مکانیزم تامین مالی از بازار بورس؛ بایدها و نبایدها

در واقع، تعداد بنگاه‌های اقتصادی در استان که می‌توانند وارد بورس شوند، چندین برابر رقم موجود است اما برخی سختگیری‌ها و وجود برخی نظارت‌ها باعث کند شدن این فرآیندها می‌شود. به بیان دیگر شرکت‌های کوچک و متوسط الزامات ورود به بورس را ندارند و نمی‌توانند شرایط لازم را برای ورود به بازار سرمایه احراز کنند. حال هر چند در سایر کشورها بورس و سیستم بانکی دو روش تامین مالی هستند اما در کشور ما این دو سیستم رقیب یکدیگر محسوب نمی‌شوند، چرا که در کشور ما بازار بورس از تکامل روشی و فکری کافی برخوردار نیست.

نکته قابل توجه دیگر آن است که اگر 5 الی 10 درصد سرمایه‌های بازار بورس به سمت تولید حرکت می‌کرد، رونق و شکوفایی اقتصادی را در پی داشت. به عبارتی واضح‌تر، زمانی که ارزش سهام افزایش پیدا می‌کند، صرفا سهامدار از این افزایش قیمت منتفع می‌شود و شرکت از این حیث عایدی حاصل نمی‌کند. در واقع زمانی عایدی نصیب شرکت می‌شود که سهام جدید در معرض فروش قرار گیرد وگرنه صرف خرید و فروش سهام فعلی، شرکت هیچگونه سرمایه‌ای حاصل نخواهد کرد. بنابراین اگر هدف بورس رونق تولید بوده، متاسفانه این مهم مغفول واقع شده و نکته مهمتر آن که هر چند تاثیرپذیری بورس از سیاست‌ها و شرایط اقتصادی اجتناب ناپذیر است، اما شدت تاثیرپذیری فعالیت این نهاد در کشور ما نسبت به سیاستها و راهبردهای دولتی و شرایط اقتصادی بسیار فراوان و غیرمنطقی است. 

تمامی موارد مذکور حاکی از آن است که بورس در کشور ما به دلیل نبود قوانین و مقررات جامع برای جلوگیری از کلاهبرداری، انتشار اخبار نادرست، انجام معاملات صوری (خرید و فروش‌های بسیار زیاد و بی موقع سهام بعضی از شرکت‌ها) و... از کارایی لازم برای تامین مالی برخوردار نیست. بنابراین اگر بورس کارایی لازم برای تخصیص بهینه منابع، جمع آوری و هدایت سرمایه به سمت واحدهای فعال و مولد نداشته باشد و در شرایطی فعالیت کند که پیش نیازهای ساختاری و بسترهای مناسب به منظور فعالیت در بازار سرمایه موجود نباشد و برنامه‌ریزان و سیاستگذاران اقتصادی از آن حمایت نکنند، مشکلات پیچیده و بغرنجی را از نظر اقتصادی، اجتماعی و سیاسی به دنبال خواهد داشت.

البته باید اذعان کرد که عملکرد بازار سرمایه در کشورهای توسعه یافته به گونه‌ای بوده است که همواره بخش چشمگیری از منابع مالی مورد نیاز بنگاه‌های تولیدی و اقتصادی، از طریق بورس به عنوان مهمترین نماد بازار سرمایه تامین شده است اما این مساله در خصوص کشور ما صدق نمی‌کند، لذا اگر بخواهیم در حوزه اقتصادی پیام اعتماد بدهیم و بگیریم، یکی از مولفه‌های آن ثبات سیاست‌ها و مدیریت است. از این رو، لزوم توجه به مشکلات و نارسایی‌های بازار سرمایه و علل عدم توسعه این بازار و نیز بورس اوراق بهادار به عنوان نماد اصلی آن، به خوبی احساس می‌شود.

در نتیجه ضروری است مسئولان و دست اندرکاران سازمان بورس بستر قانونی لازم برای فعالیت قانونمند سرمایه‌گذاران خرد را در بازار مزبور فراهم کنند.

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی خراسان رضوی