همین مساله موجب شد که وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کند که قیمت کاغذ را کنترل خواهد کرد. البته او توضیح نداد با چه فرایندی قرار است وضعیت بازار کاغذ کنترل شود. او به محتکران کاغذ نیز هشدار داد که با آنها برخورد شدیدی خواهد کرد.
اخیرا نیز وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در توئیتی تاکید کرد انبارهای پنهان و کاغذهای گمرک گشوده خواهند شد.
12 اردیبهشت بود که دستیار ارشد وزیر ارشاد از توزیع حوالههای کاغذ با قیمت مصوب خبر داد. حسین انتظامی گفته بود «مقایسه ارقام واردات و مصرف یک ساله اخیر نشان میدهد که بخشی از آن واردات، موجود است؛ به عبارت بهتر در جاهایی پنهان شده تا دلالان بتوانند با کمبودنمایی، قیمت را به سطوحی غیرمنطقی برسانند».
نکته جالب توجه اینجاست که به عقیده برخی ناشران و فعالان حوزه نشر، بهتر است توزیع کاغذ در اختیار بخش خصوصی و همین فعالان قرار گیرد. با این حال عقیده برخی دیگر این است که چنین دیدگاهی بیانگر قصور یا تقصیر وزارت ارشاد در توزیع کاغذ است. حال آنکه 10 درصد از توزیع کاغذ در اختیار وزار ارشاد اسلامی است. برخی ناشران هم معتقدند بهبود وضعیت بازار کاغذ، کار دشواری نیست چون همه چیز روشن است.
سروسامان دادن به بازار کاغذ دشوار نیست
رضا نیکذات، مدیر اجرایی انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، حل مساله نوسان قیمت کاغذ را دشوار نمیداند و میگوید: از دید یک ناشر سروسامان دادن به وضعیت کنونی خیلی پیچیده نیست چون در کشور ما هر کسی نمیتواند کاغذ وارد کند و آنهایی هم که در چنین فضایی فعالیت دارند، افراد شناخته شدهای هستند. این افراد حتما ارتباطاتی دارند که میتوانند کاغذ وارد کنند. بهتر است به جای وقت تلف کردن بابت تنظیم بازار کاغذ، توزیع آن از سرچشمه کنترل شود تا بتوان به سرشاخههای مطمئنی برای توزیع کاغذ رسید. مثلا سلطان کاغذ دستگیر میشود اما مساله کاغذ حل نمیشود چون ریشه مشکلات بازار این محصول، سلطان کاغذ نیست بلکه عدم کفایت در مدیریت اوضاع و سروسامان دادن به آن است.
او ادامه میدهد: دو نرخی شدن یکی از راهکارهایی است که به نظر میرسد به صورت اروژانسی و ضربالعجلی اعمال شده ولی چاره کار نیست چون تجربه اقتصاد ما طی سالهای گذشته، نشان داده هر جا مساله دونرخی پیش آید، بازار سیاه نیز به وجود خواهد آمد و این مساله تاثیر مخربی بر اقتصاد خواهد گذارد. باید توجه داشت هنگامی که کاغذ گران میشود، همه هزینههای نشر افزایش مییابد.
نیکذات تاکید دارد: طبیعتا هر جا متولیانی باشد که کالایی را ارزانتر از قیمت بازار عرضه کنند، افراد دیگری هستند که بتوانند از این فضا بهره برده و از رانت استفاده کنند. هنگامی که کاغذ در حجمی انبوه به تعاونی ناشران عرضه میشود، این تعاونی، هر چقدر هم تلاش کند که بدون مشکل این کاغذ را توزیع کند، ممکن است باز هم در مسیر توزیع دچار خطا شود. حتی ممکن است برخی ناشران درخواستهایی غیرواقعی برای دریافت سهمیه کاغذ مطرح کنند؛ چنین مسالهای سود سرشاری را برای بهرهبرداران از رانت ایجاد خواهد کرد و ضرر آن برای ناشران و نهایتا دانشجویان و مصرفکنندگان کتاب خواهد بود.
مدیر اجرایی انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد اضافه میکند: قیمتگذاری هر صفحه کاغذ کتاب چاپ شده در سال 96 برای ما 80 تومان بود. در اوایل سال 97 این قیمت به 100 تومان رسید و در اواخر همان سال این قیمت تا 150 تومان نیز پیش رفت. این شرایط ناشرانی که با دانشجویان سروکار دارند را بیشتر متضرر میکند چون دانشجویان قشر آسیبپذیری هستند و ترجیح میدهند هزینههای خود را صرف مسائل جاری کنند تا کتاب.
او خاطرنشان میکند: تا اوایل تابستان سال 97، هر بند کاغذ 100 در 70 سانتیمتر به قیمت 85 هزار تومان خرید و فروش میشد. این یک قیمت ثابت بود و ما همه محاسبات خود را بر همین مبنا انجام میدادیم. پس از این تاریخ، رشد صعودی قیمت کاغذ ادامه پیدا کرد و نهایتا قیمت هر بند کاغذ تا چند هفته پیش به حدود 400 هزار تومان رسید و هماکنون حدود 550 هزار تومان است. این رقم زمانی ملموس است که بدانیم برای انتشار یک کتاب معمولی، حدود 10 بند کاغذ مصرف میشود. این شرایط موجب کاهش میزان انتشار شده است.
ارز واردات کاغذ صرف توانمندسازی کارخانههای داخلی تولید کاغذ شود
حسین سعیدی، مدیرعامل انتشارات بهنشر، با اشاره به اینکه به لحاظ فرهنگی، کاغذ جزو نیازهای ضروری جامعه است و نرخ تاثیرگذاری زیادی در زندگی افراد دارد، میگوید: با این حال به نظر میرسد چنین چیزی، مساله اول وزارت ارشاد نیست. همین مساله موجب شده خلل جدی در کار ناشران و تولیدکنندگان کتاب ایجاد شود. صنعت نشر از اجزای زیادی برخوردار است؛ هنگامی که ناشر نتواند کتاب منتشر کند، به تبع آن نویسنده، کتابی نمینویسد؛ گرافیست دچار مشکل شده و ویراستار نیز نمیتواند کاری انجام دهد. در واقع حلقهای از مشاغل فرهنگی حول محور انتشار کتاب ایجاد شده که از این طریق امرار معاش دارند؛ بروز مشکل در حوزه کاغذ موجب میشود همه این مشاغل تحتالشعاع قرار گیرد.
او با اشاره به مساله دونرخی شدن کاغذ و تبعات و اثرات آن بر صنعت نشر بیان میکند: اگر واردات کاغذ حتی با ارز نیمایی صورت گیرد، قیمت واقعی کاغذ از آنچه که در بازار موجود است، باز هم پایینتر خواهد بود. در واقع دو نرخی شدن قیمت کاغذ نشان میدهد چنین مسالهای تحت تاثیر دلالان کاغذ است؛ کسانی که شاید هیچ سررشتهای از این صنعت ندارند. این دو نرخی شدن موجب افزایش زمینه دلالی در حوزه نشر و نهایتا افزایش قیمت کاغذ میشود.
سعیدی تاکید میکند: توزیع کاغذ توسط وزارت ارشاد هم اینگونه نبوده که شرایط برابری برای همه مصرفکنندگان کاغذ فراهم کند و همه نتوانستهاند از این فضا به خوبی استفاده کنند.
مدیرعامل انتشارات بهنشر خاطرنشان میکند: پیشنهاد ما برای برطرف شدن این این شرایط، لزوم ورود جدی وزارت ارشاد به مساله واردات کاغذ است. باید توجه داشت مساله کاغذ، مشکلی جهانی است و در کشورهای دیگر نیز مشکلاتی جدی در صنایع مرتبط با آن بروز کرده است. با این حال در شرایط فعلی راهبرد اصلی ما باید توانمندسازی صنعت داخلی باشد. در بازدید مقام معظم رهبری از نمایشگاه کتاب نیز این مساله مورد تاکید ایشان قرار گرفت. کارخانههای تولید کاغذ تعطیل و نیمهتعطیل زیادی در کشور هستند که بهبود این شرایط، نیازمند تجمیع سرمایه در این مجموعههاست. شاید بتوان بخشی از ارزی که به واردات کاغذ تخصیص پیدا میکند را به همین مجموعهها اختصاص داد تا فعالسازی آن با ظرفیت کامل صورت گیرد. همچنین میتوان مسیر مصرف را از کاغذ خارجی به سمت کاغذ ایرانی تغییر داد.
سعیدی در مورد تاثیر نوسانات قیمت کاغذ در حوزه تیراژ کتب میگوید: تیراژ کتابها از دو جهت کاهش پیدا کرده که یکی از علل آن همین مساله نوسانات قیمت کاغذ است. علت دیگر این است که با توجه به شرایط اقتصادی جامعه، نقش کتاب در سبد خرید خانوادهها کمرنگتر شده است. در حال حاضر کتاب با تیراژ محدودتری چاپ میشود و تعداد محدودی از آنها به چاپ دوم میرسد. در سال 97 میانگین تیراژ کتابهای ما در حوزه بزرگسال 2000 عنوان بوده است. این رقم برای حوزه کودک، نوجوان و خردسال نیز 1900 تا 2000 بوده است. این آمار در سال 96 بین 2500 تا 3000 عنوان برای هر کتاب بوده است.
کسانی که 90 درصد توزیع کاغذ را بر عهده دارند، پاسخگوی شرایط فعلی باشند
مهدی نصیرزاده، مدیرعامل شرکت تعاونی ناشران خراسان رضوی، در خصوص وضعیت توزیع کاغذ توسط این تعاونی میگوید: در حال حاضر تعاونی ناشران خراسان، کاغذ را بر مبنای قیمت دولتی در اختیار ناشر قرار میدهد. ناشران برای دریافت کاغذ مورد نیاز خود در سامانه توزیع کاغذ ثبت نام میکنند که این کاغذ با نرخ مصوب در اختیار ایشان قرار میگیرد. این کاغذ بر مبنای ارز 4200 تومانی است. البته برخی ناشران مجبور شدهاند بخشی از نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند.
او ادامه میدهد: وضعیت کنونی بازار کاغذ طبیعی نیست چراکه دقیقا حین برگزاری نمایشگاه کتاب، قیمت کاغذ 20 درصد گران میشود و برخی هم علت آن را این میدانند که وزارت ارشاد توزیع کاغذ را بر عهده گرفته است. در این افزایش قیمت حضور دلالها تاثیرگذار است. از دیگر سو، ما هماکنون از پیک تقاضا رد شدهایم و اکثر ناشران پرکار در نمایشگاه حضور دارند؛ حال، ناگهان قیمت کاغذ 20 درصد گران میشود.
نصیرزاده تاکید میکند: بنا بر آمارهای بانک مرکزی بیش از 200 هزار تن کاغذ با استفاده از ارز دولتی وارد کشور شده که توزیع تنها 10 درصد آن در اختیار وزارت ارشاد بوده است و کسانی که 90 درصد دیگر را در اختیار دارند، باید توضیح دهند که چه وضعی برای بازار پیش آمده است.
مدیرعامل شرکت تعاونی ناشران خراسان رضوی اضافه میکند: این کاغذ قابل ردیابی است چون از طریق مبادی رسمی وارد کشور شده است. این وضعیت در مورد مقوا نیز بروز کرده و قیمت آن هم باید نصف قیمت کنونی باشد. هماکنون این اعتقاد وجود دارد که به جهت اینکه وزارت ارشاد کاغذ را توزیع میکند، قیمت بالا رفته است در حالی که ارشاد متولی 10 درصد توزیع است. این وضعیت طبیعی نیست.
نصیرزاده در خصوص صحبت اخیر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مبنی بر اینکه انبارهای پنهان و کاغذهای گمرکات گشوده میشود، تاکید دارد: صحبتی که وزیر در مورد انبارها داشته، شاید به معنای سرعت بخشیدن به فرایندهای گمرکی بوده باشد. در حال حاضر حدود 6000 تن کاغذ روزنامه و تحریر در حال حمل برای توزیع در کشور است. همچنین 280 هزار تن کاغذ با ارز دولتی وارد کشور شده که تنها 23 هزار تن آن توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای توزیع اظهار شده که کمتر از 10 درصد کاغذ وارد شده به کشور است. شاید منظور وزیر افزایش این رقم باشد.
وی میگوید: اگر کاغذهای ثبت سفارش شده وارد چرخه توزیع شود، انشالله با افزایش قیمت مواجه نخواهیم بود. یکی دیگر از مسائلی که اخیرا دیده شد، این بود که کاغذ مصرف ادارات و مدارس هم به شدت افزایش قیمت داشت در حالی که برای این رفع این نیاز هم کاغذ وارد کشور شده است. ضروری است به این مساله هم توجه شود تا مشکلی برای مردم ایجاد نشود. چنین مسائلی موجب وارد شدن شک به بازار خواهد شد.
| چرا تنها کاندیدای اتاق مشهد رای نیاورد؟ |
|---|
| رونمایی از کلید دار جدید اتاق مشهد |
| ترمز تورم مسکن در مشهد |
| موانع بزرگ مبادلات مهندسی |
| فرصت رونق هتلهای مشهد |
پیام شما با موفقیت ارسال شد .