نخستین خیزش زنان مسلمان در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی

آن بانوی نمونه جهان در کنار رسول خدا (ص) با برپایی نماز جماعت در کنار کعبه بهترین شاهد بر ضرورت حضور زنان مؤمنه در چنان مواقعی است. 

شجاعت خدیجه در کنار موقعیتی که رسول خدا(ص) برای این حضور و بروز می‌گشود حکایت از تحولی عمیق در زندگی زنان آن عصر تاریخی در جهان عرب بود. 

زنانی که تا آن زمان حضورشان مایه گرمی محافل ناثواب بود، اینک نشان و نماد جدی‌ترین حضور شدند و سرانجام در مرحله‌ای دیگر زنان مانند مردان به دستور خدا و راهنمایی رسول او موظف می‌شوند برای حفظ ایمان خود هجرت کنند.

حق شهروندی آنان که بیعت با حاکم جامعه اسلامی است به آنان داده می‌شود و بدون واسطه باید پیام وصی را بشنوند؛ خود مستقیماً پیمان ببندند و آنگاه از لطف بیعت با رسول و استغفار او و مغفرت خداوند بهره‌مند شوند.

بانوان با طلوع اسلام در لایه‌های اجتماعی حضور دارند و از جریان‌های جاری جامعه آگاهند، از احساس مسئولیت، آگاهی و دانش کافی برخوردارند تا وظیفه هدایت و نظارت عمومی بر آحاد جامعه را در ساز و کار امر به معروف و نهی از منکر انجام دهند.

طبق نقل‌های موثق تاریخی بانوان مسلمان در زمان پیامبر صلح و دوستی در عبادات اجتماعی مثل نماز جماعت، نماز جمعه نماز عید، نماز میت، اعتکاف و حج شرکت می‌کردند.

آری؛ زمانی که در بین نماز رسول خدا(ص) و مسلمانان موظف می‌شوند قبیله خود را از مسجدالاقصی به سوی مسجدالحرام تغییر دهند، مردان در جای زنان و زنان در جای مردان قرار گرفتند و بدیهی است که این مطلب به وضوح بر شرکت زنان در نماز جماعت دلالت می‌کند.

در ایران از آغاز مشروطه تاکنون زنان کماکان دوشادوش مردان در صحنه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی حضور داشته‌اند اما هیچگاه حضور آنان به مشارکتی جدی در صحنه‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی تبدیل نشده است. 

در سالهای اخیر با تغییرات اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در سطح کشور گرایش زنان به عرصه‌های فناوری، دانش و اشتغال بیشتر شده و انتظار می‌رود روند حضور زنان در جامعه از شکل صوری و نمایشی به فرآیندی مشارکتی و موثر مبدل شود.

در جامعه نبوی حضور زنان در فعالیتهای عام عبادی خلاصه نمی‌شود بلکه زنان به مشاغل متفاوتی مشغول هستند که فعالیت اقتصادی بانوی بزرگ اسلام خدیجه کبری نمونه‌ای بارز است.

اولین برخورد رسول خدا(ص) با خدیجه ارتباطی تجاری است و این از نکات قابل توجه است که اولاً رسول خدا(ص) از اینکه به عنوان گمارده کاری برای زنی کارآفرین فعالیت اقتصادی دارد، ابایی ندارد و از منظر مردی متعصب و تنگ‌نظر به آن نگاه نمی‌کند و این رابطه بسیار عفیفانه است.

حال با مروری بر بخشی کوتاه از تاریخ اسلام و با توجه به آنچه در سالهای اخیر و با تغییرات گسترده اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در سطح کشور رخ داده و با ورود زنان به عرصه دانش و کار و سیاست انتظار می‌رود سهم زنان از مشارکت در تصمیم‌گیریهای کشور پر رنگ‌تر و مطابق فرامین اسلامی و سیره نبوی شکل منسجم‌تری به خود بگیرد.

فعال حوزه زنان و دانشجوی دکتری برنامه‌ریزی شهری