بسته‌هایی برای ماندگاری در ذهن گردشگر

علی شریعتی‌مقدم، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق مشهد در این همایش با بیان اینکه یکی از دغدغه‌های مهم برای همه ما حفظ آبرو و رشد اقتصاد کشور است، اظهار کرد: در خراسان رضوی مزیت‌های متعددی وجود دارد که اصلی‌ترین و آنچه کمتر مورد توجه قرار می گیرد، مساله تعداد زائران و گردشگرانی است که به استان سفر می‌کنند؛ سالانه بیش از ۳۰ میلیون نفر به استان ما سفرمی‌کنند که حدود ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ میلیارد تومان  سوغات خریداری می‌کنند اما جای خالی طراحی در این حوزه دیده می شود چرا که بخشی از این بازار بزرگ در اطراف حرم قرار دارد و سوغاتی‌هایی را می‌بینیم که در شان ودرخور خراسان رضوی و ایران نیست.

وی افزود: در گذشته صنعتی به نام صنعت زعفران در دنیا وجود نداشت اما در دهه ۷۰ اولین کارخانه پیشرفته زعفران در شهرک صنعتی توس ایجاد شد که محصولات آن در اسپانیا و در ۱۱ فروشگاه آن کشور توزیع می‌شود.

شریعتی مقدم تاکید کرد: باید به هویت خراسان رضوی، ایران و هویت فرهنگی، مذهبی و ملی خود توجه کرد چراکه برخی از این هویت‌ها دارای عمق بسیاری هستند و باید برای آنها کاری اصولی و اساسی انجام شود. سبک بسته‌بندی به سبک و سیاق تولیدکننده بستگی دارد که آن تولیدکننده چه هویتی را برای خود به وجود آورده است؛ از طرفی، بسته بندی سوغات جزئی از کل است و باید به عنوان جزئی از یک منظومه اعم از بسته‌بندی، تبلیغات و عمق علمی که به آن محصول می‌دهد، باشد.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق مشهد تصریح کرد: برای آنکه بازار و موفقیت در کسب‌وکار بدست بیاید، باید قطار را بر روی ریل‌های موجود قرار داد و بر روی این ریل‌ها حرکت کرد. اولویت من، بازگشت سوغات خراسان رضوی به فرهنگ روستایی است و باید به سمتی گام برداریم که بتوانیم کالایی را تولید کنیم که دارای هویت روستایی و بر اساس استانداردهای ملی و جهانی باشد.

وی با تاکید بر اینکه ما المان‌های مشخصی در کشور نداریم که نشانگر سوغات ما باشد، عنوان کرد: المان‌های ما پراکنده است؛ این امر از عهده یک شرکت و مجموعه بر نمی‌آید و باید به صورت ملی انجام شود. در سطح دنیا، کشورها بر روی المان‌های خود تاکید دارند چرا که باید سوغات در دل خود خاطره‌ای پایدار ایجاد کند. درنتیجه باید بر روی خاطره‌انگیز بودن محصول کار کنیم که نشان دهنده جزئی از هویت ما باشد.

فعالیت 500 فروشگاه صنایع دستی در خراسان رضوی

در حال حاضر چندین شهر جهانی ایران اعم از اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد در زمینه صنایع دستی مشغول فعالیت هستند. همانطور که می‌دانیم خراسان رضوی پایلوت صنایع دستی است.

محمد مطیع، معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی خراسان رضوی، با بیان این مطلب، درباره اهمیت صنعت گردشگری و سوغات استان بیان کرد: ما همیشه انتظارات ویژه‌ای از خراسان رضوی داریم زیرا گردشگری و صنایع دستی در این استان شاخص بوده و پتانسیل‌های موجود استان بسیار گسترده است. بنابراین اگر صنعت گردشگری در استان رونق داشته باشد، صنایع دستی آن نیز رونق می‌یابد.

وی با اشاره به وجود بیشترین میزان کارگاه‌های صنایع دستی کشور در مشهد، اظهار کرد: ۷۰ رشته صنایع دستی در خراسان رضوی فعال است و در حال حاضر کارگاه‌های متمرکزی در منطقه فردوسی ایجاد کردیم که تولیدات انبوه را انجام می‌دهند و در نهایت در فروشگاه‌هایی این محصولات به فروش می‌رسد.

مطیع خاطرنشان کرد: همچین به علت وجود بارگاه امام رضا (ع) هنرمندانی از سراسر کشور و منطقه حضور پیدا می‌کنند تا کار و هنر خود را بسط و گسترش دهند.  

وی از فعالیت بالغ بر ۵۰۰ فروشگاه صنایع دستی در استان خبر داد و گفت: در میان آنها فروشگاه‌هایی هستند که با مدیریت مناسب، گسترده‌تر و بهتر عمل کرده‌اند؛ باید از چنین فروشگاه‌هایی الگو بگیریم و این مساله را در حوزه سوغات خود مدنظر قرار دهیم.

معاون صنایع دستی سازمان میراث فرهنگی خراسان رضوی اظهار کرد: حدود ۳۱ میلیون نفر گردشگر از شهر مشهد بازدید می‌کنند اما مدت ماندگاری گردشگران در شهر کاهش پیدا کرده و خود ما در این معضل مقصر هستیم چرا که مدیریت مناسبی نداشتیم و از پتانسیل‌های موجود به خوبی استفاده نکردیم. یکی از مسائلی که در این راستا باید مورد توجه قرار گیرد، مساله بسته‌بندی است که ورود قشر جوان به این مساله موجب خرسندی است که در دنیا بر روی بسته‌بندی محصولات خود بسیار کار می‌کنند و در این حوزه موادی وجود دارد که موجب تحول این حوزه شده است‌.

مطیع ا اشاره به اهمیت موضوع شبکه‌سازی در حوزه سوغات گفت: هنرمندان بسیاری در سراسر کشور در حال فعالیت هستند اما باید در نقطه‌ای به یکدیگر برسند، به هم کمک کنند و یکدیگر را پوشش دهند؛ اینکار با شبکه‌سازی امکان‌پذیر می‌شود و درنهایت منجر به افزایش راندمان و بهبود عملکرد خواهد شد. محصولات ما باید به روز باشد و نباید تمام تکنولوژی آن قدیمی باشد چراکه نسل جوان ما پذیرای محصولاتی قدیمی نخواهند بود. بنابراین سوغاتی که ارائه می‌دهیم، باید به استاندارد، بسته‌بندی و... آن توجه شود.

ماندگاری سوغات مشهد در گرو اهمیت به ذائقه گردشگر

مساله سوغات و بسته‌بندی آن از سال گذشته به درخواست شورای گفت‌وگوی دولت با بخش خصوصی استان به کمیسیون گردشگری و خدمات واگذار شد. از آن زمان کارگروه سوغات ذیل این کمیسیون شکل گرفت و جلسات متعددی برگزار شد تا به یک جمع‌بندی جامع در خصوص بسته بندی سوغات برسیم که در شان امام رضا، شهر مشهد و خراسان رضوی باشد.

مژگان ثابت تیموری، دبیر کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی مشهد، با بیان این مطلب اظهار کرد: در زمینه بسته بندی سوغات، باید برندی را ارائه دهیم تا این سوغات را به یادگار بگذارد و تا سالیان سال ماندگار بماند. گردشگران داخلی و خارجی به مشهد و خراسان رضوی به عنوان زائر و سرمایه‌گذار مراجعه می‌کنند و بر اساس نیاز خود تحفه‌ای را به یادگار خواهند برد. بنابراین صنایع دستی و سوغات خراسان رضوی باید در بسته‌های شکیل و قابل توجه در جمعیت جهانی که بعد از آن به عنوان تبلیغ مورد استفاده قرار می‌گیرد، باشد که تمامی اجزای سوغات استان ما را در برداشته باشد.

وی با بیان اینکه همه به این مساله واقفیم که خراسان رضوی قطب کشاورزی و تولیدات خشکبار و زعفران است، تصریح کرد: بنابراین بسته‌ای که طراحی می‌شود، باید دربردارنده این ویژگی باشد که در کنار خشکبار و گوهر و سنگی که در این ظرف قرار می‌گیرد، یک کالا از صنایع دستی استان نیز در آن قرار می گیرد.

دبیر کمیته علمی همایش گفت: مساله دیگر این است که ما دارای سه دسته از گردشگران هستیم که شامل گردشگران داخلی، خارجی عرب و خارجی غیرعرب است و بنابراین باید به سطوح مختلف زوار و گردشگر توجه شود یعنی حداقل پنج سطح درآمدی برای این بسته طراحی کنیم. بسته‌بندی‌های ما باید بر اساس سلیقه، ذائقه و بودجه طراحی شود چراکه سلیقه و بودجه این دسته از افراد با یکدگیر متفاوت است. در نتیجه بسته‌هایی که طراحی می‌کنیم باید آنقدر انعطاف‌پذیر باشد که در قالب‌های مختلف قابل ارائه باشد.

به گفته ثابت تیموری، نکته اصلی و کلید واژه ما این است که بسته سوغات، علاوه بر کالایی که درون آن قرار دارد، ارزش افزوده ایجاد کند. گاهی ما محصولی را بخاطر بسته‌بندی آن است که خریداری می‌کنیم اما زیبایی بسته گاهی آنقدر ارزش دارد که حاضریم هزینه‌ای برای آن در نظر بگیریم.

وی ابراز امیدواری کرد با این اقدامات سوغات مشهد و خراسان رضوی تبدیل به برند شود.