اتاق و مسئولیت‌های اجتماعی

مسئولیت اجتماعی مفهومی است که در چند دهه اخیر مطرح شده و با ایجاد تحولی جدید در اقتصاد جهانی، توجه بخش آکادمیک، پژوهشگران، دولت ها و شرکت های غیردولتی را به خود جلب کرده و به یکی از ابعاد مهم فعالیت های عملیاتی آنها تبدیل شده است. برخلاف نگاه سنّتی به مدیریت و کسب و کار، سازمان‌ها دیگر فقط در مقابل اعضای خود مسئول نیستند و نباید تنها به منافع خود بیندیشند بلکه از آنها انتظار می رود به خواسته‌های مشروع ذینفعان دیگری که با آنها در ارتباط هستند نیز توجه کنند. بنابراین هر کسب و کاری از جمله شرکت‌هایی که هدفشان فعالیت اقتصادی و تولید ثروت است، باید مسئولیت تمام کارهای خود که جنبه اجتماعی دارد را نیز برعهده بگیرند. این مسئولیت در کسب و کار معمولی بر عهده صاحب آن، در شرکت‌ها بر عهده هیأت مدیره و مدیرعامل و در سازمانها برعهده مدیران قرار دارد. مهمترین مسئولیت های اجتماعی در چهار حوزه ی زیست محیطی، منابع انسانی، خیرخواهانه و اخلاقی تقسیم بندی می شوند.

از نظر اجتماعی مسئول بودن یعنی اینکه آدم ها و سازمان‌ها می‌بایست با اخلاق و با حسّاسیت نسبت به مسائل اجتماعی، فرهنگی و محیطی رفتار کنند. تلاش برای برقراری مسئولیت اجتماعی به افراد، سازمان‌ها و دولت کمک می‌کند تا تأثیری مثبت بر پیشرفت کار و جامعه داشته باشند. بنابراین مسئولیت اجتماعی از موضوعات مربوط به اخلاق کسب و کار است که به نقش سازمان ها در اجتماع می‌پردازد. یک سازمان بایستی در جهت حفظ، مراقبت و کمک به جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کند، وظایف و تعهّداتی را در برابر جامعه، در برابر انسان‌ها و در قبال محیط برعهده بگیرد. انجام این وظایف تأمین کننده سود و منفعت اجتماعی بوده و فراتر از منافع سازمان و آن چیزی است که قانون تعیین می‌کند.

توجه به مسئولیت اجتماعی باعث می شود تا یک کسب و کار به نحوی اداره شود که بتواند انتظارات اخلاقی، قانونی، مالی و عمومی جامعه را برآورده سازد و از آنجاکه هدف اصلی یک کسب و کار حفظ بقاء به وسیله بدست آوردن مزیت رقابتی در بازار اقتصادی است، مکانیزم های مسئولیت اجتماعی قادر است بقاء و کارایی شرکت را تضمین کند و پایدار نگاه دارد. بر این اساس فعالیتهای مرتبط با مسئولیت اجتماعی می توانند با سایر اقداماتی که در یک کسب و کار انجام می شود ارتباط پیدا کند.

مسئولیت اجتماعی یک سازمان مسئولیتی بزرگ است که آن سازمان در قبال اثراتی که بر جامعه و محیط طبیعی باقی می گذارد، برعهده دارد. برای مسئول بودن از نظر اجتماعی، باید آن مسئولیت را به یک سبک کار تبدیل کرد. همه مسئولیت‌های اجتماعی، چه فردی و چه گروهی کاملاً داوطلبانه و بر این ایده استوار است که به جای منفعل بودن نسبت به مشکلات اجتماعی، باید اقدامی فعال نسبت به آن داشت. در ایفای مسئولیت اجتماعی، رفتارهای مضر، کارهای مخرب و اقدامات غیرمسئولانه که ممکن است به محیط و جامعه و افرادی که در آن زندگی می‌کنند ضرر بزند، باید از بین برود. مجمع جهانی کسب و کار مسئولیت اجتماعی را اینگونه تعریف کرده است:

تعهد کسب و کار و تجارت به همکاری برای توسعه پایدار اقتصادی، کار با کارگران، خانواده های آنها، جامعه محلی و در نهایت کل جامعه، برای آنکه بتوانند کیفیت زندگی شان را بهبود بخشند.

ایده اصلی این است که شرکتها باید متعهد به فعالیت در جهت رفع نیازهای طیف گسترده‌ای از ذینفعان باشند. به عبارت دیگر، ایفای مسئولیت اجتماعی انجام مجموعه ای از فعالیت های مدیریتی است که تأثیر مثبت عملیات شرکت بر جامعه را به حداکثر می رساند به نحوی که قوانین، اخلاقیات، تجارت و انتظارات عمومی جامعه از کسب و کار، به بهترین شکل و بیشترین مقدار برآورده شود. زمانی که شرکتی به مسئولیت های اجتماعی خود پایبند باشد، می تواند این موضوع را اعلام کند تا ذینفعان نیز از این امر مطلع شوند. این کار به ذینفعان و جامعه اجازه می دهد که چنین شرکت هایی را از سایر شرکت ها تمیز دهند.

مسئولیت اجتماعی باید به عنوان یکی از ابعاد مهم فعالیت های عملیاتی شرکت ها درآید. برخی از مهمترین مسئولیتهای مشترک اجتماعی عبارتند از کمک به کاهش تأثیر گازهای گلخانه ای در تغییرات آب و هوایی، بهبود سیاستهای اشتغال و تجارت منصفانه، تشویق فعالیتهای نیکوکاری بصورت داوطلبانه و تدوین سیاستهایی در کسب و کار برای نفع رساندن به محیط زیست.

اتاق بازرگانی علاوه بر وظایف قانونی و عرفی که برعهده دارد، با ایجاد دفتر مسئولیتهای اجتماعی، از فعالیتهای نیکوکاری و داوطلبانه تمام سازمان ها و فعالان اقتصادی که در جهت ایفای مسئولیت های اجتماعی باشد پشتیبانی و حمایت می‌کند.

فعال اقتصادی