غفلت از بخش کشاورزی

علت غفلت از بخش کشاورزی این است که فعالان سایر بخش‌های اقتصادی فکر می‎کنند این بخش سودآور نیست در حالی که اگر برای شکوفایی بخش کشاورزی برنامه‌ریزی بایسته‎ای صورت گیرد، مسلما این بخش مهم اقتصادی که مسئولیت تأمین مواد غذایی جامعه را دارد، می‎تواند به اهداف کلان اقتصاد مقاومتی دست یابد البته مشروط بر اینکه از نیروهای باتجربه در جهت برنامه‎ریزی و هدایت کشاورزان استفاده شود؛ غفلت از بخش کشاورزی تبعات عدیده‎ای دارد زیرا کوچک بودن اراضی و عدم بازده اقتصادی منجر به رهاسازی منابع و امکانات می‎شود به طوری که مهاجرت از روستاها به شهرها را در پی دارد و بر حاشیه‌نشینی شهرهای بزرگ می‎افزاید.

برای جبران غفلت‎های انجام شده در بخش کشاورزی ضروری است متعاقب سیاست‎های کلان و راهبردی اقتصاد مقاومتی در جهت احیای این بخش مهم اقتصادی، اتاق‎های فکر در وزارت جهاد کشاورزی و سازمان‎های تابعه تشکیل و ضمن دعوت از نخبگان بخش کشاورزی، با استفاده از راهکا‌‎رهای ارائه شده، غفلت‌های بخش کشاورزی را در برنامه ششم توسعه جبران کنند.

شرایط فعلی شرایطی نیست که بخش تولید مورد بی‎مهری و غفلت قرار گیرد؛ ضروری است طرح توانمندسازی فارغ‎التحصیلان بخش کشاورزی جهت حضور در عرصه‌های تولید به اجرا درآید تا هدایت و حمایت از تولیدکنندگان را به عهده گیرد و در این خصوص لازم است با حضور و مشارکت کشاورزان شناسنامه زمین تهیه شود.

در مسیر توسعه بخش کشاورزی موانع و مشکلات متعدی وجود دارد که مهم‏ترین آن‎‏ها عبارت است از:

1- کوچک بودن اراضی و محدودیت منابع آب: ضروری است با تهیه برنامه‌ کوتاه‌مدت، میان‎مدت و بلندمدت، طرح جامع کشاورزی تهیه شود.

2- کمبود سرمایه و نداشتن سرمایه در گردش کشاورزان: این امر باعث شده آنان توانایی تأمین به موقع هزینه‌های تولید را نداشته باشند.

3- عدم خرید به موقع محصولات کشاورزی بر اساس قیمت تضمینی توسط سازمان‌های مسئولان و اسیر شدن کشاورزان توسط دلالان و واسطه‎ها.

4- عدم آگاهی کشاورزان در تولید محصولات باکیفیت که منجر به کاهش قیمت محصولات تولیدی هنگام عرضه می‎شود.

5- بدهکاری کشاورزان به بانک‌ها که مانع از دریافت تسهیلات بانکی برای پیش‌برد امور می‎شود.

6- نداشتن الگوی کشت و عدم آگاهی لازم کشاورزان در تناسب میزان مصرف با نوع کشت یکی از معضلات عمده بخش کشاورزی است.

7- عدم وجود رسانه ملی مستقل برای بخش کشاورزی:کشاورزان بدون آگاهی و بر اساس قیمت عرضه و تقاضا محصولات مورد نیاز را در برنامه کشت و کار خود قرار می‎دهند.

8- عدم توانایی کشاورزان در بسته‎بندی محصولات کشاورزی: با توجه به برنامه پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی ضرورت دارد کلیه محصولات کشاورزی که قابلیت بسته‎بندی دارند، با استانداردهای جهانی عرضه شوند تا درآمد حاصله، عاید تولیدکنندگان شود.

با توجه به سیاست‎های کلان بخش کشاورزی در برنامه ششم توسعه و پیش‎بینی رشد پنج درصدی، ضروری است با توجه به موانع و مشکلات عدیده بخش کشاورزی، برنامه‎ریزی و راهکارهای عملی ارائه شود و در این بخش به صورت خلاصه موارد زیر پیشنهاد می‎شود:

1- برنامه پنجم توسعه آسیب‌شناسی شود و پس از تحلیل عملکرد آن، موانع بازدارنده مشخص و در برنامه ششم توسعه مورد توجه و عنایت برنامه‎ریزان قرار گیرد.

2- آب به عنوان محور توسعه بخش کشاورزی مورد توجه قرار گیرد و برای بهینه‎‌سازی مصرف آن، اقدامات لازم در جهت اجرایی کردن الگوی کشت لازم است.

3- طرح جامعه تدبیر آب کشور متناسب با حوزه‎های آبخیز و آبریز تهیه شود تا مشکلات مصرف بی‌رویه آب مرتفع شود.

4- به منظور ترویج یافته‌های بخش کشاورزی و ارتقای سطح آگاهی تولیدکنندگان باید شبکه ملی رسانه بخش کشاورزی به صورت مستقل در برنامه ششم توسعه لحاظ شود تا این شبکه در جهت اطلاع‌رسانی برنامه‎ریزی و اقدام کند.

5- برای حفظ و حراست از اراضی زراعی و باغی باید با جدیت از هر گونه تخریب جلوگیری به عمل آید و با متخلفان در راستای قانون حفظ کاربری ارضای زراعی و باغی برخورد شود.

6- به منظور حمایت از تولیدکنندگان محصولات کشاورزی ضروری است سازمان تعاون روستایی با توجه به اساسنامه آن از لحاظ مالی، تسهیلاتی و نیروهای انسانی کارآمد جهت عرضه خدمات مورد حمایت و در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی قرار گیرد.

7- برای تنظیم بازار محصولات کشاورزی باید معاونت مربوطه در وزارت جهاد کشاورزی طرح جامع تنظیم بازار محصولات کشاورزی و مبادله کالا را طبق بسته‎بندی و رعایت استانداردهای جهانی تهیه و عملیاتی کند.

8- برنامه‌ریزی جامعی برای استعدادیابی و سنجش اراضی زراعی و باغی صورت گیرد.

9- برای تقویت مکانیزاسیون و تهیه طرح تعویض ادوات و دستگاه‎های فرسوده به منظور نوسازی واحدهای مکانیزاسیون مستقر در سطح روستاها در جهت جلوگیری از تخریب بافت خاک، صرفه‎جویی در مصرف نهاده‌ها و کاهش هزینه‎های تولید برنامه‎ریزی انجام شود.

10- با توجه به اهمیت حضور کشاورزان در تصمیم‎گیری‎ها، در هر روستا کمیته یا ستادی متشکل از کشاورزان صاحب نظر، معتمدان محلی و منتخبان کشاورزان و دامداران تشکیل شود تا این ستاد با مشارکت خودشان، نیازمندی‎های الگوی کشت پیشنهادی را ارائه کند.

11- برای تولید محصولات گلخانه‌ای و گیاهان دارویی به گونه‎ای برنامه‌ریزی شود که با در نظر گرفتن استانداردهای مورد نیاز سازمان تجارت جهانی، قابل رقابت برای صادرات به کشورهای آسیای میانه و ... باشد.

12- برای ذخیره‌سازی آب در اراضی زراعی و باغی با اجرای طرح‎های پایلوت زمینه مصرف مواد جاذب و مرطوب فراهم شود.

13- برای گروهی از کشاورزان که زمینه کاهش مصرف آب را فراهم می‎کنند، تعرفه‌های تشویقی انرژی اعمال شود.

14- برنامه‎ریزی برای مصرف کودهای ارگانیک جهت تولید محصولات سالم در راستای سیاست اجرایی درست جهت کاهش مصرف سموم و جلوگیری از آلودگی‌های زیست محیطی صورت گیرد.

*مدیرعامل اتحادیه کشاورزان خراسان رضوی