ظرفیت‎های جدید خودروسازی

صنعت خودروسازی در کشور همیشه منتقدانی داشته است که بر این باورند سرمایه‌ها را در این صنعت هدر داده‌ایم و به بهانه حمایت از تولید داخل و ایجاد اشتغال، با افزایش تعرفه‎های وارداتی، مردم را از خودروهای باکیفیت خارجی محروم کرده‌ایم در حالی که در این صنعت هیچ مزیتی نداریم.

«دنیای اقتصاد» به بهانه پیگیری پرونده «راه‏اندازی خط تولید یکی از خودروهای پُرتیراژ» در خراسان رضوی سراغ کارشناسان این حوزه رفته و نظر آن‎ها را درباره صرفه‏های اقتصادی این پروژه جویا شده است؛ برخی معتقدند صنعت خودروسازی در طول دهه‎های گذشته اثبات کرده که صنعت ضعیفی است و در مقابل برخی بر این باورند سرمایه‎گذاری در این صنعت، توسعه اقتصادی را برای این خطه به دنبال خواهد داشت.

سیاست حمایتی ناصواب

عضو هیأت علمی دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد در گفت‎وگو با «دنیای اقتصاد» با اعتقاد بر این که در صنعت خودروسازی هیچ مزیتی نداریم، اظهار می‎کند: صنعت خودروسازی ما از زمانی که فعالیت خود را در کشور آغاز کرده صنعت بسیار ضعیفی بوده و در حال حاضر هم نیازمند حمایت‏های دولت است در حالی که در سایر کشورها حمایت از صنایع نوزاد تنها در سال‎های ابتدایی صورت می‎گیرد.

مصطفی کریم‌زاده با بیان این که زمانی که رقابت وجود داشته باشد، تولیدکننده برای حضور ماندگار در صحنه ناگزیر از تلاش است، خاطرنشان می‌کند: خودروساز  ما می‎بیند در این بازار، رقابتی وجود ندارد و دولت برای واردات خودروهای باکیفیت خارجی تعرفه‌های بالایی در نظر گرفته است که همین امر انگیزه را در خودروسازان داخلی از بین می‎برد.

وی ادامه می‌دهد: چندین دهه است که دولت به بهانه حمایت از تولید داخل و اشتغال‎زایی از صنعت خودرو حمایت کرده و همین امر باعث عدم پیشرفت خودروسازی ما شده است اما این سیاست حمایتی دولت نتوانسته رفاه عمومی را به ارمغان بیاورد.

سرمایه‎گذاری در مقیاس وسیع

عضو هیأت علمی دانشکده علوم اداری و اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد بالا بودن هزینه‌های طراحی برای خودروهای جدید، بالا بودن هزینه‌های تحقیق و توسعه و کمبود نقدینگی و بدهکار بودن صنعت خودرو به نظام بانکی را از جمله مشکلات موجود در این صنعت برمی‌شمارد و تصریح می‎کند: ماهیت صنعت خودرو به گونه‌ای است که باید سرمایه‎گذاری‎ها و تولید در آن در مقیاس بزرگ باشد تا هزینه‎ها کاهش یابد و صرفه‌های حاصل از مقیاس خود را نشان دهد.

کریم‌زاده معتقد است: اگرچه خراسان رضوی نیز مانند سایر استان‌های کشور در صنعت خودرو مزیت چندانی ندارد اما اگر قرار است خط تولید یکی از خودروهای پرتیراژ در این استان راه‌اندازی شود باید در مقیاس وسیع باشد زیرا راه‎اندازی آن در مقیاس کوچک با توجه به بالا بودن هزینه‌های تولید، مشکلاتی ایجاد خواهد کرد.

وی اضافه می‎کند: خودرو مانند سایر کالاها نیست که هزینه‎های تولید آن پایین باشد و وسیع بودن مقیاس تولید باعث می‌شود هزینه سرانه برای خودروساز کاهش یابد.

نقش خودرو در توسعه اقتصادی

در مقابل منتقدان صنعت خودرو، برخی نیز صنعت خودرو را به عنوان یکی از صنایع مادر می‎دانند که می‌تواند نقش مهمی در رشد اقتصادی داشته باشد و بر ضرورت توجه به نیاز بازار، استفاده از دانش روز و نیز خصوصی‎سازی واقعی در این بخش تأکید می‎کنند؛ بدون تردید اگر قرار است خط تولید یکی از خودروهای پرتیراژ در خراسان رضوی راه‏اندازی شود باید در این زمینه بررسی‎های لازم صورت گیرد و چکش‎کاری‎های کارشناسانه انجام شود تا بازدهی مدنظر حاصل شود.

خودروسازی یکی از ارکان توسعه اقتصادی

عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی در گفت‎وگو با «دنیای اقتصاد» با اعتقاد بر این که یکی از رکن‎های اصلی توسعه اقتصادی در استان توسعه در بخش خودروسازی است، اظهار می‎کند: ظرفیت‌های خودروسازی در استان باید افزایش یابد؛ در گذشته به خراسان نگاه کشاورزی داشتیم اما در حال حاضر به دلیل کمبود آب نمی‎توانیم در بخش کشاورزی در حد انتظار به خودکفایی برسیم بنابراین باید بخش صنعت را در استان توسعه دهیم تا اشتغال‌زایی داشته باشیم.

عبداله یزدان‎بخش با بیان این که باید دلایل توقف فعالیت سناباد خودرو بررسی و خط تولید آن دوباره فعال شود، به فعالیت ایران‏خودرو در خراسان رضوی اشاره و خاطرنشان می‎کند: باید در خصوص تعداد خطوط تولید خودروی مورد نیاز در استان نیازسنجی صورت گیرد و سپس نسبت به ایجاد یا توسعه آن اقدام شود.

وی تأکید می‌کند: سناباد خودرو و ایران‏خودرو در خراسان رضوی ایجاد شده و باید برای تولید خودروی مورد نیاز استان و حتی کشور از ظرفیت آن‎ها حداکثر استفاده را کرد.

لزوم خصوصی‎سازی صنعت خودرو

رئیس هیأت مدیره گروه صنعتی کارخانجات پارت لاستیک ادامه می‎دهد: نیاز به خودرو در کشور وجود دارد و این نیاز از لحظه‎شماری خودروسازهای خارجی برای ورود به کشور مشخص می‎شود؛ باید خودروسازی ما به تکنولوژی و نیازهای بازار توجه کند؛ در حال حاضر از چین خودرو وارد میشود و این نشان می‎دهد نیاز وجود دارد و صنعت خودروسازی ما باید به این نیاز به درستی پاسخ دهد.

یزدان‎بخش با اشاره به این که شرکت‌های خودروساز در دنیا تلاش می‎کنند در کنار صنعت قطعه‌سازی فعالیت کنند؛ در حال حاضر قطعه‎سازی خودرو در استان ما بسیار قوی، توانمند و با دانش است اما گاهی این قطعات به استان‎هایی نظیر آذربایجان شرقی منتقل می‏شود؛ پتانسیل صنعت خودرو در استان ایجاد شده و قطعه‎سازی نیز رشد کرده است؛ باید به آمار ایجاد ارزش افزوده و اشتغال‎زایی این دو صنعت توجه شود؛ با تکمیل خطوط تولید دو خودروساز استان می‎توان به اهداف اقتصادی مدنظر رسید.

وی با بیان اینکه قطعه‎سازی در کنار خودروسازی یک مجموعه کامل است، تصریح می‎کند: صنعت قطعه‎سازی به دلیل اینکه تاکنون متعلق به بخش خصوصی بوده، نسبت به صنعت خودروسازی پیشرفت بیشتری داشته است؛ اگر خودروسازی نیز به بخش خصوصی واگذار شود، شاهد پیشرفت این صنعت نیز خواهیم بود.

عضو هیأت رئیسه انجمن مدیران صنایع خراسان رضوی یادآور می‎شود: دولت باید بر اساس اصل 44 قانون امکانات اقتصادی را به بخش خصوصی واگذار کند؛ با واگذاری صنعت خودروسازی به بخش خصوصی وضعیت این صنعت در کشور بهبود خواهد یافت.

نگرانی از کاهش ظرفیت تولید پژو 405 و پارس در استان

به گزارش روابط عمومی اتاق مشهد، رئیس اداره صنایع فلزی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در تبیین اهمیت راه‌اندازی خط تولید یکی از خودروهای پرتیراژ در خراسان رضوی، با اشاره به اینکه در حال حاضر دو واحد خودروساز در استان خراسان رضوی مستقر هستند، اظهار می‎کند: ایران خودرو با ظرفیت تولید سالانه 112 هزار دستگاه خودرو، خط تولید خود را کامل به کارگیری می‌کند اما سناباد خودرو، دیگر خودروساز استان، با ظرفیت تولید سالانه 15 هزار دستگاه، در حال حاضر تعطیل است.

قاسم‎ کیومرثی ادامه می‎دهد: در کنار این موارد، 320 واحد قطعه‎ساز نیز در این خطه مشغول به فعالیت هستند که عملا 20 درصد قطعات جانبی خودرو در کشور را تولید می‌کنند و حتی از ظرفیت‌های صادراتی نیز برخوردار هستند.

وی به انگیزه‌هایی که منجر شد تا بحث ایجاد یک خط تولید جدید برای خودرویی پُرتیراژ در دستور کار قرار بگیرد اشاره و تصریح می‌کند: پیش‌بینی می‌کنیم با تغییر ذائقه بازار  استقبال از خودروهای پژو 405 و پارس که در استان تولید می‌شوند، کاهش یابد و این مدل‌ها از دستور کار شرکت خودروساز مذکور خارج شوند و طبیعی است که این اتفاق می‌تواند تبعات خود را برای این صنعت در استان داشته باشد.

رئیس اداره صنایع فلزی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی یادآور می‎شود: در روند پیگیری این پرونده، دستور بررسی فوری موضوع از سوی وزیر صنعت به معاونان وی داده شد که متعاقب آن موضوع تولید «سیتروئن» را از سایپا تقاضا کردیم اما این شرکت خودروساز، پیشنهاد مذکور را در سایت خودروسازی خود در کاشان اجرایی کرد؛ نامه‌نگاری‌ها و پیگیری‌های ما از شخص وزیر و وزارتخانه در چندین مرحله دیگر ادامه یافت اما تا به امروز به پاسخ دقیقی دریافت نکرده‌ایم؛ حالا نظر به رویکرد ایران‎خودرو برای کاهش تولید پژوه 405 و پارس، این دغدغه را داریم که فرصت و بستر موجود در استان از دست برود.

کیومرثی یادآور می‎شود: سازمان صنعت استان، پیشنهادات دیگری نیز در این زمینه داشت که از جمله آن تولید ون، خودروهای برقی و... بود اما متاسفانه اعلام شد که زیرساخت‌های فنی لازم برای این کار در خط تولید موجود وجود ندارد.

وی زیرساخت تولید خودروی سواری را با ارتقای جزئی خط تولید موجود مهیا می‎داند و خاطرنشان می‎کند: تأکید داریم که مدل خودروی تولیدی جدید در استان شاخصه‌هایی داشته باشد که از جمله آن قیمت مناسب و بازار تقاضای مطلوب است.

ضرورت تهیه طرح توجیهی

مدیر اجرایی مرکز خدمات سرمایه‎گذاری خراسان رضوی نیز در این باره می‎گوید: تحقق طرح‌‌های بزرگ این چنینی، در گرو رایزنی‌های قوی است و برای این منظور باید در گام اول یک طرح توجیهی قوی در خصوص نیازهای استان و شرایط موجود صنایع وابسته به خودروسازی در این استان تهیه شود.

رضا خواجه‎نائینی ادامه می‎دهد: در قدم بعدی نیز کارگروه ویژه‌ای تشکیل و موضوع را به صورت مستمر در سطوح مختلف و از مراجع متفاوت با رویکرد دغدغه‌سازی، پیگیری کند.

وجود مزیت نسبی در قطعه‎سازی

مدیرعامل شرکت ساپکو شرق کشور با اشاره به وجود «سناباد خودرو» در خراسان رضوی، به «دنیای اقتصاد» می‎گوید: ظرفیت لازم برای تولید خودرو در استان وجود دارد و برای ایجاد سناباد خودرو هزینه شده و اگر قرار است سرمایه‎گذاری صورت گیرد می‏تواند در سناباد خودرو باشد.

سهیل داورپناه با تأکید بر این که لازم نیست دوباره هزینه سنگین برای ایجاد یک خط تولید جدید خودرو در استان صرف شود، تصریح می‎کند: در کشور سایت‎های خودروسازی زیادی وجود دارد اما باید توجه داشت لازمه خودروسازی، صنعت قطعه‌سازی است و بهتر است هزینه‎هایی که صرف ایجاد سایت‎های اضافه می‏شود، در زمینه صنعت قطعه‎سازی صرف شود.

وی اضافه می‏کند: خودروسازی ما به هر حال صرفا صنعت مونتاژ خودرو است در حالی که در بخش قطعه‎‌سازی مزیت نسبی و دانش فنی داریم و می‏توانیم در این زمینه دانش فنی را ایجاد کنیم و ارتقا دهیم و در نتیجه بازار صادراتی داشته باشیم.

مدیرعامل شرکت ساپکو شرق کشور با بیان اینکه خودروسازی در کشور تقریبا اشباع شده است، عنوان می‎کند: برای ایجاد سایت جدید باید ظرفیت سایت‎های موجود کاهش یابد؛ خودروسازی نیاز به برندسازی دارد که در این زمینه مزیت نداریم.

داورپناه با تأکید بر اینکه با ایجاد سایت‏های مونتاژ خودرو، خودروساز نمی‎شویم، اظهار می‎کند: سایت خودروسازی به معنای سایت مونتاژ است و هیچ خودروسازی قطعات مورد نیاز را خودش تولید نمی‎کند؛ تکنولوژی خودروهای ما قدیمی است و این تکنولوژی نیاز مصرف‌کننده را برطرف نمی‎کند؛ نارضایتی مصرف‎کنندگان نیز به همین موضوع برمی‎گردد.

وی ادامه می‎دهد: اگر قرار است به دنبال تولید خودروهای جدید و برطرف کردن نیاز مشتری باشیم، باید در صنعت قطعه‌سازی سرمایه‎گذاری و هزینه کنیم؛ به جای اینکه به دنبال ایجاد سایت خودروسازی باشیم می‏توان همین هزینه را در صنعت قطعه‎سازی صرف کرد تا بازدهی بهتری داشته و پاسخگوی نیاز مصرف‎کنندگان باشیم.