در گذر زمان چرم نیز چنان صنایع دیگر فرصتی برای ایجاد مشاغل به وجود آورد و بازار پر رونق آن شکل گرفت. از محله دباغیها که در کارگاهها به شکل سنتی بر روی پوست کار میکردند تا زمانی که با همراه شدن تجهیزات و ماشینآلات مورد نیاز، کارخانههای چرمسازی پا گرفتند. اولین کارخانه چرمسازی سال 1308 در تبریز شروع به کار کرد و پس از آن در شیراز و اصفهان و تهران کارخانههایی تاسیس شدند. خراسان نیز که از دیرباز مهد هنر و نوآوری است؛ از این بازار دور نماند. شاید حوالی سالهای 1362 بود که شهرکهای صنعتی در اطراف این شهرها شکل گرفتند. چرمشهر، شهری کوچک اما پر هیاهو از کارخانهداران و صاحبان صنعت چرمسازی است که گردهم آمدهاند تا در عین رقابت سالم این صنعتِ گران و درآمدزا را برای کشور سرپا نگه دارند. در مشهد نیز بیش از دو دهه است که چرمسازان به این شهرک صنعتی نقل مکان کردهاند. در حال حاضر ۱۳ واحد در شهرک صنعتی چرمشهر مشهد با ظرفیت تولید ۲۷ میلیون فوت مربع در حال فعالیت هستند که برای بیش از 890 نفر ایجاد اشتغال کردهاند و 22.5 درصد از ظرفیت تولید چرم کشور را شامل میشود. از جمله این واحدها میتوان به شرکت چرم مشهد اشاره کرد که در سال 1375راه اندازی شد. این مجموعه که به تولید انواع البسه، کیف و دستکش میپردازد، در حال حاضر 1013 نفر نیروی کار دارد و عرضه محصولاتش در ایران و بازارهای خارجی (پنج قاره جهان) صورت میگیرد.
صنعت چرم به دلیل مصرف منابع طبیعی بسیار مانند آب نیازمند سیاست اقتصادی دقیقی است که میزان سودآوری و ارزش افزودهای که از آن حاصل میشود بیشتر از هزینههایی باشد که به استان تحمیل میکند و با توجه به دیگر بسترهای صنایع موجود در خراسان که قابلیت صادرات و سهیم شدن در بازار جهانی را دارند، تولید در این صنعت با توجه به هزینهها و بسترهای لازم هنوز هم برای خراسان و در سطح کلانتر برای کشور سودآور و بهینه باشد. به ویژه اینکه در سالهای اخیر در مساله واردات مواد اولیه برای تولید چرم، واحدهای صنعتی با مشکلات جدی مواجه شدهاند و در حال حاضر نیز به دلیل تغییر نرخ ارز و نابسامانی وضعیت اقتصادی کشور دستخوش مسائلی هستند که در میزان درآمدزایی و تولید و صادرات تاثیرگذار بوده است. با این همه در حال حاضر صنعت چرم خراسان در این بازار ناآرام همچنان هشتاد درصد بازار کشور را در چرم سبک و ده درصد در تولید چرم سنگین از آن خود کرده است اما نمیتوان از آینده مبهم و نامطمئنی که پیش روی این صنعت است به دلیل عدم وارادات مواد اولیه و نقش تحریمها در ممانعت از صادرات پر رونق و وزنهای که برخی قوانین به پای تولیدکنندگان این صنعت بستهاند؛ چشمپوشی کرد.
*شوک به بازار صنعت چرم با نوسانات اقتصادی
رئیس هیات مدیره چرمشهر مشهد با بیان اینکه این روزها به بازار صنعت چرم شوک وارد شده است؛ به دنیای اقتصاد میگوید:
در گذشته تعادلی در بازار خرید و فروش برقرار بود؛ اما در حال حاضر از این روند خارج شدهایم. در گذشته ما همه مواد اولیه را نقد خریداری نمیکردیم و نقد هم نمیفروختیم اما در حال حاضر باید مواد اولیه را نقد خریداری کنیم در حالیکه مدل فروش ما مانند گذشته است و این مساله باعث میشود که در نقدینگی عقب بمانیم.
هادی ایزدپرست در تشریح وضعیت دستگاهها و ماشینآلات کارخانههای فعال در این صنعت اظهار میکند: دستگاههای چرمسازی در دنیا بسیار گران است و متاسفانه به دلیل شرایط اقتصادی کشور خرید ماشین آلات هم بسیار دشوار است. ماشینآلات چرمسازیها فرسوده است و به روز نیست اما از لحاظ تولید محصول با همه این شرایط صنعت چرم یکی از معدود صنایع کشور است که میتواند در بازار جهانی با دیگر رقبای خود رقابت داشته باشد.
وی با بیان اینکه 95 درصد مواد اولیه چرمسازی از خارج کشور و به ویژه از اروپا وارد میشود؛ بیان میکند: از نظر مواد اولیه در این صنعت به شدت به خارج از کشور وابسته هستیم؛ مخصوصا به اروپا. تحریمها صد در صد در صادرات تاثیرگذار بوده است. بیشتر کارخانههایی که در مشهد هستند به دلیل کمبود مواد اولیه تولیدشان را به نصف و حتی کمتر کاهش دادهاند و در برخی از کارخانهها حتی 50 درصد کارگران تعدیل شدهاند.
رئیس هیات مدیره چرمشهر مشهد ورود به این صنعت را کار آسانی نمیداند و در این باره تصریح میکند:
در بیشتر کشورهای دنیا این صنعت وراثتی است. نسل به نسل چرخیده است. حتی کارخانههای بزرگ. کسانی که در این صنعت ماندهاند میتوانند سهم خود را از بازار جهانی و بازار داخلی بگیرند اما این شرایط نامتعادل و پیچیده اقتصادی کشور است که توان ادامه فعالیت را از هر تولیدکنندهای میگیرد.
هادی ایزدپرست درباره ورود به این صنعت به ویژه در حوزه کسب و کارهای کوچک خاطرنشان میکند: این صنعت حدود 105 سال است که صادرات انجام میدهد و صنعت بسیار استخوانداری است. ورود به این کار هم سرمایهگذاری بسیار زیادی میخواهد کسی با یک یا دو میلیارد تومان نمیتواند وارد این صنعت بشود و همینطور تخصص که مهمتر از این سرمایه است بنابراین ورود برای هر کسی امکانپذیر نیست.
وی در ادامه افزود: صنعت چرم، صنعتی تخصصی، تجربی و هنری است. کسی که تصمیم دارد در این صنعت سرمایهگذاری کند باید هر سه را داشته باشد. البته با شرایطی که وجود دارد بعید است کسی رغبت داشته باشد در این صنعت سرمایهگذاری کند.
ایزدپرست درباره میزان آب مصرفی این صنعت میگوید: چرمسازی یعنی آب؛ به این معنا که تولید چرم بدون آب امکانپذیر نیست. اما باید ببینیم در مقابل این میزان مصرف آب چه دریافت میکنیم. ما در ابتدا محصولی به نام پوست داریم که اگر بخواهیم آن را به صورت خام صادر کنم، 50 درصد آن همان ابتدا از گرما و در حمل و نقل از بین میرود اما وقتی آن را به چرم تبدیل میکنیم ارزش افزوده فوقالعاده بیشتری دارد. بنابراین بیش از میزان آبی که در این صنعت مصرف میشود، ارزش افزودهاش به داخل کشور برمیگردد. برای تصفیهخانه هم که فاز جدید آن در حال اجراست؛ اگر آب بعد از تصفیه بازگشت داشته باشد هم برای این صنعت و هم سایر صنایع مفید خواهد بود.
رئیس هیات مدیره چرمشهر مشهد در ادامه تاکید میکند: قطب چرم سبک کشور دست مشهدیهاست. از کل کشتاری که در کشور میشود 80 درصد پوست بزی به مشهد میآید و تبدیل به آستری میشود که هم مصرف داخلی دارد و هم به خارج صادر میشود.
*واردات مواد اولیه چالشی برای تولیدکنندگان
رئیس اتحادیه صنف کفاشان با بیان اینکه به تازگی مواد اولیه چرمسازی وارد نمیشود؛ به دنیای اقتصاد میگوید: زمانی شرکتها مواد اولیه را از خارج وارد میکردند و با شرایط اعتباری و مدتدار به کارخانهها میدادند و آنها به تبع در اختیار تولیدکنندگان کفش و فروشندگان خرده چرم به صورت اعتباری قرار میدادند اما در حال حاضر این مساله به دلیل فضای اقتصادی موجود در کشور چالش برانگیز شده است.
اسماعیل پورملائکه با اشاره به تاثیرگذاری این مساله در روند صادرات چرم تصریح میکند: وقتی ما مواد اولیهای نداریم که چرم خوب تولید کنیم، صادرات چطور میتواند جان داشته باشد؟ و محصولات ما قابل قبول جهانی باشد. در بحث صادرات اول باید سلیقه بازار جهانی را تامین کنیم وقتی مواد اولیه مرغوبی نداریم که در نهایت به به عنوان مثال به تولید کفش منجر شود؛ چطور میتوانیم صادر کنیم؟
پورملائکه با ابزار نگرانی از وضعیت ماشین آلات و دستگاههای موجود در کارخانهها میافزاید:
با توجه به شرایط حاضر اقتصادی و اینکه تمام دستگاهها و ابزار آلات تولید چرم به اسید و آمونیاک و نمک و سولفید آغشته است؛ اگر دو سال دیگر در این حالت رکود باشیم، در نهایت فسیل خواهند شد؛ چه برسد به اینکه ما بخواهیم دستگاهها را به روز کنیم.
وی با ابراز تاسف از وضعیت اخیر برخی از کارگران که در معرض تعدیل قرار گرفتهاند، میگوید: عدم نابسامانی بازار و نداشتن مواد اولیه از یکسو و نبود شرایط خرید اعتباری مواد اولیه در بازار از سویی دیگر باعث تعدیل شدن برخی از کارگران کارخانههای چرم با بیش از ده سال سابقه کار شده است.
رئیس اتحادیه صنف کفاشان با بیان اینکه شرایط فعلی نگران کننده است، اظهار میکند: کسب و کارهای کوچک این صنعت نیز زمینگیر شدهاند البته ما مرتب در شوراهای گفتگو شرکت میکنیم و مسئولان را در جریان مشکلات میگذاریم و پیگیر هستیم اما صحبتها هنوز عملیاتی نشده و ممکن است دیر شود.
*وزنههای سنگین قوانین به پای تولیدکنندگان داخلی
در مجموعه چرمشهر مشهد 13 واحد صنعتی مشغول به کار است که پیشکسوتان چرم در مشهد هستند؛ می توان از آن میان به چرم مشهد، چرم آرا، تعاونی چرمسازان مشهد، چرم پویا طوس، زاگرس چرم مشهد، چرم آفتاب، توس چرم شرق و... اشاره کرد. شرکت توس چرم شرق کارخانهای است که چندین دهه صادرات چرم را در کارنامه خود دارد و از سال 1354 آغاز به کار کرده است و به صورت موروثی و توسط خاندان چیتیزاده مدیریت میشود. جعفر چیتیزاده مدیرعامل این شرکت بیان میکند: از گذشته تا به امروز به صورت تیمی در این کارخانه کار کردهایم و از قدیمیهای این صنعت در مشهد هستیم اما این روزها با مشکلات و مسائل جدی مواجه شدهایم.
جعفر چیتیزاده در ادامه اظهار میکند: بیشترین دغدغه ما صادرکنندگان از خارج کشور است. با توجه به تحریم ها، نمیتوانیم پیشبینی کنیم کالایی که صادر میکنیم آیا پولش بر میگردد یا خیر. اعتباری در این زمینه وجود ندارد.
چیتیزاده با اشاره به قوانین جدید ارز برای صادرکنندگان تصریح میکند: دولت اعلام کرده است که صادرکننده باید ارز را برگرداند، به کجا برگردانیم؟ ما وقتی اجناس را از دوبی به عنوان مثال صادر میکنیم چطور ارز را برگردانیم؟! بیشتر قوانینی که گذاشتهاند دست و پاگیر شده است.
وی در ادامه میافزاید: ما به عنوان صادرکننده به لحاظ نقدینگی مشکلی تاکنون نداشتهایم و وام یا ارز دریافت نکردهایم اما به عنوان مثال دستگاهی که قبلا سفارش داده و وارد کردهایم، در گمرک مانده است و ترخیص نمیشود. در حالیکه با ارز خودمان وارد کردهایم با قوانین جدید مطرح میشود که باید مجدد ثبت سفارش کنیم و ارز 4200 تومانی را دریافت کنیم. در حالیکه با وجود قبول کردن شرایط باز ارز به ما تخصیص داده نمیشود کالا را هم ترخیص نمیکنند! ما در این شرایط باید چه کنیم؟
چیتیزاده با بیان اینکه هزینههای سربار و وزنههای بسیار به پای تولیدکنندگان با قوانین جدید بسته شده است، میگوید: به عنوان مثال میگویند باید حتما در کارخانه و برای مجوز صادرات دکتر دامپزشک داشته باشید در حالیکه دکتر دامپزشک باید در کشتارگاه باشد نه در کارخانه چرم که محصول تغییر ماهیت داده است. یا ناظر بهداشت میگوید که باید حتما در کارخانه حمام داشته باشید و اگر تعداد حمامها به اندازهای که تعیین کردهاند نباشد کارخانه جریمه مالی میشود. مگر کارخانه چرمسازی ملزم به داشتن حمام است؟ یا درباره آزمایش سنجش آلودگی کارخانه هر چند سال این اتفاق بیافتد نه اینکه هر شش ماه هزینهای حدود 10 میلیون تومان برای سنجش آلودگی به کارخانه تحمیل شود.
وی در تایید تاثیرگذاری تحریمها در شرایط فعلی صادرات تصریح میکند: ما به دلیل تحریمها رابطه تجاری خوبی با دنیا نمیتوانیم داشته باشیم و دیگر کشورها میترسند که با ما روابط تجاری برقرار کنند. از سویی دیگر قوانین داخلی نیز مشکلاتی را برای ما ایجاد کرده است.
بزرگترین مشکل ما هزینه و بارهای اضافی است که به تولیدکنندگان تحمیل شده است و به همین خاطر تولید در ایران گران است در حالیکه در پاکستان و چین و... با چنین مسائلی مواجه نیستند و در این شرایط چطور میتوانیم با حریفان اقتصادیمان مبارزه کنیم؟
| چرا تنها کاندیدای اتاق مشهد رای نیاورد؟ |
|---|
| رونمایی از کلید دار جدید اتاق مشهد |
| ترمز تورم مسکن در مشهد |
| موانع بزرگ مبادلات مهندسی |
| فرصت رونق هتلهای مشهد |
پیام شما با موفقیت ارسال شد .