استفاده نکردن از نظرات بخش خصوصی مشکل اساسی برنامه های توسعه کشور است

 رییس امور برنامه ریزی اقتصاد کلان ستاد تدوین برنامه ششم توسعه در سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور گفت: آسیب شناسی این ستاد از عملکرد برنامه های پیشین توسعه کشور، نشانگر مشکل عدم استفاده از نظرات فعالان اقتصادی بخش خصوصی در طراحی برنامه ها است.
به گزارش ایرنا، 'امیر باقری' چهارشنبه شب در همایش 'برنامه ششم توسعه و بخش خصوصی' در اتاق بازرگانی مشهد افزود: در تدوین برنامه ششم توسعه برای گرفتن نظرات فعالان اقتصادی به بخش خصوصی مراجعه کردیم و در این زمینه از اتاق بازرگانی به نحو ویژه بهره می گیریم.

وی بیان کرد: کارهای مقدماتی تدوین برنامه ششم توسعه در سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور انجام و پیش نویس سیاست های کلی برنامه نیز تدوین و به دفتر رهبر معظم انقلاب تحویل داده شده که اکنون مجمع تشخیص مصلحت نظام مشغول بررسی آن است.

وی گفت: هم اکنون در انتظار ابلاغ سیاست های کلی رهبری برای برنامه ششم توسعه هستیم تا پس از آن کارگروه های مختلف فعال و احکام برنامه و مستندات استخراج شود.

وی با اشاره به مقدمات تدوین برنامه ششم توسعه و آسیب شناسی رشد اقتصادی کشور طی 50 سال گذشته افزود: وضعیت ایران در 50 سال گذشته در بخشهای مختلف اقتصادی بررسی شد و نشان داد که ما رشد مطلوبی نداشتیم و اهداف سند چشم انداز را محقق نکردیم.

وی درباره ارزش صادرات نفت و گاز طی 50 سال گذشته اظهار کرد: درآمد ارزی ایران از سه میلیارد دلار در قبل از سال 1352 به 20 میلیارد دلار در این سال رسیده و از سال 1352 تا سال 1380 به طور متوسط سالانه 20 میلیارد دلار درآمد ارزی در کشور از محل صادرات نفت و گاز وجود داشته است.

وی افزود: از سال 1380 که یک جهش در قیمت نفت وجود داشته، درآمدهای ارزی به 80 میلیارد دلار و در سال 1390 به رکورد 118 میلیارد دلار رسید اما بعد از تحریم ها این درآمد افت کرد و به 60 میلیارد دلار و در سال 1392 به 37 میلیارد دلار کاهش یافت.

باقری با بیان اینکه رشد سرمایه گذاری در ایران هیچ گاه باثبات نبوده و همواره نوسان داشته است گفت: تا قبل از سال 1352 و شوک در قیمت نفت، رشد سرمایه گذاری در ایران حدود 10 درصد بود که این میزان رشد در دوران جنگ و انقلاب نوسان داشته و بعد از آن متوسط رشد سرمایه گذاری به 6.5 درصد رسید. 

وی اظهار کرد: بالاترین نرخ رشد سرمایه گذاری در ایران طی 50 سال گذشته در برنامه سوم توسعه حدود 11 درصد بوده اما متوسط این نرخ در نیم قرن گذشته به رغم افزایش درآمد ارزی، حدود هفت درصد بوده است.

وی گفت: شمار نیروی انسانی تحصیلکرده در اقتصاد ایران طی 50 سال گذشته رشد صعودی داشته و از سال 1355 تا 1390 براساس سرشماری نفوس و مسکن این تعداد رشد قابل ملاحظه ای داشته و به ویژه رشد تحصیلات زنان بیشتر از مردان بوده است.

باقری ادامه داد: میزان بهره وری عوامل تولید در اقتصاد ایران طی 50 سال گذشته کاملا نوسانی و متوسط آن منفی است و حتی در دوران پس از انقلاب، متوسط رشد آن یک درصد بوده است لذا میزان بهره وری در ایران وضعیت مطلوبی ندارد.

وی در باره نرخ رشد اقتصاد ایران در 50 سال گذشته گفت: قبل از سال 1352 ، متوسط نرخ رشد اقتصادی در کشور 12 درصد و بعد از سال 1368 متوسط آن به شش درصد رسیده بنابراین حتی در دوران وفور درآمد ارزی (بعد از سال 1380 ) نرخ رشد اقتصادی ایران حدود شش تا هفت درصد بوده و کاملا سیر نزولی داشته است.

وی با بیان اینکه ما نتوانستیم از منابع سرشار نفتی کشور طی 50 سال گذشته برای رشد اقتصادی استفاده کنیم، افزود: در پنج سال اخیر هم رشد اقتصادی کشور منفی شش درصد و در سال 92 منفی دو درصد بوده است.

وی اظهار کرد: نرخ بیکاری طی 50 سال گذشته در ایران کاملا روند صعودی داشته به طوری که قبل از سال 1352 نرخ بیکاری حدود هفت درصد بود و بعد از آن به رغم درآمد بالای ارزی کشور به 12 درصد و بیشتر از آن رسید.

باقری گفت: نرخ تورم در اقتصاد ایران طی 50 سال گذشته صعودی بوده به طوری که متوسط این نرخ قبل از 1352 پنج درصد و بعد از آن دو رقمی شده و متوسط آن به 18 درصد رسیده است.

وی با بیان اینکه در سال 1392 سه میلیون بیکار در کشور وجود داشت، افزود: آمار خانواده های زیر خط فقر در حوزه شهری از سال 1384 تا 1391 رشد قابل ملاحظه ای داشته به طوری که از متوسط 20 درصد در سال 84 به 33.5 درصد در سال 91 رسیده است. 

وی گفت: نرخ رشد تولید در ایران از سال 1341 تا 1390 به میزان 4.8 درصد و نرخ رشد تشکیل سرمایه در کشور در این مدت 11.3 درصد بوده است و این اعداد نشان می دهد که از درآمد بالای ارزی در این دوران برای رشد در اقتصاد کشور بهره نگرفته ایم.

باقری اظهار کرد: نرخ رشد اقتصاد ایران در 50 سال گذشته از سال 1341 تا 1390 با احتساب درآمدهای نفتی 4.8 درصد و بدون درآمدهای نفتی 5.7 درصد و میزان تولید سرمایه در مدت مزبور در کشور 2.3 درصد بوده است. 

وی افزود: نرخ رشد تشکیل سرمایه برای 50 سال در کشور 6.2 درصد و بهره وری عوامل تولید در این مدت منفی 0.3 درصد بوده است.

وی اظهار کرد: برای برنامه های توسعه ای بعد از انقلاب هدف گذاری رشد اقتصادی برای برنامه اول 8.1 درصد رشد اقتصادی بوده که 7.21 درصد آن محقق شده، هدف گذاری برای برنامه دوم 5.1 درصد بوده که 2.55 درصد آن محقق شده و هدفگذاری برای برنامه سوم شش درصد بوده که 5.57 درصد آن محقق شده است.

وی گفت: هدفگذاری رشد اقتصادی برای برنامه چهارم توسعه در کشور هشت درصد بوده که 4.6 درصد آن محقق شد و هدفگذاری برای برنامه پنجم توسعه هشت درصد بود که منفی 0.2 درصد آن محقق شده که نشان می دهد کشور از نظر برنامه های توسعه ای بعد از انقلاب در مجموع به موفقیت دست نیافته است.

وی افزود: براساس سند چشم انداز توسعه کشور قرار است ایران کشوری توسعه یافته با جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه با رویکرد انقلابی – اسلامی الهام بخش در جهان اسلام و تعامل سازنده و موثر با دنیا باشد.

وی اظهار کرد: برای مقایسه رشد اقتصادی ایران با عربستان و ترکیه که رقبای اصلی در منطقه هستند اگر نرخ تولید ناخالص داخلی را ملاک قرار دهیم، نشان می دهد که فاصله بین نرخ تولید ناخالص داخلی ایران با دو کشور مزبور از سال 1384 افزایش قابل توجهی داشته لذا از سال 1384 تاکنون براساس سند چشم انداز عمل نکردیم.

وی ادامه داد: براساس محاسبات انجام گرفته برای رسیدن به اهداف سند چشم انداز در سال 1404 باید در مدت 10 سال، سالانه 12 درصد رشد اقتصادی در کشور داشته باشیم که به حد رشد اقتصادی عربستان و ترکیه در منطقه برسیم در حالی که عملکرد ما از سال 1384 تاکنون 4.5 درصد رشد اقتصادی بوده است.

وی گفت: برای رسیدن به رشد 12 درصدی در اقتصاد کشور سالانه نیازمند 20 درصد رشد سرمایه گذاری معادل 370 میلیارد دلار به صورت مستمر هستیم در حالی که در بهترین حالت اکنون رشد سرمایه گذاری در کشور سالانه 80 میلیارد دلار است.

عضو ستاد تدوین برنامه ششم توسعه کشور افزود: رشد مستمر و پایدار، مشارکت آحاد مردم در رشد، بهره مندی آحاد مردم از ثمرات رشد اقتصادی، کاهش معنادار فقر منابع طبیعی، اشتغال پایدار و گسترده، مدیریت کارآمد منابع طبیعی از محورهای کلی برنامه ششم توسعه است.

وی اظهار کرد: محورهای کلان اقتصادی در برنامه ششم توسعه شامل گسترش اقتصاد دانش بنیان، تقویت رقابت پذیری با تاکید بر ارتقای بهره وری، بهبود محیط کسب و کار، شفاف سازی و کاهش فساد، پایداری محیط زیست، کارآمدی بخش عمومی، توانمندسازی اقشار آسیب پذیر و عدالت اجتماعی، ارتقای سرمایه اجتماعی، ارتقای سرمایه انسانی، تامین امنیت غذایی، اصلاح نظام مالی کشور، افزایش کیفیت حکمرانی و توانمند سازی بخش خصوصی کشور می باشد.

وی گفت: برنامه ششم دو محور کلی اقتصادی داشته و شامل بخشهایی است که بیشترین تاثیر را بر قبل و بعد از خود در اقتصاد ایران داشته است که شامل نفت و گاز، صنعت، مسکن، معدن و برخی زیرساخت ها می باشد.

وی افزود: تم اصلی برنامه ششم توسعه که مورد تایید رهبر معظم انقلاب نیز قرار دارد شامل رشد تولید رقابت مبتنی بر دانش و بهره وری و تعامل سازنده با جهان در چارچوب اقتصاد مقاومتی و فرهنگ اسلامی – ایرانی است.

باقری اظهار کرد: اگر وضعیت تحریم ها به همین شکل ادامه پیدا کند، سرجمع به طور متوسط در برنامه ششم توسعه 540 هزار میلیارد تومان منبع برای سرمایه گذاری در اختیار خواهیم داشت و اگر تحریم ها به مرور رفع شود، سرجمع به طور متوسط در برنامه ششم توسعه 652 هزار میلیارد تومان در سال برای سرمایه گذاری در اختیار داریم.

وی ادامه داد: با ادامه تحریم ها طی برنامه ششم توسعه (1394 تا 1399) در وضعیت اقتصاد ایران اتفاق خاصی نمی افتد اما در صورت برطرف شدن تحریم ها طی برنامه ششم رشد سه درصدی در اقتصاد را خواهیم داشت.

وی گفت: تفاوت عمده برنامه ششم توسعه با برنامه های پیشین در برخورداری از دو بخش موضوعات خاص (محیط زیست، آب، صنایع غذایی) و مناطق خاص (سواحل مکران و محور شرق) است که منشا تحول در اقتصاد ایران می باشد.