کمیسیون عمران و شهرسازی شورای پنجم شاید پروعدهترین کمیسیون در بین ده کمیسیون این دوره نبوده ولی وضعیت باقیمانده از ادوار گذشته در حوزههای عمران و شهرسازی شهر مشهد باعث میشد معدود وعدههای کمیسیون جدید نیز از حساسیت بالایی برخوردار باشد و البته که اینگونه بود.
نکته مهم اما زمان و انرژی بود که پیگیری اسناد بالادستی و طرح های جامع و تفصیلی مشهد از شورا گرفت.
طبق اذعان کمیسیون، در دو سال گذشته تعیین تکلیف رفع نواقص طرح جامع و پیرو آن تصویب طرح های تفصیلی از اهم موضوعات چالش برانگیز بوده که مرجع تصویب آن نیز اداره کل راه و شهرسازی است. لذا عملا جز پیگیری های متعدد اقدام دیگری در ید اختیارات شورا نبوده و اسناد مهمی چون طرح پهنه بندی حریم که از نواقص طرح جامع بود همچنان تصویب و ابلاغ نشده است. اما ممارست کمیسیون در پیگیری این موضوع در دوسال گذشته جالب توجه بوده است.
آشفتگی در امور خدمات شهرسازی ازجمله بزرگترین دلایل نارضایتی شهروندان از وضعیت مدیریت شهری مشهد و همچنین نحوه طراحی و اجرای پروژههای عمرانی که نوعی سردرگمی در آنها محسوس بود بعلاوه انواع پروژههای بزرگ عمرانی متوقف مانده به دلایل مختلف که مهمترین آنها مشکلات قانونی و تفاهمی با شهرداری بود، وضعیت نابسامان را در حوزه عمران و شهرسازی به چهره شهر مشهد تحمیل کرده بود.
در چنین شرایطی کمیسیون عمران و شهرسازی قاعدتاً کار دشوار و پیچیدهای برعهده داشته و مسیر اصلاح امور را میبایست از بین انبوه نارضایتیها و گلایهها و پروندههای نیمهتمام و مشکلات قانونی و گاهاً قضایی میجست.
کمیسیون عمران شورای پنجم مشهد با شعارها و وعدههای کمی کار خود را آغاز کرد؛ از بین شش وعده کلی و کلانی که از خلال سخنرانیها و مصاحبههای ابتدای دوره لیدرهای لیست امید که در انتخابات شورا برندهشده بودند و بهنام کمیسیون عمران و شهرسازی استخراجشده، میتوان گفت که یک مورد صد درصد تحققیافته، مورد دوم تا حد زیادی به انجام رسیده و باید منتظر نتایج اقدامات باشیم.
در دو بند باوجود اقدامات انجامشده شاید نتوان نمره چندان کاملی به کمیسیون داد و البته دو بند بسیار حیاتی از وعدههای شورا در باب عمران و شهرسازی همچنان نتیجهای نداشته، هرچند چشماندازی که شورا ارائه میکند آن است که در پایان عمر چهارساله شورا به سرانجام روشنی خواهد رسید.
وعده اول: بهروزرسانی حوزه شهرسازی
یکی از بزرگترین مشکلات حوزه شهرسازی در مدیریت شهری مشهد نحوه خدماترسانی معاونت شهرسازی به اربابرجوع و فعالان صنعت ساختوساز بود.
گرفتاریهای بسیار شهروندان و مراجعان به شهرداری به دلیل بروکراسی طولانی قوانین شهرسازی و روال سخت و پیچیده صدور مجوزها ازجمله پروانه و پایان کار، علاوه بر آنکه سبب بروز پدیده کارچاقکنی و دلالبازی در این حوزه شده، هزینههای اجرای پروژهها را بالابرده و مشکلات عدیده بر بدنه نحیف شده اقتصاد ساختمان ایجاد کرد، نارضایتی چشمگیر عمومی در بین شهروندان نیز متوجه مدیریت شهری شده بود و ازاینرو عجیب نیست اگر اولین و شاید در دسترس ترین وعده کمیسیون عمران و شهرسازی بهروزرسانی حوزه شهرسازی باشد.
طی سال گذشته رئیس کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر مشهد زمان نسبتاً مناسبی را برای بررسی راهکارهای اصلاح روند خدمات شهرسازی صرف کرده و حتی در مصاحبههایی از وضعیت موجود گلایه و البته از همکاری ضعیف شهرداری وقت نیز ناراحتی خود را اعلام کرده بود.
بههرحال با تأکیدات کمیسیون و همکاریهای سازمان فاوای شهرداری مشهد پروژه تسهیل صدور پروانههای ساختمانی و اصلاح مهلت اتمام عملیات ساختمانی به مراحل پایانی خود رسیده و طبق ادعای شهرداری امروز روال درخواست و اخذ مجوزها در حوزه پروژههای ساختمانی بهطور کاملاً الکترونیکی و غیرحضوری انجامپذیر است و با توجه به شفاف شدن نرخ خدمات و افشای اطلاعات عمومی حوزه شهرسازی که در اختیار عموم مردم قرارگرفته، شهروندان نسبت به هزینهها و جرائم و مجوزهای تکتک پروژهها و ساختمانهای شهر امکان بررسی پیداکردهاند و اینگونه عملاً دست دلالان از این حوزه کوتاه شده و فعالان ساختوساز میتوانند با هزینههای کمتری پروژهها را به اتمام برسانند.
در کنار این اقدام، کمیسیون مصوبهای را به تصویب رساند که بر اساس آن شهرداری موظف شد برای صدور پروانه و پایان کار پروژههای ساختمانی و سرمایهگذاری بزرگ، واحدی مستقل ایجاد کند. این مقوله را میتوان از دو جنبه مورد بحث قرار داد؛ اول آنکه روال پیگیری پروژههای بزرگ از پروژههای خرد و عموماً مردمی جداشده و از این طریق مردم عادی که به دنبال مجوزهای پروژههای کوچک خود هستند زمان کمتری را صرف انتظار برای مراحل کارشناسی و صدور مجوز خواهند کرد.
از سوی دیگر بررسی اجرای ضوابط و دستورالعملها در پروژههای بزرگ با دقت نظر و تمرکز بیشتری انجامشده تا احتمال بروز خطا و یا ایجاد رانتهای خواسته و ناخواسته در این پروژهها کمتر شود.
شاید هدف دیگری که این مصوبه و این واحد مستقل دنبال میکرد، مربوط به یکی دیگر از وعدههای مرتبط با کمیسیون در خصوص فراهم آوردن موجبات خروج از رکود و گردش سرمایه و ایجاد اشتغال سریع با گسترش صنعت ساختمان بوده است.
ساماندهی دفاتر پیشخوان شهرداری مشهد، تسهیل صدور پروانههای ساختمانی و اصلاح مهلت اتمام عملیات ساختمانی (کوتاه کردن مدتزمان صدور پروانههای ساختمانی) و انتشار عمومی اطلاعات شهرسازی (جهت دستیابی عموم شهروندان و شفافیت بیشتر در تصمیمگیریها)، ازجمله مصوباتی بود که مشخصاً در این حوزه نقطه اثر داشته و سبب تحقق وعده کمیسیون شد.
بههرحال اولین و شاید سادهترین وعده کمیسیون عمران و شهرسازی ازنظر اجرایی به انجام رسیده ولی با توجه به آنکه اولاً هنوز سامانههای اجرایی این قضیه در ابتدای کار بوده و دوماً به دلیل مشکلات اقتصادی در شهر، پروژههای عمرانی چندانی فعال نشدهاند، شیوههای جدید خدمات شهرسازی به آن میزان که باید آزمون نشدهاند و شاید الآن نتوان به این اقدام کمیسیون نمره داد اما حداقل میتوان گفت کمیسیون شهرسازی شورای پنجم در برآورده کردن این وعده کار خود را انجام داده است.
دوم: طرحهای بلاتکلیف باقی مانده از گذشته
دومین وعده مهم که شورای شهر مشهد در حوزه کمیسیون عمران و شهرسازی به شهروندان ارائه کرده بود، موضوع بسیار حیاتی پروژههای نیمهکاره رهاشده و بلاتکلیف از دورههای قبل بوده است. تا پیش از روی کار آمدن شورای پنجم، در اقصی نقاط شهر مشهد بهویژه در مناطق بافت فرسوده و بافت پیرامون حرم رضوی پروژههای متعدد بزرگمقیاسی بهصورت نیمهکاره رهاشده و عملیات ساختمانی در آنها مدتها تعطیلشده بود. عمر برخی از این پروژهها به حدود ۲۰ سال میرسید و با تکمیل شدن فاصله زیادی داشتند؛ وضع اسفناک پروژهها چنان بود که از طرفی نما و منظر شهر و خیابانها را بسیار نامطلوب جلوه میداد و از سوی دیگر قفل شدن سرمایه عظیمی از شهرداری و بخش خصوصی زیر خروارها مصالح را سبب شده بود.
مشکلاتی از جنس عدم تفاهم و توافق قطعی سرمایهگذاران و پیمانکاران با شهرداری و یا مشکلاتی که برای پروژه ازنظر ضوابط و قوانین اجرایی پیشآمده بود از دلایل توقف این پروژهها بودند.
در پروژهای شهرداری و سرمایهگذار بر سر سهم و منافع خود دعوا داشتند و در پروژهای دیگر تغییر توافقات اولیه سبب تغییر محاسبات اقتصادی و تردید سرمایهگذار به ادامه پروژه میشد؛ مشکلات این پروژهها در حدی بود که برخی از سرمایهگذاران پروژه را رها کرده و شهر را ترک کردند و امید به حل مشکل و بازگشت سرمایه خود نداشتند.
در چنین شرایطی اقدام عملیاتی و کار گروهی جالبتوجه کمیسیونهای اقتصادی، عمران و شهرسازی و سازمان اقتصادی شهرداری مشهد با برگزاری جلسات متعدد و بررسی راهکارهای برونرفت از مشکلات باعث شد تا مشکل بسیاری از این پروژهها حلشده و در مسیر ادامه ساختوساز قرار گیرند.
برخی پروژهها نیز به صلاحدید کمیسیونها از سرمایهگذاران و پیمانکاران پس گرفته شد. با همه اینها، میتوان گفت که این اقدام شورا تاکنون تا حدود زیادی به سرانجام رسیده و میتوان برای کمیسیون شهرسازی در خصوص ممارست برای رفع مشکلات قانونی پروژهها نمره قبولی لحاظ کرد.
سوم: فراهم آوردن موجبات خروج از رکود و ایجاد اشتغال سریع با گسترش صنعت ساختمان
دیگر وعده کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر مشهد مربوط به تأمین زمینه گسترش صنعت ساختمان باهدف ایجاد رونق اقتصادی در شهر و کمک به خروج از رکود بود. در حال حاضر با توجه به شرایط اقتصادی چندان نمیتوان گفت که اقتصاد شهر از رکود خارجشده باشد و البته همانگونه که مسبب رکود این کمیسیون نبوده نمیتوانیم کمیسیون عمران و شهرسازی را مسئول خروج از رکود قلمداد کرده و به آن نمره منفی دهیم. به هر روی این کمیسیون بهنوبه خود اقدامات جالبتوجهی در این خصوص انجام داده است و شاید بتوان گفت اگر جنس مصوبههای کمیسیون در دو سال اخیر را بررسی کنیم شاهد تمرکز بالای کمیسیون روی موضوعاتی بودهایم که مستقیم یا غیرمستقیم به این وعده مرتبط بوده است؛ مصوبههایی نظیر ایجاد واحد مستقل برای صدور پروانه و پایان کار پروژههای بزرگ، آییننامه بهرهبرداری اصناف از پیادهروی معابر، حل معضلات پروژههای بزرگ بهمنظور راهاندازی مجدد پروژهها و لایحه رونق بخشی به ساختوساز و سرمایهگذاری ازجمله مصوباتی بود که به اهتمام کمیسیون تکمیل و تصویبشده و هرکدام میتواند بهنوعی در رونق اقتصاد بخش مسکن تأثیرگذار باشد.
در کنار آنها مسائلی مانند مصوبه عدم توقیف بخشهای فاقد خلاف ساختمانی در پروژههای عمرانی، تسهیل صدور پروانههای ساختمانی، اعطای معافیتها و امتیازات بیشتر در پروژههای ساختوساز و سرمایهگذاری، ارائه تسهیلات احداث مجتمعهای ساماندهی مشاغل آلاینده نیز از موارد عملکرد کمیسیون بود که بهنوعی میتوانست به تحقق این وعده کمک شایانی کند.
همچنین اهتمام کمیسیون و البته معاونت عمران شهرداری در راهاندازی پروژههای کوچکمقیاس، متوسط و بزرگمقیاس در سطح شهر ازجمله پروژههای ترافیکی، احداث تقاطعها، بهسازی یا ادامه خیابانها و پروژههای روکش آسفالت نیز بهنوعی تحرک جدیدی در صنایع مختلف شهر ایجاد کرده و سبب تزریق گردش مالی به اقتصاد شهر شدند.
هرچند در حال حاضر پروژههای زیردست شهرداری مشهد وضعیت کموبیش بهتری نسبت به دوره گذشته دارند اما با توجه به مشکلات مختلف کشور نمیتوان گفت که اقتصاد شهر چندان از رکود خارجشده و حتی این اقدامات کمیسیون توانسته تأثیر خود را بگذارد اما با توجه به اینکه شورا آنچه از او انتظار میرفت را انجام داده تنها میتوان این ایراد را وارد دانست که کمیسیون نباید چنین وعده سنگینی که مدیریت همه امور تأثیرگذار بر آن در دست شورا نیست را ارائه میداد.
چهارم: توسعه مجموعههای زیربنایی و تفریحی شهر از قبیل باغ وکیلآباد، کشفرود و...
وعده دیگر شورای شهر که ربط مستقیم به کمیسیون عمران و شهرسازی داشت؛ توسعه مجموعههای زیربنایی و تفریحی شهر، باغ وکیلآباد، کشف رود، کمربند سبز و سایر مجموعهها و پروژهها بود. البته قضاوت راحت نیست که این اقدامات را چقدر در لیست فعالیتهای مهم کمیسیون ثبت کنیم چراکه توسعه مجتمعها و پیگیری پروژهها و تکمیل فازهای جدید و راهاندازی فازهای توسعه جزء دستور کار همیشه سازمانهای عمرانی قرار داشته و از رسالتهای شهرداری مشهد نیز به شمار میرود.
در دوره دوساله شورای پنجم نیز فازهای جدیدی از باغ وکیلآباد، پارک چهل بازه، پارک کوهسنگی، پارک خورشید و برخی دیگر از اماکن تفریحی و گردشگری مشهد آغاز و تکمیل شد. هرچند در مواردی مانند کشفرود شاهد تغییر روند خاصی نبودیم اما در قبال آن پروژه جلوخان فردوسی در زمانی کمتر از دو سال به دو فاز تکمیلشده رسید و پیشبینیها حاکی از آن است که فاز سوم آن نیز تا پیش از پایان سال جاری به بهرهبرداری برسد.
اگر پیگیریهای کمیسیون در حل مشکلات قانونی بلوار نماز و نظارت بر تکمیل مراحل عمرانی آن را نقطه درخشانی در عملکرد کمیسیون بدانیم اما به همان اندازه پروژه کمربند جنوبی که در این مدت در ابر ابهام بیشتری فرورفته و چشمانداز نزدیکی برای راهاندازی و تکمیل آن وجود ندارد، میتواند بر عملکرد مثبت کمیسیون سایه تاریک بیندازد.
پنجم: پروژههای ویژه مناطق حاشیه شهر
دیگر وعده کمیسیون که میتوان گفت نسبتاً کمتر از سایر وعدهها تحققیافته موضوع پروژههای ویژه مناطق حاشیه شهر است. البته در این حوزه کمیسیون عمران و شهرسازی شورا بیشتر تمرکز خود را روی موضوعات شهرسازی در خصوص طرحهای تفصیلی و قواعد و ضوابط محدوده و حریم شهر گذاشته بود؛ مصوباتی نظیر ساماندهی اراضی بزرگمقیاس در محدوده و حریم شهر، ساماندهی طرحهای بافتهای ناکارآمد شهری و تحصیل حریم بزرگراه آزادی از اقداماتی بود که بهنوعی میتوانست بخشی از منظور کمیسیون را در این حوزه برآورده کند، اما شاید بتوان گفت تنها پروژههای شاخص در این موضوع انعقاد و آغاز قرارداد عمرانی ساخت واحدهای ارزانقیمت و برخی پروژههای احداث راهها و معابر ازجمله جاده دسترسی محمدآباد به طرق در حاشیه شهر باشد.
البته احداث پارکها و فضای سبز در مناطق پیرامونی و کمبرخوردار نیز میتواند بخشی از رزومه کمیسیون در این حوزه قلمداد شود اما بههرروی آنچه از وزن «پروژههای ویژه مناطق حاشیه شهر» انتظار میرفت شاید برآورده نشده باشد.
ششم: بررسی و تعیین تکلیف جدی بافت فرسوده اطراف حرم
شاید تاریکترین بخش عملکرد کمیسیون نسبت به وعدههای ابتدای دوره را بتوان مربوط به وضعیت بافت فرسوده اطراف حرم مطهر رضوی دانست. بررسی و تعیین تکلیف بافت فرسوده ثامن ازجمله نکاتی بود که لیدرهای شورای پنجم در ابتدای دوره روی آن مانور زیادی داشتند. با توجه به جمیع اتفاقات پیشآمده در دو سال گذشته همچنان وضعیت بافت ثامن ازنظر شهرسازی و نحوه اجرای طرحهای اصلاح و بهسازی نامشخص بوده و «بلاتکلیفی» بزرگترین معضل طرحها و پروژههای این منطقه به شمار میرود. هرچند با توجه به آنکه تعیین تکلیف این منطقه و اصلاح طرحها در حوزه اختیارات مدیریت شهری مشهد نبوده و اساساً وزارتخانه دیگری مسئول طراحی و تصویب و ابلاغ طرح است؛ غیر از پیگیری و رایزنی کار دیگری از کمیسیون عمران و شهرسازی در این حوزه ساخته نبوده ولی همین پیگیریها هم تاکنون به نتیجه مشخصی نرسیده و همچنان کلاف سردرگم بافت ثامن همه ذینفعان و زائران و مجاوران را میآزارد. ازاینرو باوجود اختلافنظرهای فعلی شاید اعضای شورای شهر مشهد در پایان دوره خود آرزو کند که کاش هیچگاه راجع به بافت ثامن وعدهای مطرح نمیکردند
با توجه به مجموعه مسائل طرحشده در این گزارش میتوان کمیسیون عمران و شهرسازی را با نمره خوبی به عنوان یکی از قبولیهای دوره دوساله شورای پنجم برشمرد.
از نگاه صاحبنظران
عملکرد کمیسیون عمران و شهرسازی در بین صاحبنظران و منتقدان یک طیف خاکستری از موافقان و مخالفان ایجاد کرده است و هیچکدام از دو دسته به طور کامل عملکرد کمیسیون را مثبت یا منفی قلمداد نکردهاند؛ در عین حال با نگاه مثبت به اتفاقاتی که در کمیسیون افتاده، حجم کارهای باقیمانده برای کمیسیون را چالش بزرگ اعضای آن در دو سال آینده میدانند که به سرانجام رسیدن هر کدام از آنها میتواند عیار کاری کمیسیون را بیشتر مشخص کند.
به طور کلی موافقان نکات مثبت کمیسیون را در تلاش برای حل مشکلات سرمایهگذاران و پروژههای بزرگ عمرانی، اقدامات و پیگیریهای مربوط به حوزه بلندمرتبهسازی و تعیین تکلیف آن در طرحهای بالادستی و استفاده به جا و درست از نیروهای تخصصی و با دانش که سبب افزایش بهرهوری این کمیسیون شده دانستند.
اما در مقابل یکی از مهمترین نکاتی که بیشتر منتقدان به آن اشاره داشتند ناتوانی کمیسیون در حل مشکلات موضوعات قدیمی از جمله کمربند جنوبی، ارتفاعات مشهد، پروژه آبادگران و بافت ثامن بود. ضمن اینکه منتقدان عملکرد کمیسیون عمران شورای شهر بر یک موضوع متفقالقول بودند که پروژههای عمرانی آغاز شده در دوره عملکردی این کمیسیون هر چند از نظر تعداد و تنوع سطح خوبی را دربرگرفته اما بیشتر پروژه های کوچک و متوسط و سطحی بوده که نمیتواند تاثیر چندانی در حل مشکلات شهر از جمله مشکل ترافیک داشته باشد.
آنچه از ارزیابی منتقدان در مورد عملکرد کمیسیون برداشت می شود، نگاه ملایم و خاکستری و احتمالا امیدوار به آینده بوده است چراکه هیچکدام از منتقدان که در مورد عملکرد کمیسیون اظهارنظر کردهاند بهطور مطلق اقدامات کمیسیون را نفی و یا تایید نکرده و بر روی نوار متوسطی از خوب و ضعیف اظهارنظر کردهاند.
اگر در پایان این دوره وضعیت بافت ثامن به سرانجام مشخصی نرسد شاید هیچکدام از عملکردها و وعدههای تحققیافته کمیسیون شهرسازی در خاطرهها باقی نماند و شاید اگر قسمت مکانیزه شده خدمات شهرسازی برنامههای مدنظر کمیسیون را بهدرستی اجرا کرده و نظر مردم و مراجعان به شهرداری را تأمین کند، آنچنان موجب رضایتمندی در بین مردم میشود که دیگرکسی به نواقص و وعدههای اجرانشده کمیسیون توجهی نکند.
بههرحال دو سال میتواند زمان خوبی برای اجرای برنامهها و دستیابی به اهداف باشد. هرچند در دو سال آینده با توجه به تصویب و ابلاغ برنامه میانمدت ۹۷ تا ۱۴۰۰ بخشهای مختلف مدیریت شهری آزادی عمل گذشته را نداشته و ناچار خواهند بود روی مسیر منطقیتری حرکت کنند. همچنین این برنامه اهدافی را برای هر بخش مدنظر قرار داده که در بازه زمانی مشخصی باید به آنها برسد لذا از این منظر شاید دو سال فرصت چندان زیادی هم به شما نرود.
ارزیابی عملکرد کمیسیون عمران و شهرسازی در 6 شاخص
برای بررسی عملکرد کمیسیون عمران و شهرسازی ابتدا شش شاخص را استخراج کردیم و سپس نقطه نظرات صاحبنظران و کارشناسان و مسئولان را در خصوص هر شاخص جویا شدیم.
نخستین شاخص افزایش ساخت و ساز قانونی است، شاخص دوم عملکرد شورا در پروژههایی است که از دورههای گذشته برای آن به ارث رسیده (پروژههایی چون اراضی پادگان و کمربند جنوبی)، شاخص سوم عملکرد کمیسیون در پروژههای عمرانی است که شورای پنجم آغازگر آن بوده (پروژه هایی چون تقاطع غیرهمسطح رفسنجانی و چپگرد شهید ناصری)، شاخص چهارم عملکرد شورا در حوزه بلندمرتبه سازی و شهرسازی، شاخص پنجم مربوط به فعالیت خارج از شورایی رئیس کمیسیون و شاخص ششم درباره ارزیابی عملکرد کلی کمیسیون عمران و شهرسازی شورای شهر مشهد است.
| چرا تنها کاندیدای اتاق مشهد رای نیاورد؟ |
|---|
| رونمایی از کلید دار جدید اتاق مشهد |
| ترمز تورم مسکن در مشهد |
| موانع بزرگ مبادلات مهندسی |
| فرصت رونق هتلهای مشهد |






پیام شما با موفقیت ارسال شد .