راه آهن: تضمین بسپارید و واگن بیاورید

این روزها که به خاطر کرونا صادرات کامیونی به آسیای میانه تقریبا تعطیل شده و دلیل آن هم سخت‌گیری‌ها و بهانه‌های ترکمنستان در ورود کامیون‌های ایرانی است، صادرات ریلی مهمترین راهکار به شمار می‌رود که آن هم به خاطر کمبود واگن و دردسرهای تامین آن، با مشکلات زیادی همراه است.

دو سال پیش موضوع تامین واگن از طریق بخش خصوصی مطرح شد اما به نظر می‌رسد برخلاف برخی کشورها که در این زمینه موفق بوده‌اند، در ایران توفیق چندانی حاصل نشده است.

موسی صفایی، رئیس بازرگانی راه آهن خراسان با بیان اینکه درباره مسئله تامین واگن باید با شرایط جدید تصمیم گیری کرد، می‌گوید: خصوصی سازی از روسیه آغاز شد و در حال حاضر کشورهای دیگر این کار را انجام می‌دهند و در بسیاری از کشورها واگن‌ها به بخش خصوصی واگذار شده است؛ اما بزرگترین مشکل ما بازی با کشورهای سی‌آی‌اس است؛ تعامل با این کشورها نیازمند دیپلماسی و مذاکره است که متاسفانه در این خصوص رابطی برای افزایش تعاملات وجود ندارد. از سوی دیگر، نمی توان دو گانه عمل کرد؛ چرا که این کشورها پروتکل‌ها و شرایط ما را نمی‌پذیرند و واگن دولتی ارائه نمی‌دهند زیرا واگن‌ها در این کشورها به بخش خصوصی واگذار شده است. 

راه آهن از پس کاهش هزینه واگن برنمی‌آید

صفایی می‌افزاید: برخی به عمد قیمت واگن را در ترکمنستان افزایش می‌دهند و این مسئله به صادرات ما آسیب می‌زند. هر چند که راه آهن خراسان درصدد کاهش هزینه‌هاست اما از پس این مسئله بر نمی‌آییم. اگر بخش خصوصی واگن می‌خواهد باید تضمین‌های لازم را بسپارد و واگن وارد کند و در واقع بخش خصوصی باید تابع ضوابط باشد.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی خراسان رضوی، رئیس بازرگانی راه آهن استان خاطرنشان می‌کند: اداره کل راه آهن با راه آهن ازبکستان و تاجیکستان مکاتبات لازم را داشته است؛ ازبکستان به دنبال ارسال واگن دولتی از طریق ترکمنستان به ایران است که در این صورت یا ترکمنستان مانع می‌شود یا این واگن‌ها به بازرگان ایرانی فروخته می‌شود. البته بعد از وقفه‌ای ترکمنستان با ازبکستان به این نتیجه رسیدند که 50 درصد واگن‌های ازبک توسط ترکمنستان استفاده شود و 50 درصد را به بازرگان ایرانی تحویل دهند.

صفایی می‌گوید: ما باید با شرایط ترکمنستان و ازبکستان کنار بیاییم؛ از آن‌جا که واگن در ترکمنستان خصوصی است، به ما واگن دولتی نمی‌دهند. وی تصریح می‌کند: مکانیزم لازم برای حذف هزینه‌های گزاف واگن‌های وارداتی از ترکمنستان باید از مجاری قانونی پیگیری شود که این مسئله در سطح اختیارات اداره کل راه آهن استان نیست. اداره کل راه آهن در حق توقف‌های خود تجدیدنظر کرده و آن را به 5 درصد کاهش داده است.

رئیس بازرگانی راه آهن خراسان اذعان می‌کند: ترکمنستان از ساعت ورود تا ساعت خروج واگن به ایران روزانه 32 فرانک حق استفاده می‌گیرد و حال برای پرداخت آن باید از بانک مرکزی ارز خارجی دریافت کنیم و چون راه آهن منشا ارز دولتی ندارد و باید آن را از سامانه نیما تامین کند.

واگن‌های باری به بهانه‌های مختلف تخلیه نمی‌شود

صفایی یادآور می‌شود: هم اکنون در خراسان رضوی 500 واگن زیر بار داریم و تمامی خطوط پر است؛ اما متاسفانه این واگن‌ها به بهانه‌های مختلف تخلیه نمی‌شود. حال اگر روزی 32 فرانک به کشور صاحب واگن کرایه بدهیم، ارزی که شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی با سختی به دست آورند، باید بابت کرایه ناشی از تخلیه نشدن واگن به ترکمنستان تحویل دهیم.

رئیس بازرگانی راه آهن خراسان می‌گوید: همان‌طور که هزینه‌ها برای شرکت‌های حمل و نقل بین‌المللی افزایش یافته، برای اداره کل راه آهن نیز هزینه‌ها روند صعودی داشته است. حال از آن جا که صادرات متولی بسیار دارد، سازمان صنعت، معدن و تجارت باید بخشی از این هزینه را بابت حمایت از صادرات تقبل کند.

صفایی با اشاره به اینکه رویکرد راه آهن در خصوص توقف واگن‌ها درآمدزایی نیست و این مسئله خط قرمز ماست، خاطرنشان می‌کند: برای تامین واگن خصوصی از ترکمنستان، راه آهن وثیقه 500 میلیونی می‌پذیرد تا شرکت‌های خصوصی خود برای تامین واگن اقدام کنند.