درخشش عوامل پشت‌صحنه

در بخش مسابقه جوانان جشنواره تئاتر فجر، نمایندگان مشهد از نمایش «یتیم‌خانه فونیکس» در بخش‌های طراحی گریم، طراحی لباس، طراحی صحنه، آهنگسازی،  بازیگری زن، بازیگری مرد و کارگردانی نامزد دریافت تندیس بودند که در این بین «داوود مرگان» برای طراحی صحنه، «سمیه ارقبایی» برای طراحی گریم، «میلاد قنبری» برای آهنگسازی و «سیامک دورانی» برای طراحی لباس موفق به دریافت تندیس جشنواره شدند. هفته گذشته با طراح صحنه برتر این جشنواره به گفت‌وگو نشستیم و این هفته با سه تن دیگر از هنرمندان که با تندیس جشنواره به مشهد بازگشتند صحبت می‌کنیم.
 

«زن بودن» تمام سختی‌ها را دوچندان می‌کند

سمیه ارقبایی، اولین طراح گریم و اولین زن از مشهد است که موفق شده در جشنواره فجر تندیس بگیرد. او از سال 80 حرفه تئاتر را با بازیگری شروع کرده است و از سال 85 به‌طور حرفه‌ای طراحی گریم انجام می‌دهد. او در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد به فراز و نشیب و سختی‌های طراحی گریم اشاره می‌کند و می‌گوید به‌واسطه محدودیت‌ها، «زن بودن» تمام سختی‌های کار را دوچندان می‌کند.

این طراح گریم با بیان اینکه در حرفه گریم مهم این است که چطور تکنیکها را پیاده کنیم، با اشاره به ظرفیت‌های بالای مشهد در هنر گریم می‌گوید: ما گریمورهای بسیار با استعدادی داریم که روزبه‌روز نیز به تعدادشان افزوده می‌شود.

وی در توضیح نادیده گرفته شدن گریم در سالهای گذشته می‌گوید: قبلتر به هنر گریم اهمیتی داده نمی‌شد، این هنر مهجور مانده بود و در بخش رقابتی جشنواره‌ها مطرح نمی‌شد اما چند سالی است که درنتیجه اعتراضات گریمورها، این هنر نیز که از عوامل مهم و سازنده تئاتر محسوب می‌شود جزء عناصر رقابتی است.

 ارقبایی با بیان اینکه پس از تهران، مشهد حرف دوم را در هنر گریم می‌زند، خاطرنشان می‌کند: ارتباط تنگاتنگی بین گریمور و بازیگر نمایش وجود دارد، براین اساس من همیشه به این موضوع که گریم در راستای نمایش باشد توجه می‌کنم و براساس داستان نمایش، باتوجه به سلیقه تماشاچی و بر مبنای شخصیت و وجه درونی بازیگر گریم را طراحی و اجرا می‌کنم و تمام سعی من این است که به بازیگر کمک کنم تا نقشش را راحتتر پیدا کند.

گریمور برتر تمامی نقاش‌های یک زن را ایفا می‌کند

تنها زن تندیس گرفته در جشنواره فجر از خراسان پهناور به حمایتهای همسرش که او نیز نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر است اشاره می‌کند و می‌گوید با توجه به مشکلاتی که دراین راه وجود داشته و دارد اگر همراهی همسرم نبود،  قطعا نمی‌توانستم به موفقیت برسم.

ارقبایی که علاوه بر نقش همسری، نقش مادری را هم ایفا می‌کند، از این تریبون از حمایتهای مادر و خانواده‌اش که در نگهداری و مراقبت از فرزندش نقش بسزایی دارند، قدردانی می‌کند.

این گریمور در انتها  از مسئولان درخواست می‌کند فرصتی فراهم آورند تا کلاسها و کارگاههای گریم به مراتب برگزار و اتاق‌های گریم مجهزتر شوند.

با بغض به مراسم اختتامیه رفته بودم

میلاد قنبری نیز اولین آهنگساز مشهدی است که در جشنواره تئاتر فجر موفق به دریافت تندیس شده است، این موفیقت از آن جهت می‌تواند داری اهمیت توجه بیشتری باشد که فضای مشهد برای فعالیت اهالی موسیقی مساعد نیست. قنبری که فعالیت اصلی‌اش در زمینه تئاتر موزیکال است، از سال 85 فعالیت هنری‌اش را در زمینه موسیقی شروع کرده است، از سال 87 به‌صورت حرفه‌ای آهنگسازی می‌کند و پیشتر نیز در سال 93 موفق به دریافت جایزه بهترین آهنگسازی در جشنواره دانشگاهیان برای نمایش «آرایشگر» شده است.

آهنگساز برتر سی‌وپنجمین جشنواره تئاتر فجر در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد با گلایه از شرایط فعلی مشهد برای اهالی موسیقی می‌گوید: من با بغض به مراسم اختتامیه رفته بودم چراکه ما برای موسیقی در مشهد هیچ زیرساخت و پشتوانه مالی و معنوی نداریم. ما جزء حقیرترین آدمهای این شهر هستیم و هیچ توجهی به ما نمی‌شود.

قنبری ادامه می‌دهد: متاسفانه در تئاتر از اسم آهنگسازی نیز سوء استفاده می‌شود، همه چیز در زمینه موسیقی به‌هم ریخته است. خیلیها بین آهنگسازی و انتخاب موسیقی هیچ تمایزی قائل نیستند، درحالی‌که در کار آهنگسازی، هنرمند ملودی می‌گوید و براساس علمش آن را تنظیم می‌کند تا یک آهنگ تولید شود.

این آهنگساز با بیان اینکه روی سن می‌خواستم در حضور مسئولان و متولیان از وضعیت موسیقی و اهالی موسیقی مشهد بگویم تصریح می‌کند: اما متاسفانه مقرر شده بود کسی روی سن سخن نگوید که من از طریق این رسانه صحبت‌هایم را منعکس می‌کنم: ما در بخش جوان جشنواره موسیقی فجر آهنگسازان بزرگ و مطرح بسیاری چون مهیار علیزاده و ... داشتیم، اما یک جوان مشهدی علیرغم تمام مشکلات جایزه موسیقی را از تهرانیها می‌گیرد که این اتفاق عجیب و غریبی است، امیدوارم این جایزه و سایر افتخارات بهانه‌ای باشد تا توجه‌ها به موسیقی مشهد بیشتر شود، ما اهالی موسیقی در مشهد نه اهل طرب هستیم و نه اهل فسق و فجور، ما فقط در وادی هنر حرفمان را می‌زنیم که امیدوارم مسئولان بشنوند و متوجه باشند که تمام دغدغه‌های ما فرهنگی است.

کسی‌که بخواهد در مشهد همه چیزش را صرف موسیقی کند آینده‌اش درخطر است

قنبری ادامه می‌دهد: ما اهالی موسیقی در مشهد نیازمند امکانات اولیه هستیم، مکان مناسب برای تمرین و پشتوانه‌های مالی نداریم، اگر کسی بخواهد در این شهر همه چیزش را صرف موسیقی کند آینده اش درخطر است. وی با بیان اینکه اداره ارشاد اسلامی باید از هنرمندان موسیقی حمایت کند، ادامه می‌‎دهد: ما می‌خواهیم زمینه برگزاری مسترکلاس و کارگاههای موسیقی در مشهد فراهم شود، موسیقی‌دانان خراسانی همواره از بهترینها هستند و این استان پر از استعداد در هنر موسیقی است که اگر یک محیط پاک و سالم برای فعالیت موسیقایی آنان فراهم باشد قطعا اتفاقات بهتری برای موسیقی ما خواهد افتاد.

این آهنگساز در خاتمه با بیان اینکه همراهی موسیقی و تئاتر جذابیت هنری یک اثر را دوچندان می‌کند، درباره اطلاعات آهنگسازی نمایش یتیم خانه فونیکس می‌گوید: سبک موسیقی یتیم خانه فونیکس پاپ کلاسیک و هارمونیها کلاسیک است، خواننده‌ها تا جایی که امکان داشت به سمت آواز کلاسیک سوق پیدا کردند.

 وی خاطرنشان می‌کند: این دومین تئاتر پس از نمایش آرایشگر است که موسیقی آن مکتوب است و حتی این امکان وجود دارد که کتاب موزیکالش به چاپ برسد، کاری که در تمام دنیا انجام می‌شود. قنبری در پایان می‌گوید: اگر امکانات بهتری در زمینه نور، صدابرداری و .. داشتیم قطعا اتفاقات بهتری هم برای این نمایش می‌افتاد.

طراح لباس برتر: این افتخار یک اتفاق است...

سیامک دورانی نیز اولین جایزه طراحی لباس را برای خراسان به ارمغان آورده است، او که علاوه بر طراحی لباس، کارگردانی و طراحی صحنه هم انجام می‌دهد، از سال 78 طی همکاری با رضا صابری به‌صورت حرفه‌ای وارد کار طراحی لباس شده است. این طراح لباس با بیان اینکه مهمترین مسئله برای عوامل تئاتر هزینه‌های جاری یک نمایش است، می‌گوید: چون کارها معمولا به‌صورت خصوصی تولید می‌شود هیچ حمایت دولتی را به‌عنوان پشتوانه ندارد. بر این اساس کارگردان از خیلی از موارد مثل طراحی لباس و طراحی گریم چشم‌پوشی می‌کند، اما در سال‌های اخیر علیرغم تمام مشکلات مالی کارگردانان احساس کردند که لباس هم به واسطه تحرک، رنگ و سایر جلوه‌های بصری، نقش خیلی مهمی در یک نمایش ایفا می‌کند.

دورانی با بیان اینکه این جایزه‌ها بر حسب اتفاق است به دنیای اقتصاد می‌گوید: اگر ما به این جریان و جایزه‌ها یک نگاه اتفاقی داشته باشیم، می‌بینیم پس از چندین سال قرعه به‌نام من افتاد، که شخصا احساس می‌کنم این افتخار یک اتفاق است چون ما در مشهد زمینه و زیرساخت‌های درستی نداریم که بخواهد دریافت این جایزه‌ها را برای سال‌های آینده هم تضمین کند، این موفقیتها رشد فردی است که هر هنرمندی با اتکا به هنر خودش کسب کرده است.

 وی در توضیح این مهم ادامه می‌دهد: ما به واسطه اینکه از پایتخت دوریم مثل اصفهان، قزوین و ... که به تهران نزدیکتر هستند خیلی این امکان را نداریم تا کارهای جدید و آموزش‌های جدیدی که با موضوع تئاتر ارائه می‌شوند را ببینیم و بیشتر در معرض تازه‌های تئاتر دنیا باشیم و اینکه عنوان می‌شود مشهد بعد از تهران حرف دوم را در تئاتر می‌زند در وهله نخست بخاطر این است که دومین شهر پرجمعیت کشور هستم و سپس به‌دلیل وجود استعدادهاست.

در مشهد آرشیو لباس و صحنه نداریم

دورانی با انتقاد از اینکه پس از این همه سال کار و هزینه در مشهد ما اکنون هیچ آرشیو لباسی نداریم، می‌گوید: شاید اگر طی این سال‌ها مکانی تهیه می‌شد تا کارگردان‌ها لباس‌ها را جمع آوری می‌کردند الان یک آرشیوی حداقل با 20 الی 30 دست لباس متفاوت داشتیم.

وی ادامه می‌دهد: مسئولان نمایش ما نگاه رو به جلویی نداشتند تا متوجه باشند که مثلا لباسی که در سال 70 یا 80 استفاده شده قطعا در سالهای دیگر هم مورد استفاده قرار می‌گیرد. من فکر می‌کنم مسئله ایجاد آرشیو لباس باید توسط متولیان تئاتر انجام شود.

دورانی تصریح می‌کند: ما وقتی آرشیو دکور و لباس داشته باشیم انجمن نمایش می‌تواند اینها را در اختیار گروههای نمایشی قرار دهد که این منجر به کاهش هزینه‌ها خواهد شد.

این طراح لباس در خاتمه خطاب به مسئولان می‌گوید: امیدوارم مسئولان اجازه دهند نیروها و تفکرات جدید هم وارد جریان هنری شهر بشوند و اگر نگاه حمایتی ندارند حداقل نگاه متوقف کننده هم نداشته باشند چراکه هنرمند باید ذکر و فکرش آزاد باشد و مشکلاتی از قبیل مسائل اقتصادی و ... مانع پیشرفت خواهد بود. امیداورم مسئولان به تئاتر اهمیت بیشتری دهند و اگر قرار است تئاتر خصوصی شود همه چیزش خصوصی شود نه اینکه کس دیگری هزینه‌های تولید را بپردازد ولی اما و اگرها و خط و ربطهای نمایش را دیگران مشخص کنند.

گفتنی است علاوه بر چهار تندیس، استان خراسان رضوی در بخش‌های بازیگری مرد، نمایشنامه نویسی، تئاتر محیطی و مرور تئاتر موفق به کسب لوح تقدیر جشنواره سی‌وپنجم شد.