بانک‌های ایران باید به نظام بانکداری جهانی نزدیک شوند

در این همایش عوامل موثر بر نرخ ارز نظیر جهانی‌سازی مالی، نظام بانکداری، پتروشیمی، فولاد و سیمان به عنوان صنایع قدرتمند کشور و... مورد بحث و بررسی قرار گرفت اما نکته قابل تامل این بود که دیگر نظام چیزی به نام بانکداری ملی وجود ندارد و بانک‌های ایران باید خود را به نظام بانکداری جهانی نزدیک کنند و همگام با آن حرکت کنند.

غول بزرگ صنعت کشور یعنی پتروشیمی با سایر صنایع به غیر از فولاد و سیمان برابری می‌کند و هر روز نیز این صنعت زورآزمایی می‌کند و قدرت خود را به نمایش می‌گذارد چراکه از روز گذشته قوی‌تر می‌شود به طوریکه نرخ دلار در دستان این صنعت قرار گرفته است.  

محمدحسین ادیب در این همایش اظهار کرد: ایران یکی از موفقیت‌ترین کشورها در زمینه صادرات بوده که از سال 2000 میلادی تاکنون حجم صادرات ما چهار برابر شده و این در حالیست که صادرات آمریکا حتی دو برابر نیز نشده است. به گفته وی، آمریکا احساس می‌کند در پروسه جهانی شدن دیده نشده است.

جهانی سازی مالی چیست؟

 پژوهشگر و تحلیلگر اقتصادی در رابطه با جهانی سازی مالی تصریح کرد: در حال حاضر ما 55 میلیارد دلار سپرده ارزی داریم که از این میزان، 5 میلیارد دلار آن توسط بانک مرکزی نگهداری می‌شود و مابقی آن نیز در بانکهای اروپا و شرق آسیا سپرده‌گذاری کردیم اما از طرفی دیگر این بانک‌ها 3 میلیارد از این پول را نزد خود نگه داشتند و مابقی آن در بانک‌های انگلیس و آمریکا گذاشته‌اند؛ در نتیجه پول‌های ما در بانک‌های آمریکا و انگلیس قرار دارد که این امر همان جهانی سازی مالی است.

وی ادامه داد: این جهانی سازی بازنده‌ها و برنده‌هایی دارد که به عقیده من، طی سه سال آینده بازنده‌ها ورشکستگی خود را اعلام می‌کنند یعنی یک فروپاشی در جهان روی می‌دهد که ناشی از جهانی سازی مالی است؛ این ورشکستگی در جهان موجب کاهش به تقاضا مواد خام در جهان شده و خود این امر نیز منجر به سقوط قیمت نفت خواهد شد. درنهایت این سقوط قیمت نیز منجر به افزایش نرخ ارز در ایران می‌شود. بنابراین قیمت دلار به قیمت نفت بستگی داشته و قیمت نفت نیز به اضافه تقاضا در جهان بستگی دارد.

هر فعال اقتصادی باید برای روزهای آینده و شرایطی که پیش می‌آید، آماده کند. به عقیده ادیب، ما به ریسک سیستمی توجه نداشتیم اما این مساله افزایش نرخ ارز قابل پیش‌بینی بود؛ فعال اقتصادی که تنها بر روی کار خود تمرکز داشته باشد و به ریسک سیستمی در جهان توجهی نکرده باشد، نتیجه‌اش همین شرایط فعلی می‌شود. درحقیقت جهانی سازی مالی ریسکی دارد که در ایران تخلیه می‌شود و ثروت شما را نیز نصف می‌کند.

بانکداری ملی وجود دارد؟

جهانی سازی مالی پایان عصر بانکداری ملی است؛ دیگر چیزی تحت عنوان موسسه‌های مالی که در مشهد وجود داشت، در دنیا وجود ندارد. در مکزیک به ندرت بانک ملی به چشم می‌خورد و اکثر بانک‌ها، بانک‌های بین‌المللی هستند اما در روسیه این امر برعکس است و به ندرت بانک بین‌المللی به چشم می‌خورد اما باید به ساختار این بانک‌های روسی توجه کرد یعنی به نوعی شعبه روسی از بانک‌های خارجی به شمار می‌روند که در اصل انگلیسی و آمریکایی هستند اما شکل سومی، یعنی بانکداری ملی، که در ایران رایج است را نداریم.

به نظر میرسد که عصر بانکداری ملی به پایان رسیده و بنابراین بانک‌های ایرانی باید خود را برای جهانی‌سازی مالی آماده کنند و خود را با بانکداری جهانی انطباق دهند. به گفته ادیب، اینکه یک موسسه مالی در مشهد 80 برابر سرمایه خود سپرده را می‌پذیرفت، اقدام درستی نبود و اصلا اسم این امر بانکداری نیست؛ در نظام بانکداری جهانی اگر سپرده بیش از 6 برابر باشد، نمیتواند پول را بازگرداند.

قیمت اصلی فروش دلار 3500 تومان است

این پژوهشگر و تحلیلگر اقتصادی با بیان اینکه قدرت خرید مردم ایران برای خرید ارز و انرژی حدود 3500 تومان است، تصریح کرد: میانگین قیمت فروش انرژی و دلار در کشور 3500 بوده و یارانه انرژی نیز هیچگونه هزینه سیاسی برای دولت به همراه نخواهد داشت. درنتیجه نارضایتی ناشی از گران شدن انرژی با رضایت ناشی از سقوط قیمت نفت خنثی خواهد شد و بار سیاسی مطلوبی برای دولت دارد چراکه مردم حاضرند، دلار را با نرخ 5000 تومان و انرژی را با قیمت آزاد خریداری کنند و به سرعت میزان مصرف انرژی خود را کاهش می‌دهند.

پتروشیمی امروز 45 میلیون متر مکعب گاز مصرف می‌کند که با محاسبه یارانه آن، یعنی هر متر مکعب گاز 8 سنت با دلار 8400 تومان، امسال حدود 100 هزار میلیارد تومان یارانه دریافت کرده است. البته دولت اول ماه به 5 میلیون و 100 هزار نفر اعم از شاغل و بازنشسته  در ابتدای ماه  حدود 150 هزار میلیارد تومان حقوق می‌دهد.

همچنین به گفته ادیب، فولاد 22 میلیون متر مکعب گاز مصرف می‌کند که امسال فولادی‌ها 50 هزار میلیارد تومان یارانه دریافت کردند و این در حالیست که کل یارانه نقدی که به مردم داده می‌شود، کمتر از 40 هزار میلیارد تومان است. سیمان نیز حدود 45 هزار میلیارد تومان یارانه دریافت می‌کند.

وی با تاکید بر اینکه گاز از شاخصه‌های خوبی برای تعیین میزان تولید صنعتی به شمار می رود، عنوان کرد: اگر صنعت را به جز پتروشیمی، فولاد و سیمان در نظر بگیریم، کل صنعت ما ۴۵ میلیون مترمکعب گاز مصرف می‌کند و مصرف گاز پتروشیمی نیز همین میزان است. بنابراین یک سری از صنایع تعطیل شدند و پتروشیمی رشد پیدا کرد و پتروشیمی برای کشور ارزآور بوده و عاملی برای توسعه صنعتی ما محسوب می شود. با این نرخ ارز سوبید بسیاری نصیب پتروشیمی می‌شود. البته تکنولوژی پتروشیمی نسبتا به روز بوده و موج سومی محسوب می‌شود.

دلار در دستان پتروشیمی است

پروسه صنعت کشور، پتروشیمی محور شده است اما اینکه می‌گویند ما صنعت نداریم، اشتباه است زیرا حدود ۲۰۰ هزار میلیارد تومان تولید دارد. البته با این نرخ ارز، طبقه متوسط حذف شده و در حال حاضر یک طبقه ثروتمند و یک طبقه فقیر داریم اما طبقه ثروتمند دیگر مانند گذشته نیست چرا که در گذشته این طبقه سپرده محور و مسکن محور بود. در حال حاضر یک طبقه نوکیسه ثروتمند به نام پتروشیمی‌ها، فولادی‌ها و سیمانی‌ها داریم؛ یعنی با این نرخ دلار طبقه‌ای جدید در حال شکل گیری است.

این پژوهشگر و تحلیلگر اقتصادی بیان کرد: ۱۳ شرکت پتروشیمی، ۵ شرکت فولادی و ۳۰ شرکت سیمانی در کشور داریم و نرخ دلار در کشور به تصمیمات این سه حوزه دارد زیرا نه دولتی هستند و نه خصوصی چراکه زیرنظر هیچ یک از نهادهای دولتی نیستند و از هیچیک از قوانین بخش خصوصی تبعیت نمی‌کنند. در کشور یک انتقال درآمدی در حال روی دادن است و این سه حوزه بسیار ثروتمند خواهند شد و سایر مردم نیز فقیرتر می‌شوند که به خودی خود بر نرخ ارز تاثیرگذار خواهد بود.

به گفته وی، در واقع بانکداری در دنیا بر این اساس ایجاد شده که باید در یک تورم و سودی وجود داشته باشد. تمام بانک‌های دنیا به طور متوسط یک درصد سود سپرده می‌دهند اما بانک‌های ما حتی این یک درصد را نیز به مردم پرداخت نمی‌کنند یعنی تمام این افزایش‌ها و سودهایی که بانکهای ما پرداخت می‌کردند، با این نرخ ارز و تورم جهانی پس گرفته شد و به نوعی یک کلاهبرداری بود.

ادیب خاطرنشان کرد: از سال 80 تاکنون شاهد چهار بار گران شدن مسکن بودیم و 90 درصد دارایی‌های مشهدی به صورت دلار و مسکن است و اگر این دارایی‌ها را به دلار تبدیل کنیم و تورم جهانی را از آن کم کنیم، حدود 30 درصد از پول آنها از دست رفته است. همچنین بانک مرکزی هر ماه اطلاعاتی از بانک‌ها منتشر می‌کند و به طور معمول بانک‌ها سپرده‌ها را به صورت وام به مردم پرداخت کرده و یا خود سرمایه‌گذاری می‌کند و یا در بانک مرکزی نگه می‌دارد اما طبق این آمار، هیچیک از این اقدامات صورت نگرفته و حدود 48 درصد سپرده‌ها نیست. میزان هزینه‌ها و خرج‌های دولت از سال 80 در مقایسه با امسال و کم کردن تورم جهانی از آن، دولت 40 درصد کمتر خرج کرده است.

در حقیقت کسانی که از روی یک بیزینس اقتصاد کشور را قضاوت می‌کنند، شکست خواهند خورد. آدم موفق کسی است که چندین بیزینس را باهم تحلیل کند تا بتواند یک تصمیم درست با توجه به شرایط موجود در داخل و جهان اخذ کند.