در این میان بر پایه قانون کار، کارگران ساختمانی به دلیل نوسانات کاری، موقتی بودن کار، پرداخت مستقیم حقبیمه توسط خود کارگر، فقدان ابزار لازم برای کنترل اشتغال و بیکاری فرد بیمهشده، مشمول مزایای «بیمه بیکاری» نمیشوند و سه درصد حقبیمه مربوط به بیمه بیکاری نیز از این افراد دریافت نمیشود.
با وجود اینکه در بخش ساخت و ساز خراسان رضوی پیمانکاران طرف قرارداد دستگاههای اجرایی، تعدادی از شرکتهای تاسیساتی، ساختمانی و مشاوران مختلف این سه درصد بیمه بیکاری را به حساب صندوق بیمه بیکاری پرداخت میکنند اما شفافیت لازم برای برخورداری نیروی کار در مواقعی که کارگاه تعطیل و یا حجم کار کاهش پیدا می کند وجود ندارد و در عمل بسیاری از این افراد نمیتوانند از حمایتهای بیمه بیکاری و تامین اجتماعی استفاده کنند.
زمانی که قانون بیمه بیکاری تصویب شد، تقریبا 90 درصد کارگران به صورت رسمی و 10 درصد به صورت قراردادی در بنگاههای اقتصادی مشغول به کار بودند اما بعد از گذشت زمان و به دلیل ناپایداریهای ایجاد شده در بنگاههای اقتصادی، این فرمول برعکس شد، یعنی تنها 10 درصد کارگران رسمی و 90 درصد دیگر به صورت قراردادی مشغول بهکار شدند. پس از تغییر فرمول، انعطافهایی در سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار لحاظ گردید که به عنوان مثال در پایان قراداد با ماهیت کار دائم و یکسال سابقه کار میتوان از بیمه بیکاری استفاده کرد.
بالغ بر 18 هزار نفر در استان بیمه بیکاری دریافت میکنند
محمد سنجری، مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان با بیان اینکه بیمه بیکاری یک حمایت اجتماعی به شمار می آید و نگاه ما این است که این چرخه حمایتی باید به درستی اتفاق بیافتد و ما نیز باید در قالب قانون عمل کنیم، گفت: قانون مکلف کرده است که کارفرمایان سه درصد حق بیمه بیکاری را بپردازند و ما نیز به عنوان امانتدار ملزم به حفاظت از این سه درصد هستیم و حساسیت ها در این زمینه بسیار بالاست. تاکید ما بر رعایت حق است و اینکه هماکنون بالغ بر 18 هزار نفر در استان بیمه بیکاری دریافت می کنند، نشان می دهد که مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
در این میان اختلافاتی نیز میان شرکتهای مهندسی مشاور و تامین اجتماعی وجود دارد. شرکتهای مهندسی مشاور و پیمانکار به دو صورت حق بیمه بیکاری خود را پرداخت میکنند یا همراه با لیست بیمه یعنی سه درصد از کل حق بیمه برای بیمه بیکاری پرداخت میشود و یا از محل قرارداد کسر میشود. یعنی یک و شش دهم از حق بیمه برای بیمه بیکاری پرداخت میشود و پرداخت این حق بیمه نیز بر عهده پیمانکاران است. براساس قانون بیمه بیکاری این حق بیمه باید به کارگرانی که بدون میل و اراده خود بیکار میشوند تعلق بگیرد اما سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار برای این شرکتهای مشاور محدودیتهایی را اعمال میکنند و معتقدند به دلیل اینکه نیروها در پروژه مشغول به کار هستند و زمان اتمام کار خود را میدانند بنابراین مشمول بیمه بیکاری نمیشوند؛ زیرا بیکاری آنان با میل و اراده آنان است.
نپرداختن بیمه بیکاری خلاف قانون است
برای بررسی جزئیات بیشتر و آگاهی از مشکلات مهندسان مشاور و کارفرمایان به سراغ عباس غيب دوست، دبیر انجمن مهندسان مشاور خراسان رضوی رفتیم. غیب دوست میگوید: مهندسان ساختمان و کارگران ساده طبق تعریفی مشخص کارگر محسوب میشوند و طبق گفته سازمان تامین اجتماعی و وزارت کار به دلیل اینکه کارگران در پروژه مشغول به کار هستند و از زمان اتمام پروژه آگاه هستند مشمول بیمه بیکاری نمیشوند. اما این حرف اشتباه است زیرا پروژهها ممکن است متوقف، فسخ و یا مدت زمان آن تمدید شود و در این زمان کارگران بدون میل و اراده خود بیکار میشوند، اما بیمه بیکاری به آنها تعلق نمیگیرد.
وی می افزاید: زمانی که حق بیمه توسط ما پرداخت میشود، استفاده از حمایتهای بیمه بیکاری تا زمان یافتن کار جدید حق قانونی کارگر است اما متاسفانه این موضوع را قبول نمیکنند و استدلال آنها این است که به دلیل اینکه حق بیمه شما از کد 409 و 410 رد شده، تحت بیمه بیکاری قرار نخواهید گرفت. این درحالی است که حق بیمه دریافت میشود ولی خدماتی ارائه نمیشود و این امر به نحوی خلاف قانون است.
علاوه بر موضوع مطرح شده،موضوع کارگران دفاتر مشاوره نیز از دیگر معظلات موجود در این زمینه است. سنجری معتقد است که مشکلی برای برقراری بیمه برای این افراد وجود ندارد اما مواردی وجود دارد که مشاوران آن را رعایت نمیکنند. از جمله موارد مورد اختلاف این دو بخش، محل پروژه است. مشاوران، محل کار کارگران را مبتنی بر دفاتر ساختمانی میدانند درحالی که این موضوع خلاف قانون است و بیمه کارگران باید در محل پروژه رد شود.
دبیر انجمن مهندسان مشاور در این باره خاطرنشان می کند: مهندسان مشاور شرایط متفاوتتری نسبت به دیگر کارفرمایان دارند و دارای نیروهایی در حوزههای مختلف هستند. همچنین حق بیمه در این انجمن در شعبه مرکزی پرداخت میشود اما در گروههای دیگر لیست بیمه در محل پروژه بسته میشود. یعنی اگر پروژ در شهر نیشابور باشد، حق بیمه در نیشابور پرداخت میشود اما ما حق بیمه تمامی پروژهای سراسر کشور را از شعبه نمایندگی پرداخت میکنیم.
محمود پژوم، رئیس هیات مدیره انجمن انبوهسازان خراسان رضوی نیز با نقد عدم تعلق بیمه بیکاری به کارگران پس از بیکاری بدون میل و اراده آنان می گوید: درگذشته اگر به هر دلیلی کارگاه تعطیل و یا پروژه متوقف میشد، کارگران میتوانستند از حق بیمه بیکاری استفاده کنند و مشکلی نیز از این بابت وجود نداشت اما امروز بنابه دلایلی محدودیتهایی اعمال شده است. سازمان تامین اجتماعی در صورت مواجه با مشکلات و معذوریتهایی همچون کمبود اعتبار یا مشکل در نقدینگی، با توجه به شرایط کنونی جامعه که بیشترین فشار بر طبقه و دهک پایین جامعه است، باید بیمه بیکاری را پرداخت کند.
در این خصوص دبیرخانه شورای گفتگوی دولت و بخش خصوصی که هر هفته مشکلات تولیدکنندگان و فعالان اقتصادی را بررسی و راهکارهایی به شورای گفتگو پیشنهاد میدهد، در آخرین جلسه خود در سال 97، برای تعیین تکلیف کارگران شاغل در پروژههای ساختمانی بهویژه پروژههای مرتبط با دستگاههای پیشنهادی ارائه کرده است.
علی اکبر لبافی، رئیس دبیرخانه شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی، در خصوص جزئیات این پیشنهاد به دنیای اقتصاد می گوید: پس از ورود این موضوع به دبیرخانه توافقهایی صورت گرفت که در وهله اول در مواردی که کارگران بدون میل و اراده بیکار میشوند باید از بیمه بیکاری استفاده کنند و لازم است مصادیق بیکاری بدون میل و اراده مشخص شود.
لبافی در خصوص توافقات مصادیق بیمه بیکاری ادامه می دهد: اگر در یک پروژه عمرانی متعلق به دستگاه اجرایی یا نهاد عمومی به هر دلیلی بودجه تخصیص نیابد یا تخصیص کمتر از آنچه باید باشد، اداره کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی از دستگاه اجرایی کارفرما استعلام میگیرد و پس از احراز موضوع کارگران بیکار شده را مشمول دریافت حق بیمه اعلام میکند. یکی دیگر از مصادیق بدون میل و اراده هنگامی است که به تشخیص کمیته دونفره، پروژه به دلیل بروز حوادث غیرمترقبه نظیر سیل و زلزله تعطیل شده باشد. این کمیته دونفره شامل نمایندگان اداره کل کار و سازمان تأمین اجتماعی است که در اداره کل کار مستقر است.
رئیس دبیرخانه شورای گفتوگوی دولت و بخش خصوصی با اشاره به نیروهای کاری که در دفاتر شرکتهای مهندسان مشاور، شغل موقت دارند، می گوید: این افراد چون کد فعالیت موقت در لیست بیمهشان رد میشد، نمیتوانستند از بیمه بیکاری استفاده کنند. تصمیم اعضای جلسه لحاظ نکردن این کد بود، به این صورت که نیروهای بیکار شده در کمیته دونفره بررسی و اگر هر کدام از موارد بالا محرز شد، مشمول دریافت بیمه بیکاری شوند.
اگر دلیل بیکاری کارگر ساختمانی موردی غیر از موارد بالا بود، ماجرا به مراجع حل اختلاف مندرج در قانون کار که در ادارات کار مستقر هستند منعکس میشود و در صورتی که بیکاریِ بدون میل و اراده، تشخیص داده شود کارگر، مشمول دریافت بیمه بیکاری میشود.
پیام شما با موفقیت ارسال شد .