اما بررسی عملکرد اجرای این آییننامه توسط مرکز پژوهشهای مجلس، گویای عدم موفقیت این طرح میباشد. طرح دیگری که با هدف توسعه متوازن منطقهای و رشد اشتغال صنعتی اجرا شده است، طرح آمایش صنعتی کشور (1387-1390) میباشد. با توجه به بررسی عملکرد این طرح، از مجموع کل طرحهای آمایش صنعتی پیشنهادی تنها 62 درصد به تصویب رسیده است. از این تعداد نیز تنها 27 درصد موفق به دریافت تسهیلات شدند. از این تعداد طرحهایی که توانستند تا پایان سال 1392 تسهیلات دریافت کنند، 55 درصد مربوط به طرحهای سرمایه در گردش بوده است. این آمار نشان میدهد که با وجود مصوبات طرحهای آمایش صنعتی، در عمل سهم اندکی از تسهیلات به بخش صنعت وارد شده است. از همین سهم اندک نیز، استانهای توسعهیافته صنعتی (بویژه تهران و اصفهان) توانستهاند سهم بیشتری از کل تسهیلات را دریافت کنند.
بر اساس گزارش عملکرد تسهیلات اعطایی به بنگاههای کوچک و زودبازده اقتصادی، طي سالهاي برنامه چهارم (88-1384) در استان خراسان رضوی جمعاً 39987 طرح به بهرهبرداری رسیده است که از این تعداد، 106410 فرصت شغلي ايجاد شده است. تعداد طرحهای بهرهبرداری شده در سالهای 1389 تا 1392 روندی کاهشی داشته است به طوریکه در سالهای 1390 و 1391 به صفر رسیده است. در سال 1393 از 767 طرح منعقد شده در بانک 433 طرح مورد بهرهبرداری قرار گرفته است. مقایسه تعداد طرحهایی که طی سالهای 1389-1393 به انعقاد قرارداد رسیده است و تعداد طرحهایی که در همین دوره در نهایت توانستهاند به بهرهبرداری برسند، نشان میدهد که تنها 40 درصد از این طرحها، به مرحله بهرهبرداری رسیده است. نسبت اشتغال مدنظر طرحهای منعقده استان خراسان رضوی در همین دوره (1389-1393) به کل اشتغال طرحهای به بهرهبرداری رسیده، 19 درصد میباشد. با توجه به اعطای تسهیلات قابل توجه به این بخش (متوسط پرداختی سرانه 180 میلیون ریال برای استان خراسان رضوی)، اما در عمل نتیجه مطلوبی حاصل نشده است. طبق گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، بیش از 60 درصد این تسهیلات از هدف اصلی خود منحرف شده است. طبق همین گزارش، متوسط عمر صنایع کوچک و متوسط (که بیش از 90 درصد صنایع استان را دربر میگیرند)، رو به کاهش بوده است که گویای عدم پایداری اشتغال ایجادی است. درواقع همین اشتغال که با اعطای تسهیلات به بنگاههای زودبازده ایجاد شده است، نه تنها متناسب با اهداف موردانتظار نیست، بلکه پایدار نبوده و پس از مدت کوتاهی، بنگاه اقتصادی به تعطیلی کشیده میشود.
بر اساس طرح پژوهشی که توسط جهاددانشگاهی خراسان رضوی در خصوص عوامل مؤثر بر پایداری بنگاههای کوچک و زودبازده انجام گرفته است، عواملی از جمله تحصیلات مدیر، نحوه کنترل و نظارت بنگاه توسط مدیر، ریسکپذیری مدیر، سطح آگاهی از فرصتهای بازار و تعداد دورههای آموزشی کارکنان، بیشترین تأثیر را بر پایداری بنگاههای اقتصادی استان دارند. این درحالی است که به دلیل محدودیتهای مالی بنگاههای کوچک و زودبازده، سطح ریسکپذیری مدیر کاهش مییابد و امکان افزایش سطح دانش و آموزش کارکنان و مدیر وجود نخواهد داشت. عملکرد ضعیف بازاریابی و بازاررسانی نیز به عدم بهرهمندی از فرصتهای بازار میانجامد. پیوندهای علت و معلولی این عوامل، در نهایت بنگاه را در یک مسیر دایرهوار رو به سرنگونی حرکت داده و موجب تعطیلی آن میشود. افزایش وام دهی به بخشهای مختلف اقتصادی، بدون مدیریت و هدایت صحیح منابع مالی، رشد قیمتها را نیز در پیش دارد. با وجود رقابت گسترده در بازار تولید بنگاههای کوچک و زودبازده اقتصادی، نه تنها از بُعد عرضه، بلکه از بُعد تقاضا نیز بر این بنگاهها فشار مضاعفی تحمیل میگردد.
بر این اساس، راهحل خروج از رکود و ایجاد پایداری بنگاههای کوچک و زودبازده را نمیتوان فقط در اعطای تسهیلات مالی جستجو کرد. بلکه نگاهی چندوجهی و یکپارچه به بخش تولید داخلی باید وجود داشته باشد. عوامل متعدد از جمله عوامل ساختاری (بررسی روابط پسین و پیشین فعالیتها با یکدیگر)، عوامل نهادی (از جمله: نظارت بر اعطا و اجرای تسهیلات)، عوامل مالی (در حمایت از تامین مواد اولیه و واسطه)، عوامل تولید (بویژه، نیروی متخصص و آموزش دیده) و عوامل بازاری (بازاریابی، بازاررسانی و دسترسی به اطلاعات کامل) باید در کنار یکدیگر مدنظر برنامهریزان قرار گیرد.
*پژوهشگر اقتصادی
سازمان جهاددانشگاهی خراسان رضوی
| تسلیت به سرکار خانم رحیمیان، خبرنگار |
|---|
| شرکتهای دانشبنیان و تبدیل تهدیدها به فرصت |
| نقش نهادهای عمومی حاکمیتی در اکوسیستم نوآوری |
| اهمیت حضور کیفی زائران |
| گردشگری و خانهمسافرها در شهر مشهد |
پیام شما با موفقیت ارسال شد .