زنان، نیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند و بر اساس قانون باید در مقایسه با مردان از حقوق برابر برخوردار باشند و در عرصههای مختلف در تعیین سرنوشت خود مشارکت داشته باشند؛ در طول چند دهه گذشته اگر چه فرصتهایی برای ایفای نقش زنان در فعالیتهای اجتماعی و سیاسی فراهم شده اما حضور آنان در عرصه سیاست همواره به صورت تودهای و برای شکل دادن به قدرت مردان محدود شده و آنجا که صحبت از توزیع مزایا و منافع این نقشآفرینیها بوده است، معمولا زنان غایب بودهاند؛ اگرچه بخشی از دلایل این غیبت به خود زنان برمیگردد و حضور پررنگتر در عرصه سیاست، تلاش بیش از پیش خودشان را میطلبد با این حال نمیتوان فرهنگ جامعه و شاید گاهی میدان ندادن به زنان و سنگاندازی در مسیر فعالیت آنان را از این تقصیر مُبرا دانست.
برای درک بهتر ضرورت حضور زنان در مجلس میتوان از این منظر به مسأله نگاه کرد که آیا اساسا داشتن نماینده برای 50 درصد جمعیت کشور در نهاد قانونگذاری کشور ضروری است؟ مسلما وقتی مطابق با قانون اساسی کشور ما، همه افراد جامعه باید از حقوق مساوی برخوردار باشند، این مسأله پذیرفتنی نیست که تنها 50 درصد جمعیت کشور برای تمام جامعه تصمیم بگیرد و قانون وضع کند.
حضور زنان در مجلس شورای اسلامی و در مَسند قانونگذاری از آن جهت ضروری است که به عنوان نماینده نیمی از سرمایههای انسانی و اجتماعی کشور میتوانند پیگیر مطالبات زنان باشند؛ البته ذکر این نکته ضروری به نظر میرسد که بخشی از مطالبات زنان جدا از تقاضاهای مردان تعریف نمیشود برای مثال توجه به مشکلات روز جامعه و اعمال نظارت بر اجرای قوانین توسط تمام دستگاههای اجرایی در حوزههای مختلف بخشی از این مطالبات مشترک است با این حال جامعه زنان مطالبات دیگری هم دارند از جمله اینکه راهیافتگان به بهارستان، فارغ از جنسیت، نماینده همه مردم هستند و انتظار میرود این نمایندگان برای رفع تبعیض از قوانین فعلی و اجرای آن دسته از قوانینی که شاید در ماهیت آنها تبعیضی وجود ندارد، تلاش کنند تا از این طریق فرصتهای برابر برای مشارکت فعال و هر چه بیشتر زنان در عرصههای مختلف اجتماع فراهم شود؛ در مرحله بعد با توجه به اینکه بر اساس قانون اساسی کشور، همه از حقوق یکسان و مشترکی برخوردار هستند، این نمایندگان نباید نگاه جنسیتی به قوانین داشته باشند و باید قوانین وضع شده برای تمام آحاد جامعه اعم از زن و مرد، یکسان باشد.
یادآوری این نکته هم خالی از لطف نیست که مسلما منظور از افزایش حضور زنان در بهارستان، صرفا افزایش تعداد نیست و آنچه مدنظر است افزایش کمی و کیفی است که در نهایت این حضور زنان توانمند و شایسته به پیگیری مطالبات زنان منتج شود؛ حالا حضور زنان در جامعه و بهره بردن از آموزش، تعلیم، تربیت، تعامل، گفتوگو و ... تا حدودی باعث آگاهی افکار عمومی از تواناییهای آنان شده و مردم را متوجه ضرورت استفاده از این تواناییها در جهت رشد و توسعه جامعه کرده است هر چند که هنوز هم زنان برای استیفای حقوق برابر با مردان و ایفای نقش در عرصههایی از جمله قانونگذاری باید تلاش کنند و نباید عرصه میدان سیاست مشروع و مشارکت سیاسی را واگذار و از مطالبه حقوق بر حق خود دست بردارند.
زنان برای تشکیل مجلسی کارآمدتر در دور دهم، گام اول را محکم برداشته و با اعلام کاندیداتوری، اراده کردند خود را در معرض رأی مردم قرار دهند؛ به گفته وزیر کشور مشارکت زنان برای نامنویسی در انتخابات دهمین دوره مجلس شورای اسلامی نسبت به دور قبل از هشت درصد به 11 درصد افزایش یافته است؛ بر اساس آمار ارائه شده از سوی استانداری خراسان رضوی نیز مقایسه ثبتنام این دوره نامزدهای انتخابات مجلس شورای اسلامی با دوره قبل نشان از افزایش 257 درصدی ثبتنام زنان در استان دارد و از 854 ثبتنامکننده، 108 نفر زن هستند و برای نخستین بار این تعداد زن از استان داوطلب نمایندگی مجلس شورای اسلامی شدهاند.
اگرچه تعداد این زنان در مرحله رد صلاحیتها کاهش چشمگیری داشته است اما هنوز هم میتوان امیدوار بود میتوان از میان کاندیداهای زن باقیمانده، زنان شایسته و توانمند را شناسایی و آنان را راهی مجلس دهم کرد.
آنچه میخوانید گفتوگوی «دنیای اقتصاد» است با برخی از فعالان سیاسی خراسان رضوی در باب ضرورت افزایش حضور زنان در مجلس و راهکارهای این افزایش:
بیتوجهی به نیازهای 50 درصد جامعه
دبیرکل حزب مجمع مشورتی اصلاحطلبان خراسان رضوی در اینباره به «دنیای اقتصاد» میگوید: در خصوص ضرورت حضور زنان در مجلس، اگر مسأله را فارغ از بحث جنسیت به این صورت طراحی کرد که «آیا داشتن نماینده در مجلسی که وظیفه قانونگذاری دارد، برای 50 درصد جمعیت کشور ضروری است؟»، آنگاه بهتر میتوان به این مسأله پاسخ داد.
بتول گندمی اینطور ادامه میدهد: جامعهای که نمایندگان آن بر مبنای 50 درصد جمعیت انتخاب میشوند، نمیتواند خواست و نیازهای کل جامعه را در قانونگذاری مدنظر داشته باشد و تمام ضرورتها، مشکلات و چالشهای جامعه را رصد کند و به آن بپردازد و برای رفع آنها پیشنهادات قانونی خوب و مؤثری را ارائه کند.
مدیرکل اجتماعی استانداری خراسان رضوی در دولت اصلاحات با اشاره به اینکه زنان 50 درصد جمعیت جامعه را تشکیل میدهند، اظهار میکند: این 50 درصد در تاریخ طولانی قانونگذاری کشور جایگاه شایسته و لازم را نداشتهاند و در طول این سالیان تنها 50 درصد جامعه برای تمام جامعه قانون وضع میکرده است و در مجموع هم توجه آنچنانی به نیازهای 50 درصد دیگر توجه نداشتهاند و گاهی با سهلانگاری به مسائل نگاه میکنند.
گندمی اضافه میکند: گاهی میبینیم گفتمان مردانه به اندازهای پررنگ است که حضور زنان را در بحث قانونگذاری به سخره میگیرد؛ تلقی این است که مردان میتوانند همانند یک بزرگتر نیاز همه جامعه را برطرف کنند و به تمام امور بپردازند؛ بنابراین امروز در قرن بیست و یکم، حضور زنان در نهاد قانونگذاری از این منظر ضرورت دارد که تمام جامعه نمایندگان خود را در مجلس داشته باشند و این ضرورت برای حوزه زنان نسبت به گذشته بسیار بیشتر شده و باید بیش از پیش به آن توجه کرد.
نگاه مردسالار؛ مشکل عمده حوزه زنان
عضو اسبق شورای شهر مشهد با اعتقاد بر اینکه بخش زیادی از حضور کمرنگ زنان در عرصههای سیاسی به فرهنگ مردسالار ما برمیگردد، میافزاید: فرهنگ مردسالاری که تصور میکنند به عنوان بزرگتر و قیم میتوانند نیازها و خواست زنان را برطرف کنند؛ این نگاه مردسالاری که در آن رویکرد بزرگتر بودن و بیشتر دانستن وجود دارد، هنوز هم در جامعه غلبه دارد و بخشهایی از جامعه که در حوزه آموزش فعالیت میکنند، خواسته یا ناخواسته هنوز این نگاه را تبلیغ و ترویج و برای حذف این نگاه از جامعه مقاومت میکنند. وی تأکید میکند: نگاه مردسالار مشکل عمده حوزه زنان است و حتی در تمام تفکراتی که در جامعه وجود دارد این نگاه با درصدی کم یا زیاد غلبه دارد.
گندمی به این نکته نیز اشاره میکند که زنان برای ورود به عرصه انتخابات و مجلس باید به تمام حوزههای قانونگذاری تسلط داشته باشند و میافزاید: عمدتا در طول 35 سال گذشته رشد زنان در حوزههایی مانند آموزش و مقولاتی از قبیل سیستم آموزشوپرورش، دانشگاهها، مباحث بهداشتی و درمانی و ... بوده است و کمتر به دنبال ورود به عرصههای سیاست، سیاست خارجی، اقتصاد، بازرگانی و ... بودهاند.
دبیرکل حزب مجمع مشورتی اصلاحطلبان خراسان رضوی عنوان میکند: در واقع خود زنان هم به دلیل وجود همان فرهنگ مردسالار احساس کردهاند مقابله با این فرهنگ در این حوزهها وقت و هزینه به دنبال خواهد داشت و حتی گاهی باعث لگدمال شدن زنان میشود و آنان نمیتوانند به خواستهها و اهداف خود در این حوزهها برسند؛ به همین دلیل زنان حتما باید سایر حوزههای جامعه نیز ورود پیدا کنند و توانمندی لازم را در سایر عرصهها نیز کسب کنند تا زمانی که صحبت از ورود به مجلس میشود، تنها زنان توانمند برای ورود به کمیسیون آموزشوپرورش نداشته باشیم و بتوانیم زنانی را معرفی کنیم که در تمام بخشهای قانونگذاری مجلس حضور مؤثر داشته باشند.
تأثیر رویکرد دولتها
گندمی رویکرد دولتها را دیگر دلیل حضور کمرنگ زنان در عرصههای سیاسی میداند و میگوید: تمام دولتهایی که بعد از انقلاب روی کار آمدهاند، به مباحث حمایت از زنان و ضرورت حضور آنان در پستهای مدیریتی به صورت شعاری میپردازند؛ زمانی که نیاز است آراء جامعه زنان را کسب کنند این شعارها به زیبایی مطرح میشود و به طرح کلیات اهداف میپردازند اما در عمل اتفاق مثبتی را شاهد نیستیم.
گندمی با بیان اینکه عالیترین وضعیت را برای حضور زنان در پستهای مدیریتی در دولت اصلاحات داشتیم که بخشهای زیادی به زنان واگذار شد، میافزاید: بهترین کارنامه را در این زمینه دولت اصلاحات داشت؛ در دولت تدبیر و امید نیز گفتمان خوبی در خصوص زنان مطرح شد و دکتر روحانی حتی در مراسم تحلیف خود به این مقوله به صورت جامع پرداختند و اگرچه هنگام معرفی وزرا، وزیر خانمی معرفی نکردند اما تأکید کردند که تمام وزیران از زنان در جایگاههای مدیریتی و معاونتها استفاده کنند اما در عمل آنچه شاهد بودیم خارج کردن همان تعداد مدیران انگشتشمار زن در دولت قبل و جایگزین نکردن آنان با مدیران زن بود.
وی ادامه میدهد: این دوگانگی در شعار و عمل به شدت تأثیر منفی بر جامعه زنان خواهد داشت و باعث سلب اعتماد میشود که برخی افراد شعارهای زیبا مطرح میکنند اما در عمل به این شعارها وفادار نیستند؛ اکنون سال سوم استقرار دولت آقای روحانی را داریم و کارنامه این دولت در خصوص جایگاه مدیریتی زنان بسیار نامطلوب است؛ البته این مسأله فارغ از کارنامه درخشان معاونت امور زنان ریاستجمهوری است؛ کاهش مدیران زن در دولت تدبیر و امید خطر محسوب میشود؛ جامعه زنان باید با این مشکل مبارزه کنند و بخواهند هر فردی که در مسندی قرار میگیرد، پاسخگوی حرفهای خود باشد.
مدیرکل اجتماعی استانداری خراسان رضوی در دولت اصلاحات بر این نکته نیز تأکید میکند: اکنون که در مرحله انتخاب هستیم باید تا حد امکان به سمت انتخاب گزینههای خانم توانمند برویم؛ متأسفانه در فرایند تأیید صلاحیتها با وجود تلاشهای بسیاری که برای تأیید صلاحیت زنان توانمند صورت گرفت، میبینیم که تیغ رد صلاحیتها بر گردن حوزه زنان بیش از سایر بخشها بود و رد صلاحیت زنان در تمام استانها و شهرها نسبت به مردان گستردگی بیشتری داشته است و در بیشتر شهرها به ویژه کلانشهرها تعداد زنان توانمند باقیمانده زیاد نیست که بتوان برای آنان سرمایهگذاری کرد با این حال هنوز هم معتقدیم از بین زنان باقیمانده میتوان گزینههای اصلح و مناسبی را انتخاب کرد.
نقش احزاب
گندمی اضافه میکند: بحث دیگری که فعالان حوزه زنان باید به آن بپردازند این است که مردانی که به عنوان منتخب لیستهای انتخاباتی اصلاحطلبان، اصولگرایان یا اعتدالیون انتخاب میشوند، باید به مطالبات زنان بپردازند و مطالبات زنان را محکم و مستدل مطرح کنند و تعهدات لازم را برای پیگیری این مطالبات ارائه دهند؛ به ویژه باید متعهد شوند از تصویب قوانین ضد زن یا قوانینی که زنان را از اجتماع به گوشه منزل عقب میراند، جلوگیری کنند؛ فعالان حوزه زنان نباید اجازه دهند مردانی که توانایی پیگیر مطالبات زنان را ندارند، در مرحله اول وارد لیستهای انتخاباتی شوند و در مرحله بعد به مجلس راه یابند؛ این مقابله در وضعیت فعلی از سوی جامعه زنان امکانپذیر است.
دبیرکل حزب مجمع مشورتی اصلاحطلبان خراسان رضوی معتقد است که تمام جامعه در شرایطی هستند که در این انتخابات با حضور حداکثری نمایندگان واقعی خود را انتخاب کنند و نباید اجازه داد مجلس با نمایندگانی که نماینده یک اقلیت است، تشکیل شود. وی تصریح میکند: کارنامه افراطیگریاین اقلیت در گذشته باعث شده بخش زیادی از منافع کشور هدر رود و بخش عمدهای از مشکلات امروز ما به تصمیمات این افراد برمیگردد به همین دلیل باید اولویت اول ما فارغ از نگاههای جنسیتی، حضور حداکثری همه باشد؛ به دنبال این هستیم که افرادی به مجلس راه یابند که اولویت آنان منافع مردم باشد نه منافع حزبی یا جریانی.
حساسیتها و الزامات عرصه سیاست
رئیس واحد بانوان حزب مؤتلفه خراسان رضوی هم در گفتوگو با «دنیای اقتصاد» حضور زنان در عرصه فعالیتهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... را ضرورتی انکارناپذیر میداند و میگوید: به این مسأله باور دارم که بانوان به عنوان بخشی از جامعه در بسیاری از عرصهها پیشرو بودهاند و با توجه به اینکه یکی از شعارهای اصلی امام خمینی نیز حضور فعال زنان در عرصههای مختلف اجتماع است و این مسأله یکی از دستاوردهای اصلی انقلاب اسلامی محسوب میشود، این حضور مؤثر را نمیتوان نادیده گرفت.
فهیمه جعفریان با اعتقاد بر اینکه فضاهای سیاسی متفاوت از سایر فضاهای اجتماعی، فرهنگی، ورزشی و ... است و الزامات خاص خود را دارد و حساسیتها در این حوزه بیشتر است، اظهار میکند: بین زنان و مردان به لحاظ شخصیتی تفاوتهایی وجود دارد و به جهت اینکه شخصیت زنان در عرصههای سیاسی آسیب نبیند، ورود به این عرصهها دقت نظر بیشتری را میطلبد.
رئیس واحد بانوان حزب مؤتلفه خراسان رضوی با تأکید بر اینکه حضور زنان در عرصههای سیاسی ضروری است، خاطرنشان میکند: اما حضور کیفی در این زمینهها اهمیت بیشتری دارد و باید نگاهها را کلانتر کرد و وسعت دید داشت به ویژه درباره مجلس که یک نهاد کاملا سیاسی است؛ اگر زنی در عرصه مدیریتی خود حضور موفقی دارد، باید پس از حضور در مجلس بتواند به همان اندازه عملکرد موفقی داشته باشد.
ضرورت کادرسازی زنان
جعفریان ادامه میدهد: مجلس عرصه تصمیمگیری، قانونگذاری و نظارت است و باید از آن صیانت شود و به همین دلیل معتقدم نباید نگاه جنسیتی به مجلس داشت؛ با این نگاه که زنان به هر قیمتی وارد مجلس شوند، موافق نیستم به عبارت دیگر صرفا نباید به دنبال افزایش حضور کمی زنان بود زیرا به نظر من آسیب و تخریب این نوع نگاه خیلی بیشتر است.
رئیس واحد بانوان حزب مؤتلفه خراسان رضوی در خصوص راهکارهای افزایش حضور زنان در عرصههای سیاسی و به ویژه مجلس اینطور پاسخ میدهد: به نظر من باید به عقبتر برگردیم و به کادرسازی و تربیت نیروهای توانمند برای ورود به مجلسهای آینده توجه کنیم؛ مسألهای که ضربه زده و باعث شده حضور کمرنگ زنان را در مجلس و عرصههای سیاسی داشته باشیم این است که احزاب قوی و نظام حزبی هدفمند نداریم و این مسأله حتی حضور مردان را نیز شامل میشود.
جعفریان با بیان اینکه احزاب قوی، نیروهای توانمند را شناسایی و تربیت میکنند، میافزاید: افراد با فعالیت در احزاب برای ورود به عرصههای سیاسی و اجتماعی آماده میشوند؛ یکی از بخشهایی که به افزایش بلوغ فکری و سیاسی جامعه رو به رشد کمک میکند، تقویت احزاب است؛ باید نظام حزبی قوی داشته باشیم و زنان را برای حضور در مجلس تربیت کنیم؛ علت این حضور کمرنگ هم نبود احزاب قوی است و در نتیجه زنان کادرسازی نشدهاند و اگر زنانی هم در مجلس حاضر میشوند، صرفا یک جریان فکری خاص را نمایندگی میکنند.
رئیس واحد بانوان حزب مؤتلفه خراسان رضوی تأکید میکند: علیرغم اینکه معتقدم حضور پنج درصدی زنان در مجلس اصلا مناسب نیست و بسیار کم است اما ایجاد موجی برای افزایش حضور زنان در مجلس به هر قیمتی در آستانه انتخابات را نیز درست نمیدانم و به نظر من این مسأله به نظام هزینههایی را وارد میکند.
برابری جنسیتی برای تحقق توسعه پایدار
عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی هم در خصوص ضرورت حضور زنان در مجلس به «دنیای اقتصاد» میگوید: در آموزههای دینی بر نگاه برابر به زن و مرد تأکید شده است؛ امام خمینی(ره) نیز بر حضور زنان در مقدرات اساسی کشور تأکید کردهاند.
مریم علیزاده اینطور ادامه میدهد: برای تحقق توسعه پایدار باید برابری جنسیتی، طبقاتی و برابری نگاه وجود داشته باشد؛ توسعه با حضور زن و مرد محقق میشود و اینجاست که ضرورت حضور زنان در عرصههای مختلف احساس میشود؛ علاوه بر این زنان نیمی از جمعیت کشور را تشکیل میدهند و حضور در عرصههای سیاسی حق آنان است.
عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی با اعتقاد بر اینکه در این حضور کمرنگ هم زنان و هم جامعه به اندازه مساوی نقش داشته است، اظهار میکند: نگاه مردسالارانه موجود در جامعه و در میان مدیران باعث میشود زنان نتوانند حضور مؤثری داشته باشند؛ گاهی در برخی عرصهها مردان توانایی کافی نداشتند اما نگاه مردسالارانه موجود باعث میشده آنان برای حضور در این عرصهها مشکلی نداشته باشند؛ جمعیت ورودی دختران به دانشگاهها بیشتر از پسران است و در واقع جایی که زنان خواستهاند، توانستهاند اما این نگاه مردسالارانه موجود در جامعه باعث شده که زنان نتوانند حضور فعالی را داشته باشند. وی خاطرنشان میکند: فضای موجود در جامعه باعث شده زنان اعتماد به نفس کافی را برای حضور در عرصههای سیاسی نداشته باشند و در این زمینهها به دنبال کسب مهارت هم نباشند.
لزوم حرکت به سمت تحزب
علیزاده تصویب سهم 30 درصدی زنان در مجلس از سوی اتحادیه بینالمجالس را یارانهای میداند که به زنان برای حضور در صحنه داده میشود و عنوان میکند: بینالمجالس این مسأله را 10 سال پیش تصویب کرد و باید به آن تن دهیم اما متأسفانه زنان با این حجم از رد صلاحیتها قلع و قمع شدند با این حال باز هم تلاش میکنیم از همین تعداد زنانی که باقی ماندهاند در لیستهای انتخاباتی قرار دهیم تا حداقل تعداد زنان در مجلس آینده افزایش یابد.
عضو شورای مرکزی حزب اعتماد ملی با تأکید بر نقش احزاب در کادرسازی زنان برای حضور مؤثر و مفید آنان در پارلمان، میگوید: اگر به سمت تحزب برویم و خروجی احزاب را افرادی بدانیم که در مجلس حضور دارند قطعا این حضور بهتر از حضور افرادی است که کادرسازی نشدهاند و به خودباوری واقعی نرسیدهاند؛ باید احزاب نقش پررنگ و قوی داشته باشند تا خروجی آنها نیز نیروهای قوی باشد که در آینده پاسخگو هم باشند زیرا قرار نیست سیاهیلشگر به مجلس بفرستیم.
سیاستگریزی زنان
دبیر جبهه پیروان خط امام و رهبری خراسان رضوی نیز در این باره با بیان اینکه نیمی از جمعیت کشور ما را زنان تشکیل میدهند و طبیعتا نیمی از مسائل کشور مرتبط با جامعه زنان است، به «دنیای اقتصاد» میگوید: همانطور که مسائلی مانند مسائل اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، اشتغال، ازدواج، مسکن و ... به مردان مربوط میشود به این مسائل همان میزان هم به جامعه زنان مربوط است.
جواد آرینمنش با اشاره به اینکه متأسفانه در طول 9 دوره گذشته مجلس شورای اسلامی کمتر از یک بیستم تعداد نمایندگان مجلس را زنان تشکیل دادهاند، میافزاید: این مسأله به نظر یک نقیصه جدی است که دلایل متعددی دارد و مهمترین آن این است که نوعی سیاستگریزی در میان بانوان وجود دارد.
نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه زنان برای ورود به عرصههای سیاسی، تشکیلاتی، حزبی و ... کمتر اقبال نشان میدهند، تصریح میکند: در نتیجه در عرصه انتخابات هم بر خلاف اینکه زنان در مشارکت برای رأی دادن پیشتاز هستند اما در زمینه کاندیدا شدن تعداد زنان به ویژه زنان شاخص و فعال، اندک و انگشتشمار است.
آرینمنش این نکته را نیز یادآور میشود که از طرفی هم خود زنان در رأی دادن به زنان اهتمام لازم و کافی را به خرج نمیدهند و بنابراین نتیجه این شده که تعداد زنانی که به مجلس راه پیدا میکنند ناچیز است و زنان در حد کفایت در مجلس حضور ندارند.
نقش حاکمیت و دولت
این فعال سیاسی اصولگرا با اشاره به اینکه بخشی از این حضور کمرنگ نیز به زمینههای حضور زنان در عرصههای سیاسی و اجتماعی برمیگردد، عنوان میکند: حاکمیت و دولت نیز در فراهم کردن این زمینهها اهتمام کافی نداشتهاند بنابراین میتوان بخش دوم عوامل را دستاندرکاران سیاسی و اجتماعی دانست؛ احزاب و گروههای فعال در زمینه بانوان حضور کمرنگتری دارند و لذا دولت و نهادهای متولی و مسئول به ویژه معاونت امور بانوان ریاست جمهوری و وزارت کشور باید بسترهای لازم را برای حضور بانوان در این عرصهها فراهم کنند.
| چرا تنها کاندیدای اتاق مشهد رای نیاورد؟ |
|---|
| رونمایی از کلید دار جدید اتاق مشهد |
| ترمز تورم مسکن در مشهد |
| موانع بزرگ مبادلات مهندسی |
| فرصت رونق هتلهای مشهد |
پیام شما با موفقیت ارسال شد .