به عنوان نمونه بر اساس آمار اندازهگیری شده در ایستگاههای هواشناسی استان خراسان رضوی به جز دو شهر قوچان و تربت جام که با بیشترین بارندگی در کل استان، حداکثر به ترتیب چهل درصد و پنجاه درصد مقدار درازمدتشان را در فصل پاییز داشتهاند، در سایر شهرها اوضاع بارندگی بسیار بدتر از اینهاست. به گونهای که در تمام شهرهای دیگر، بدون استثنا، تنها بیست درصد بارش میانگین درازمدت بر آنها باریده است. در این میان کاشمر و سبزوار خشکترین پاییز را در میان شهرها داشته و به ترتیب فقط دو دهم درصد و پنج درصد میزان بارش درازمدت پاییزی نصیبشان شده است.
اگرچه هنوز حدود ده روز دیگر از آذر باقی است، ولی بسیار بعید است در این مدت کوتاه آسمان چنان سخاوتمندانه ببارد که بخل دو و نیم ماههاش را بتواند جبران کند! بنابراین هیچ تردیدی نیست که فصل پاییز را با خشکسالی پشت سر خواهیم گذاشت. فصلی که در سال آبی اولین فصل است و خشکسالی در آن را خشکسالی پیشفصلی مینامند. کمبود باران در این فصل بیش از هر چیز بر بخش کشاورزی تاثیر میگذارد.
بارندگی در کشاورزی و به خصوص در کشاورزی دیم مهمترین عامل به شمار میآید. حتی در زراعت آبی هم بارندگی میتواند در صرفهجویی منابع آب زیرزمینی بسیار موثر باشد. وقوع بارندگی در فصل کشت، رطوبت لازم را برای عملیات کاشت بذر فراهم ساخته و برای مرحله جوانهزنی هم بسیار حیاتی است. در کشت آبی اگر باران نبارد، با آبیاری مسئله را حل میکنند. ولی کمبود باران در این فصل، کشت دیم را اگر ناممکن نسازد، صدمه جدی به آن وارد میکند.
متاسفانه هنوز امکان پیشبینی فصلی بارش وجود ندارد و نمیتوان گفت آیا این کمبود شدید بارندگی در فصلهای زمستان و بهار پیش رو جبران خواهد شد یا خیر! اما شایسته است از هم اکنون مراجع تصمیمگیری و مدیریتی ذیربط، آمادگی مواجهه با سالی کم آب را در تابستان آینده داشته باشند.
اکنون پس از سالها وقوع خشکسالی و انجام مطالعات و پژوهشهای بسیار در این زمینه، انتطار میرود مدیران و سازمانهای ذیربط برنامههای مدونی برای کاهش آثار زیانبار خشکسالی داشته باشند. متاسفانه تاکنون چنین بوده است که از اجرای برنامههای سازگاری با خشکسالی خبری نبوده و یا لااقل خبری منتشر نشده و معمولا تلاشهای دولتی بیشتر به سمت جبران خسارات بوده است.
از سوی دیگر با کاهش آبهای سطحی ناشی از خشکسالی، متاسفانه فشار بیشتر بر مصرف آبهای زیرزمینی آمده است. این اتفاق بسیار ناگواری است که باید به سرعت و جدیت کافی مدیریت شود وگرنه میتواند در سالهای نه چندان دور آینده باعث بروز خشکی مطلق شود. روزگاری که دیگر آبی برای بیرون کشیدن از سفرههای آبی زیرزمینی وجود نخواهد داشت.
*عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
| تسلیت به سرکار خانم رحیمیان، خبرنگار |
|---|
| شرکتهای دانشبنیان و تبدیل تهدیدها به فرصت |
| نقش نهادهای عمومی حاکمیتی در اکوسیستم نوآوری |
| اهمیت حضور کیفی زائران |
| گردشگری و خانهمسافرها در شهر مشهد |
پیام شما با موفقیت ارسال شد .