اگر بخواهیم با یک مثال، این سه نوع فعالیت را معرفی کنیم تولید و مصرف یک کیک را در نظر بگیرید: فعالیتهای مولد به اقدامات افرادی اشاره دارد که کیک را در قنادی با استفاده از مواد اولیه و ترکیب آن و تغییر حالت آن با کمک دستگاه فر و آتش تولید میکنند. فعالیتهای غیرمولد یعنی اقدامات افرادی که کیک را هنگام مصرف برش میزنند و بین افراد توزیع میکنند این افراد به دلیل جایگاه خود با چانهزنی میتوانند به گونهای عمل کنند که سهم بزرگتری از کیک را برای خود بردارند. در این صورت، فعالیتهای غیرمولد برای افراد جامعه جذابتر از مولد خواهد بود با این که سهم بسیار کوچکی در ایجاد ارزشهای مرتبط با تولید کیکهای جامعه داشتهاند. اینجا، فعالیتهای ضدمولد شامل اقدامات افرادی میشود که با تخریب کیک تلاش دارند تا سهمی برای خود مهیا کنند. برای نمونه، گوشهای از کیک را خراب میکنند و تهدید به تخریب همه کیک میکنند. این افراد حتماً سهمی غیرمنصفانه از تولیدات جامعه برمیدارند. جوامع توسعه نیافته بیشتر درگیر این نوع فعالیتها هستند.
نمونههای متعددی میتوان از فعالیتهای غیرمولد و ضدتولید در جوامع توسعه نیافته مثال زد که محیط کسبوکار آنها را تخریب کرده است از جمله این موارد: مدیر و کارمندی که صدور مجوز تاسیس یک واحد صنعتی را به تاخیر میاندازد تا با بهانه تهیه طرح توجیهی وجوهی را دریافت کند، مدیر و کارمند بانکی که دادن وام را به تاخیر میاندازد تا بلکه هدیهای به او برسد، مدیری که استخدام یک فرد باصلاحیت را مشروط به استخدام یکی از وابستگان بیصلاحیت خود در اداره دیگر میکند، مامور اداره مالیاتی که با رد اسناد و مدارک تلاش دارد مالیات بیش از حدی تشخیص دهد و مالیاتدهنده را برای پرداخت رشوه آماده سازد، مامور تامین اجتماعی که حق بیمه بالایی برای کارفرما تعیین میکند و در صورت ناآگاهی کارفرما او را به دام جرائم و غیرقابل اصلاح بودن میزان حق بیمه تعیینشده، میاندازد. مامور شهرداری که با بهانهگیری و تاخیر در صدور مجوزهای ساختوساز تلاش میکند تا پرداخت رشوه توسط سازنده را به صرفه کند، مدیر مدرسهای که با سنگاندازی در ثبتنام دانشآموزان به دنبال منافع خود است، پزشکی که با تهدید سلامتی افراد تلاش دارد وجه بیشتری بابت آزمایش و عمل و ویزیت بیمار دریافت کند، دادگاه و وکلایی که بر مبنای روابط مالی جاافتاده بین خود به پروندهها رسیدگی میکنند، اقدامات ادارات متعددی که توزیع وامهای کم بهره را برعهده دارند، استاد دانشگاهی که با دریافت وام به دانشجو نمره میدهد، صاحب رسانه و خبرنگاری که بر مبنای میزان هدیه شرکتها و دستگاههای اجرایی به انتقاد از آنها میپردازد. سالانه صدها هزار پرونده در کمیسیونهای حل اختلاف مالیاتی، حل اختلاف تامین اجتماعی، حل اختلاف امور شهری، حل اختلاف پزشکی (شکایت از قصور)، حل اختلاف با دستگاههای اجرایی در دیوان عدالت اداری بررسی میشود واقعاً اقدامات مردم و مسئولان در این پروندهها جزو فعالیتهای غیرمولد است یا ضدمولد؟
در شرایطی که کسب سهم از فعالیتهای غیرمولد و ضدمولد بین مردم تبدیل به یک هنجار اجتماعی شده است بهبود محیط کسب و کار، راه بسیار دشواری است که فقط برخی نیروهای اجتماعی توان حرکت در آن را دارند. تجربه نشان داده است نیروهایی مانند مشارکت عمومی برای گسترش شفافیت و مقابله با فساد و ناکارآمدی میتواند نقش مهمی در این بهبود داشته باشد.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد
| تسلیت به سرکار خانم رحیمیان، خبرنگار |
|---|
| شرکتهای دانشبنیان و تبدیل تهدیدها به فرصت |
| نقش نهادهای عمومی حاکمیتی در اکوسیستم نوآوری |
| اهمیت حضور کیفی زائران |
| گردشگری و خانهمسافرها در شهر مشهد |
پیام شما با موفقیت ارسال شد .