایش صادرات به تبع انتقال فناوری و دانش فنی، اخذ استانداردهای بالای کیفیت و ایجاد منابع انرژی است و دستیابی به این موارد تابعی از مدیریت هوشمند و قدرتمند با شناسایی اولویتها و توان مذاکره با سرمایه‌گذار خارجی است.

عضو هیات مدیره شورای مشترک بازرگانی ایران و آذربایجان بیان می‌کند: در حال حاضر ریسک سرمایه‌گذاری در کشور بالا بوده و محیط سرمایه‌گذاری شفاف نیست، در برخی از لایه‌های جامعه به ویژه در برخی استآن‌ها، آمادگی لازم برای پذیرش سرمایه‌گذار خارجی وجود ندارد و علاوه بر این، بروکراسی پیچیده کشور و ابهامات موجود در برخی قوانین، مانع جذب سرمایه‌گذار خارجی می‌شود. از طرفی در عرصه بین‌المللی، یکی از موانع نقش سلطه امریکا در اقتصاد جهانی است و موضوعی که بسیار مهم است، نقش غرب در ادوار مختلف و مخالفت به بهانه‌های گوناگون با ایران است.

خصوصی‌سازی، عاملی موثر در سرمایه‌گذاری خارجی

میرهادی‌زاده ادامه می‌دهد: غرب به خاورمیانه به عنوان یکی از مهمترین پایگاههای اقتصادی نگاه می‌کند، اما به دلیل تنش با ایران با اعمال فشار همسایگان ایران همچون عربستان، ترکیه، قطر و... در ادوار مختلف، موانعی را در مسیرهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و... کشورمان قرار داده و می‌دهد و به کشورهایی که قصد سرمایه‌گذاری در ایران دارند موانعی را دیکته می‌کند که امید است ممانعت از این موارد در محتوای برجام دیده شده باشد تا پس از عملیاتی شدن برجام، غرب تحریمهای جدید اقتصادی را تحمیل نکند.

عضو کمیسیون حقوقی و قضایی اتاق بازرگانی خراسان رضوی با بیان اینکه یکی از عوامل موثر در سرمایه‌گذاری خارجی، خصوصی‌سازی در کشور است، می افزاید: زمانی خصوصی‌سازی در کشور محقق می‌شود که ما بتوانیم تضمین مالکیت، اصلاح قانون کار، اصلاح قانون مالیات و توانمندتر کردن قوه قضائیه در حل دعاوی تجاری را اجرا کنیم. عامل مهم دیگر در این زمینه مقررات و قوانین است که در بسیاری از موارد ابهاماتی دارد که باید برطرف شود تا سرمایه‌گذاران خارجی بتوانند ورود پیدا کنند و موضوع دیگر آزادسازی اقتصادی است زیرا در حال حاضر رابطه دولت با اقتصاد به صورت عملیاتی نیست.

میرهادی‌زاده می‌گوید: در جذب سرمایه‌گذاری خارجی دو نظر وجود دارد، عده‌ای جذب سرمایه‌گذاری خارجی را ابزاری برای نوآوری، افزایش رقابت و خودکفایی می‌دانند و در مقابل گروهی دیگر جذب سرمایه‌گذاری خارجی را نوعی وابستگی دانسته و مخالف آن هستند در حالی‌که با نگاهی به کشورهای در حال توسعه همچون چین و هند که آزادسازی اقتصادی را در پیش گرفته‌اند، می‌توان به نتایج مهمی در این زمینه دست یافت.

اتاق‌های مشترک موتور محرک در تعاملات بین‌المللی هستند

عضو هیات مدیره شورای مشترک بازرگانی ایران و آذربایجان یادآور می‌شود: از طرفی، ایران جزو کشورهای دارای پتانسیل بسیار بالا در راستای جذب سرمایه‌گذاری خارجی است و موقعیت ژئوپلتیک ایران منبع ایده‌آلی برای سرمایه‌گذاران خارجی است اما از طرف دیگر از سوی بنگاهها دارای بازدهی مناسب نبوده و نیروی کار به ظاهر فراوان و ارزان است اما در عمل هزینه‌های تولید بسیار بالاست. وی اضافه می‌کند: با توجه به اینکه هزینه دستمزد در مقایسه با بهره‌وری نیروی کار مورد سنجش قرار می‌گیرد، در رقابت با نیروهای کار کشورهایی نظیر چین، هند، بنگلادش، پاکستان، ویتنام و... که در جذب سرمایه‌گذاری خارجی موفق بودند، نیروی کار ایران را باید تقویت کرد تا جذابیتی برای جذب سرمایه‌گذاران خارجی باشد و باید در کنار آن هزینه‌های تولید را در کشور کاهش داد.

میرهادی‌زاده خاطرنشان می‌کند: سرمایه‌گذاری به تنهایی مهم نیست بلکه باید به مدیریتها توجه کرد، مدیریتها باید توانمند و هوشمند باشد و مدیران باید وسعت دید جهانی و درک عمق اقتصاد کشورهای طراز اول را داشته باشند.

عضو اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا درباره نقش اتاقهای مشترک در جذب سرمایه‌های خارجی می‌گوید: اتاقهای مشترک می‌توانند به عنوان موتور محرک در تعاملات بین‌المللی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی بسیار توانمند عمل کنند، در حال حاضر در ایران، ظرفیت فعلی اتاقهای مشترک برای ایجاد این تحول کافی نیست و باید جدیت بیشتری در شوراها و اتاقها به کار بسته شود.

میرهادی‌زاده می‌افزاید: در شرایط جدید که ایران سعی دارد به سمت توافق با دنیا در زمینه اقتصادی حرکت کند، اهمیت اتاقها و شوراهای مشترک نمایان می‌شود اما متاسفانه بعضی اتاقهای مشترک، پایگاه یک گروه خاص شده که دوره‌های متمادی اتاق در اختیارشان بوده و فعالیتی عمومی برای شکوفایی کشور در آن‌ها انجام نمی‌شود.

عضو کمیسیون سرمایه‌گذاری و تامین مالی اتاق بازرگانی خراسان رضوی با تاکید بر لزوم تغییر ساختار اتاقهای مشترک و روش انتخابات آن‌ها، اظهار می‌کند: متاسفانه اعضای هیات رئیسه قبلی خود برگزارکننده انتخابات جدید بوده که این تخلفات بسیاری را در پی دارد و به اعضای پرتلاش، توانمند و جدید اجازه ورود نمی‌دهند در حالی‌که اتاقهای مشترک در خارج از ایران صرفا بر مبنای توان، تخصص، کارآمدی و به روز بودن افراد را جذب می‌کنند و هیچ مانعی برای ورود افراد جدید نیست.

ضرورت همسان‌سازی ایده‌های عملیاتی توسط مسئولان

عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز می‌گوید: امروز سهم سرمایه‌گذاری خارجی در کشورهای در حال توسعه 20 درصد، در آسیای جنوب شرقی 10 درصد، در افریقا شش درصد و در کشورهای توسعه یافته 49 درصد است و این اهمیت موضوع را نشان می‌دهد و با عدد بزرگی بالغ بر 5000 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در دنیا، اهمیت سهم آن در توسعه اقتصادی کشورها به وضوح مشخص است.

محسن خندان‌دل می‌افزاید: در سالهای گذشته چون در شرایط تحریم قرار گرفتیم درهای سرمایه‌گذاری خارجی را به روی خودمان بستیم و اگر واقع‌گرا بودیم سهمی از این حجم بزرگ سرمایه‌گذاری خارجی را می‌توانستیم جذب کنیم و امروز امیدوارم با یک درایت و تفکر مدیریتی بتوانیم به بهترین شکل در شرایط پساتحریم به نتایج مطلوبی برسیم.

خندان‌دل تصریح می‌کند: نخستین اتفاقی که باید در این حوزه بیافتد، همسان‌سازی ایده‌های عملیاتی است؛ به نظر میرسد اختلاف‌ نظرهایی در نوع جذب سرمایه‌گذاری خارجی در بین عوامل تصمیم‌گیرنده کشور وجود دارد و اگر بخواهیم نقش دولت را در تصمیم‌گیری در این زمینه خیلی جدی بگیریم، به ضرر سرمایه‌گذاری خارجی است زیرا افراد باید در صحنه عرضه و تقاضا به نتیجه برسند و اینکه مسئولان اعلام کنند تمایل داریم در حوزه‌های خودروسازی یا شرکت‌های پالایشگاهی سرمایه‌گذاری انجام شود، نوعی تعیین تکلیف برای دیگران است و معمولا سرمایه‌گذاران دوست ندارند دیگران برایشان تعیین تکلیف کنند.

عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت استان از بورس هر کشور به عنوان یکی از اصلی‌ترین بخشهایی که سرمایه‌گذاری خارجی در آن رقم می‌خورد، نام برده و می‌گوید: معمولا بورس‌ها نمادی هستند برای تشویق سرمایه‌گذاران خارجی در عرصه ورود به کشوری دیگر، در بورس ما حدود 300 هزار میلیارد تومان ارزش رد و بدل می‌شود و براساس آمارها هفت میلیون سهامدار و بیش از 40 صنعت در آن فعالیت میکنند. با توجه به اینکه ما بورس تازه‌ای نسبت به پیشینه بورس در سایر کشورها داریم این می‌تواند برای سرمایه‌گذار خارجی جذابیت داشته باشد البته سرمایه‌گذار خارجی معمولا پولی را برای عملیات خرید و فروش در بورس با خود نمی‌آورد بلکه او علاقمند به سرمایه‌گذاری است اما بورس می‌تواند نمادی باشد برای اینکه سرمایه‌گذار به این نتیجه برسد که وارد کشوری بشود یا خیر.

تاثیر وضعیت بورس در ورود سرمایه‌گذاران خارجی

خندان‌دل ادامه می‌دهد: افت و خیز زیادی که در شاخصها و سهام بورس کشور ما اتفاق می‌افتد، می‌تواند مشکلاتی را برای تصمیم‌گیری سرمایه‌گذار خارجی ایجاد کند. ایرادی که به دولت وارد می‌شود این است که تمام تلاش خود را در مهار تورم در نظر گرفته و رکود برایش اهمیتی ندارد، هر چند مسئولان دولتی این موضوع را تایید نمی‌کنند اما عملا می‌بینیم رکودی جدی در بازار هست و دولتی‌ها از مهار تورم می‌گویند.

این فعال اقتصادی عنوان می‌کند: هرگاه در شرایط رونق اقتصادی توانستیم تورم را مهار کنیم اجزای پازل اقتصادی به درستی در کنار هم چیده می‌شوند. به خاطر داشته باشیم که از یک رکود اقتصادی یک بورس فعال و پویا خارج نمی‌شود، نماد و شاخصهای بورس در شرکتهای شبه دولتی ما بالا و پایین می‌شود و چون صنعت و تجارت ما زمین‌گیر است، معمولا شرکتهای خصوصی رفتار اقتصادی قدرتمندی ندارند. وی می‌افزاید: غیر از بخشهایی در حوزه ضروریات زندگی و واردات، بقیه بخشها غیرفعال است و به تبع آن بورس ما دارای افت‌وخیزهای شدیدی است و شاخص‌ها و نمادها در برخی هفته‌ها سقوط می‌کند و یا بالا می‌رود، این موضوع مزیت نیست بلکه تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران خارجی را دچار تزلزل می‌کند.

خندان‌دل یادآور می‌شود: برای اینکه سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در کشور داشته باشیم، باید ابتدا ایده‌های عملیاتی را همسان کنیم و اگر به این نتیجه برسیم که برای رسیدن به رونق اقتصادی در جذب سرمایه خارجی الزام داریم به سوی همسان‌سازی ایده‌ها رفته‌ایم. دولت باید این را بپذیرد که سرمایه‌گذار و سرمایه‌پذیر، دولتی نیستند پس تصمیم‌گیرنده باید خودشان باشند. وی می‌گوید: یکی از بزرگترین عوامل در سرمایه‌گذاری خارجی بحث امنیت است، سرمایه‌گذار تا وقتی از امنیت خود مطمئن نباشد حاضر به سرمایه‌گذاری نیست و اگر به دنبال  همسان‌سازی ایده ها هستیم باید امنیت داخلی و منطقه‌ای را در نظر داشته باشیم زیرا پیرامون کشور ما اتفاقات بدی در حال رخ‌دادن است و این موضوع سرمایه‌گذاری خارجی را در کشورمان تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وجود امنیت لازمه سرمایه‌گذاری خارجی

عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار می‌کند: لازم است در دوران پس از تحریم به سراغ یک ثبات منطقه‌ای حرکت کنیم و از حرفهای تحریک‌کننده به شدت پرهیز کنیم و اینکه بخواهیم در حوزه‌هایی ورود پیدا کنیم که منطقه را تحت شعاع خود قرار دهد در راستای جذب سرمایه‌گذاری خارجی نیست. وی با بیان اینکه ما باید امتیازات و تسهیلاتی را به شکل واقعی برای سرمایه‌گذاران خارجی در نظر بگیریم، اظهار می‌کند: قوانین متعدد و مغایر باهم امتیازات را برای سرمایه‌گذاری خارجی کم می‌کند، ما در سیستم‌های مالی نتوانسته‌ایم ضمانت‌نامه‌های مورد قبول سیستم‌های خارجی را طراحی کنیم و سیستم عملیات مالی ما مبتنی بر عملیات مالی روز جهان نیست و راهکارهایی که ارائه می‌کنیم مبتنی بر راهکار روز جهان نیست.

خندان‌دل تصریح می‌کند: در حوزه تسهیلات و امتیازات باید دقت زیادی داشته باشیم، اگر می‌خواهیم به یک سرمایه‌گذاری پویا و درازمدت برسیم باید بازنگری سریع و قابل اجرا در قوانین و آیین‌نامه‌ها داشته باشیم. خیلی‌ها از این اختلافات قوانین استفاده می‌کنند و به نظر من یکی از بزرگترین مشکلات این است که دولت علاقه‌ای ندارد که نظارت خود را در این حوزه بردارد. وقتی دولت نظارت را برندارد، رانت و فساد و زد و بند و ... به وجود می‌آید و فقط به برخی حوزه‌ها توجه می‌شود و وقتی مغایرت در قوانین هست، اجازه می‌دهیم دیگران برای ما تصمیم‌گیری کنند و این درحالیست که باید دست سرمایه‌گذار خارجی را برای تصمیم‌گیری باز بگذاریم.

این فعال اقتصادی با اشاره به مشکلات نهادهای قانونی کشور به عنوان یکی دیگر از موانع در جذب سرمایه‌های خارجی، می‌گوید: به نظر من نهادهای قانونی ما نتوانسته‌اند مناسبات کامل و زنجیره کاملی را برای سرمایه‌گذاری خارجی ما به وجود بیاورند، این نهادها همآن‌هایی هستند که صنعتگران با آن‌ها درگیرند مثل اداره کار، مالیات، استاندارد، نهادهای نظارتی در حوزه زیست محیطی، در حوزه‌های حمل‌ونقلی و صدور مجوزها و دفاتر فنی و شهرکها. ما باید یک بازنگری سریع و جدی در این قضایا انجام دهیم تا جذب منابع را داشته باشیم اگر این اتفاقات بیافتد، ضریب ریسک‌پذیری سرمایه‌گذار را کاهش داده‌ایم و او به سرمایه‌گذاری در کشور ما تشویق می‌شود.

دولت از تصمیم‌گیری برای بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران خارجی بپرهیزد

خندان‌دل با بیان اینکه منکر نقش حاکمیتی دولت‌ها نیستم، می‌افزاید: با این وجود دولتها نباید تصمیم‌گیری را به بقیه القا کنند، در این زمینه اگر فقط شعار ندهیم و اصول خصوصی‌سازی را به درستی رعایت کنیم سرمایه‌گذار خارجی ما زبان بخش خصوصی ما را خیلی خوب می‌فهمد و کشورهایی که غیر از این انجام داده‌اند به نتیجه مطلوبی نرسیده‌اند.

عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار می‌کند: برای همسان‌سازی ایده‌های عملیاتی باید از تجربیات دیگران استفاده کنیم و با توجه به تجربه‌های دیگر کشورها از شکست جلوگیری کنیم. سپس باید ریسک‌پذیری را در حوزه جذب سرمایه‌های خارجی به حداقل برسانیم و امیدوارم با صحبتهایی که امروز در مجامع سیاسی و بین‌المللی ما انجام می‌شود به سرعت این اتفاق بیافتد و بتوانیم به تعامل سازنده‌ای با جهان اقتصاد برسیم و بدانیم اگر رفتار نادرستی از ما سر بزند و سرمایه‌گذار خارجی پاپس بکشد برگرداندن آن کار ساده‌ای نخواهد بود.

 خندان‌دل تاکید می‌کند: در کنار همایش‌ها و کنگره‌هایی که در حوزه‌های نفت برگزار می‌شود، باید ببینیم اولویت‌های ما چیست و اگر به دنبال سرمایه‌گذاری غیرنفتی هستیم، شعار نفتی را باید کنار بگذاریم و نگاه واقع‌بینآن‌های به تمام حوزه‌های صنعت، معدن، تجارت و کشاورزی داشته باشیم.

این فعال اقتصادی تصریح می‌کند: امروز وقتی بخش خصوصی می‌بیند که دولت فقط در کلام نقش نظارتی خود را کاهش می‌دهد اما در عمل این‌چنین نیست، اعتماد لازم را پیدا نمی‌کند. اگر به بخش خصوصی حیطه اختیار و تصمیم‌گیری بدهیم نقش این بخش بسیار پررنگ خواهد بود. اما امروز که قوانین مغایر و نقش نظارتی دولت و ایرادات نهادهای قانونی وجود دارد و مشکلات سیاسی و منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای وجود دارد و نقش این بخش کمرنگ می‌شود.

هیچ متولی بخش خصوصی برای جذب سرمایه‌های خارجی در استان وجود ندارد

عضو هیات مدیره شرکت پروفیل سیناشرق می‌گوید: از ظرفیت‌های بالا در بحث سرمایه‌گذاری خراسان رضوی، می‌توان به موضوعات گردشگری، زیارتی و سپس فولاد اشاره کرد، با توجه به فضایی که در جامعه جهانی وجود دارد و رکودی که در بازار جهانی هست می‌توانیم از این دو قابلیت در استان خودمان استفاده کرده و سرمایه‌های خارجی را برای این حوزه‌ها جذب کنیم.

بهزاد پژوم خاطرنشان می‌کند: در زمینه جذب سرمایه‌های خارجی آنچه احساس می‌شود این است که هیچ متولی جدی برای تعریف‌کردن فرصت‌ها و کوتاه‌کردن زمآن‌ها و جذب سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی استان ما وجود ندارد، هیچ فراخوانی مشاهده نمی‌کنیم و برای مذاکره با سرمایه‌داران خارجی به سراغ هیچ یک از دوستان ما نرفته‌اند. صحبت‌هایی که این روزها از زبان دولت و معاون رئیس جمهور درباره تلاش برای ورود به این عرصه می‌شنویم مربوط به دولت است اما در استآن‌ها در حد شعار است و هیچ هیات خارجی را هماهنگ نمی‌کنند و همه اتفاقات در مرکز می‌افتد.

پژوم تاکید می‌کند: ما به عنوان فعالان اقتصادی احساس می‌کنیم هیچ نقشی نداریم و هیچ اطلاع‌رسانی برای مذاکره با سرمایه‌گذاران خارجی نمی‌شود و هیچ متولی برای هم‌افزایی در شرکت‌های مختلف استان وجود ندارد و همه کار خود را به‌طور ضعیف انجام می‌دهند. وی با بیان اینکه متولی ارتباط با سرمایه‌گذاران خارجی باید از بخش خصوصی باشد و با یک فراخوان جدی وارد شود، تصریح می‌کند: در عمل می‌بینیم که خارجی‌ها برای سرمایه‌گذاری در ایران و یا تعریف کردن بازار فروش خود وارد می‌شوند اما این ولع در ایران دیده نمی‌شود، درحالی‌که ما بیشتر به این سرمایه‌ها و ارتباطات نیاز داریم.

عضو هیات مدیره شرکت پروفیل سیناشرق یادآور می‌شود: بخش خصوصی ما برای آوردن سرمایه‌گذار خارجی و معرفی ظرفیت‌هایش به او هیچ تلاشی نمی‌کند و همه منتظرند که خارجی‌ها دنبال ما باشند. به‌نظرمن فضای کار وجود دارد، اما هیچ انگیزه‌ای از بخش خصوصی خود نمی‌بینم و یا اینکه خود را خیلی کوچک می‌بینند و وارد ماجرا نمی‌شوند، به‌همین دلیل همه‌چیز در تهران خلاصه شده و برای استان فرصت‌سوزی می‌شود.

پتانسیل بالای گردشگری خراسان برای جذب سرمایه

پژوم می‌گوید: سرمایه‌های خارجی با توجه به امنیت موجود در ایران و استان ما می‌تواند بسیار اثرگذار باشد، به‌ویژه در بخش گردشگری پتانسیل بالایی وجود دارد که با تعریف کردن یک فضای جدید با پول خارجی می‌تواند نقشی مهم ایفا کند چون پول داخلی کفاف نمی‌دهد و نمی‌تواند سهمی در این زمینه داشته باشد اما با سرمایه‌گذاری خارجی می‌توانیم طرحی نو تعریف کنیم. در بخش گردشگری طرح‌ها بسیار زودبازده است و در بخش معدن و ... هم می‌توانیم رشدی ارزی داشته و سرآمد سایر استان‌ها باشیم زیرا پتانسیلی داریم که سایر استان‌ها ندارند و باید از آن استفاده کنیم.

این فعال اقتصادی درباره نقش دولت در جذب سرمایه‌های خارجی، می‌گوید: به‌نظر من نگاه دولت در هر استانی باید نگاه اقتصادی بومی آن استان باشد مثلا در بحث زیرساخت‌ها دولت باید زیرساخت‌های تجاری استان‌ها را اولویت‌بندی و مشخص کند و در این زمینه لازم است فعالیت بیشتری داشته باشد و با توجه به مشکلات بودجه‌ای موجود، دولت باید با مزیت‌های نسبی استان بسترهای تجاری و اقتصادی را مشخص کند و با اولویت‌بندی به آن بپردازد.

پژوم اضافه می‌کند: هر بخشی که نیازمند کمک باشد باید طبقه‌بندی و رسیدگی شود و این اولویت‌بندی باید در سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی تنظیم شود و آن استان و بودجه‌اش را براساس اولویت‌ها مشخص کند. باید طی فراخوانی که انجام می‌شود هر کسی سهمی در جذب سرمایه‌های خارجی داشته باشد که این موضوع در استان ما نیست.

عضو هیات مدیره شرکت پروفیل سیناشرق اظهار می‌کند: نباید تنها در اتاق‌های 10 نفره درباره سرمایه‌گذاری در استان صحبت شود بلکه همه باید مشارکت داشته باشند و فرصت‌های موجود در استان باید به سرمایه‌گذاران خارجی معرفی شود.

ظرفیت جذب سرمایه‌های خارجی را داریم

معاون سابق منابع انسانی ایمیدرو نیز به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: فضای موجود در کشور و اینکه توانسته‌ایم تحریم‌ها را دور بزنیم و توسعه در مسیر درستی قرار گرفته و جایگاه ما را در نظم بین‌المللی تثبیت کرده، می‌تواند در جذب سرمایه خارجی بسیار تاثیرگذار باشد.

غلامرضا نقره با بیان اینکه سه نشانه برای علت موفقیت یک کشور وجود دارد، می‌افزاید: ملتی که بتواند قدرت فرصت‌سازی داشته باشد و از استراتژی در بحث‌های توسعه و کارآفرینی استفاده کند، موفق است و کشوری که بتواند فرصت شغلی ایجاد کند قطعا امنیت را هم می‌تواند ایجاد کند.

نقره ادامه می‌دهد: از دیگر نشانه‌های موفقیت توانایی تولید ثروت یک کشور است، البته این ثروت تنها به اقتصاد محدود نمی‌شود بلکه باید توان تولید قدرت را داشته باشد و آنچه اراده می‌کند را به پیش ببرد. با توجه به فضای موجود، اگر بتوانیم جایگاه خوبی در نظم بین‌المللی ترسیم کنیم می‌توان از فرصت‌ها به خوبی استفاده کرد و جایگاه خود را در جامعه جهانی ارتقاء داد و باید در این زمینه کار شود تا سرمایه‌گذاران جذب شوند و توسعه و تحول هم در کشور اتفاق بیفتد.

معاون سابق ایمیدرو تصریح می‌کند: ما در بحث‌های هسته‌ای توانستیم جایگاه خود را در جهان عوض کنیم و شرایطی فراهم کنیم که بسیاری از سرمایه‌گذاران برای ورود به ایران به صف بایستند تا در پروژه‌های صنعتی و معدنی کشور ما شریک شوند و این نشأت گرفته از عوض کردن نگاه‌ها به کشورمان در بحث‌های هسته‌ای است.

نقره عنوان می‌کند: از گذشته شرکت‌های سرمایه‌گذار خارجی در بخش‌های مختلف استان ما مثل حوزه سنگان و یا فولاد خراسان ورود پیدا کرده‌اند و باتوجه به روند توسعه در استان و لزوم تولید سالانه 20 میلیون تن گندله در سنگان، شرکت‌های سرمایه‌گذار خارجی قطعا می‌توانند در این زمینه تاثیرگذار باشند و در پروژه‌های ملی شرکت کنند. وی ادامه می‌دهد: دولت باید این فرصت را فراهم کند تا شرکت‌های خارجی ورود پیدا کنند و علاوه بر به سود رسیدن آن‌ها، کشور هم منافعی را به‌دست آورد. با توجه به شرایط موجود و تمایل کشورهای اروپایی به کار کردن با ایران، لازم است شرایط فراهم شود تا با موقعیت موجود، شرکت‌های خارجی ورود پیدا کنند.

معاون سابق منابع انسانی ایمیدرو خاطرنشان می‌کند: هنوز تحریم‌ها برداشته نشده اما تمهیدات باید اندیشیده شود و گمان می‌کنم از سال آینده فرصت‌های توسعه و ایجاد فرصت هم برای کشور ما و هم برای بنگاه‌های اقتصادی خارجی فراهم خواهد شد. اما در ابتدا باید از ظرفیت‌های خودمان استفاده کرده و سپس از ظرفیت‌های آن‌ها و نیز تجربیات شرکت‌های خارجی بهره ببریم.