یلدایی که با تاکید فراوان مسوولان وزارت بهداشت و دولت برای پرهیز از دورهمیهای خانوادگی، با رعایت پروتکلهای بهداشتی و خط کشیدن دور مهمانیها از سوی اکثر مردم همراه بود؛ هر چند در این میان، عدهای هم بودند که گوششان به توصیههای مسوولان بدهکار نبود و ترسی هم از آغاز پیک زمستانی کرونا در کشور نداشتند و بساط مهمانیشان به راه بود. با این همه، حال و هوای ایرانیان مثل هر سال نبود و اکثر مردم سعی میکردند از دل فضای مجازی، به دید و بازدید بپردازند و بزرگترین شب سال را گرامی بدارند.
از نظر اقتصادی هم که یلدا و روزهای پیش از آن را بررسی کنیم؛ میوه فروشیها، قنادیها و شیرینی فروشان و صنف آجیل و خشکبار نقش پررنگی پیدا میکنند. هر سال از دو هفته مانده به زمستان، غلغلهای در بازار آجیل و خشکبار به پا بود. دوراندیشان برای اینکه مدت زمان کمتری را در صف خرید آجیل بمانند، زودتر به فکر میافتادند و عدهای هم در دقیقه نود به سراغ خریدهایشان میرفتند و با صفهای طولانی به ویژه در واحدهای اسم و رسمدار فروش آجیل و خشکبار مواجه میشدند.
البته، به گفته فعالان این صنف، کاهش قدرت خرید مردم در سالهای اخیر به خصوص یکی دو سال گذشته باعث شده خریدها مانند سالیان قبل نباشد؛ با این حال، بسیاری از مردم برای حفظ سنت دیرینه یلدا، از یکی دو هفته مانده به «شب چلّه» همّ و غمّ خریدهای یلداییشان را دارند و هرطور شده خریدها را حتی با اقلامی نازلتر خریداری میکنند. اگر در سفره و میز یلدایشان خبری از بادام هندی و آجیلهای اعلا نباشد، نخودچی کشمش و برگههای میوه و آجیلهای ارزانتر هست.
کسادی بازار آجیل فروشان اطراف حرم
امسال وضعیت آجیل فروشان مشهد و اصناف این حوزه چندان تعریفی ندارد؛ این صنف، به خاطر محدودیتهای کرونایی، تقریبا بازار عید و ایام نوروز امسال و اواخر زمستان 1398 به عنوان مهمترین روزهای کسب و کارش را از دست داد. از طرفی، واحدهای آجیل و خشکبار اطراف حرم امام رضا(ع) که همه ساله درآمد خوبی از حوزه گردشگری کسب میکنند و بیشترین کالای خود را به مسافران و زائران رضوی میفروشند، در این زمینه با رکود و کسادی بیسابقهای مواجه شدند و خیلیها هم در این میان، نتوانستند کارشان را ادامه دهند و از پس اجارههای سنگین واحدهای تجاری اطراف حرم بربیایند؛ آنها با ورشکستگی مواجه شدند و کسب و کار خود را تعطیل کردند.
علاوه بر محدودیتهای نوروزی و از دست رفتن مهمترین روزهای کسب و کار آجیل فروشان و تولیدکنندگان و واحدهای فراوری این محصولات در اواخر پارسال و اوایل امسال، کسادی بازار در دیگر ایام سال تا همین یک هفته پیش هم، خسارتهای مالی زیادی به بنگاههای اقتصادی و اصناف فعال در این حوزه وارد کرد.
ضربه آخر هم مربوط به محدودیتهای کرونایی در هفتههای اول و دوم آذرماه بود که ترس بزرگی به دل واحدهای فراوری و فروش آجیل و خشکبار انداخت؛ زمزمههایی مبنی بر احتمال ادامه این محدودیتها تا ابتدای دی ماه هم به گوش میرسید و این باعث افزایش نگرانیهای این صنف شد که البته این اتفاق نیفتاد و تا حدی خیالشان برای از دست نرفتن بازار شب چله راحت شد. بازار شب چله را میتوان دومین مقطع زمانی مهم سال برای فروشندگان آجیل و خشکبار، تولیدکنندگان و واحدهای فراوری این محصولات دانست.
امید به جبران بخشی از خسارتها
نه تنها محدودیتهای کرونایی برای بازار شب یلدا از میان برداشته شد، بلکه از هفته سوم آذرماه، طبق اعلام ستاد مقابله با کرونا در کشور، واحدهای فروش آجیل و خشکبار در دسته گروه یک مشاغل برای تعطیلی های کرونا قرار گرفتند و این یعنی در شرایط قرمز هم میتوانند به فعالیت ادامه دهند. این اتفاق بارقه امیدی در دل فعالان این حوزه شد تا امید به جبران بخشی از خسارتهای وارده امسال خود داشته باشند.
حال و هوای شب یلدا در هفته پیش تقریبا در سطح شهر مشهد مشهود بود؛ از شلوغی میادین میوه و ترهبار گرفته تا ازدحام مردم در قنادیها و شیرینی فروشیها و صفهای طولانی در واحدهای فروش آجیل و خشکبار به ویژه واحدهای معروف، قدیمی و معتبر. انگار اگرچه اکثر مردم عزم خود را برای خارج نشدن از خانه در این شب جزم کرده بودند اما، قصد نداشتند بی خیال برگزاری سنت شب چله در خانه خود شوند.
اواخر آذرماه و در فاصله سه شب مانده به اول دی ماه، سری به یکی از فروشگاههای اسم و رسمدار آجیل و خشکبار مشهد زدیم تا حال و هوای مردم و وضعیت بازار را بهتر مشاهده کنیم.
ازدحام جمعیت در فروشگاه معروف آجیل و خشکبار
برخی فروشگاههای آجیل و خشکبار قدیمی مشهد در میدان توحید یا همان «فلکه دروازه قوچان» قدیم و خیابان قرنی واقع شدهاند؛ تقریبا جای پارکی برای ماشینها وجود نداشت و ازدحام جمعیت حتی در بیرون فروشگاه هم دیده میشد؛ وارد که شدیم، غلغله جمعیت و رفت و آمد مردم به گونهای بود که اگر همه ماسک بر چهره نداشتند، شک میکردیم که کرونایی هم هست. فروشگاه معروف مشهد پروتکلها را هم رعایت کرده بود؛ همان اول از مشتریان میخواستند که دستها را ضدعفونی کرده و سپس از دستگاه نوبتدهی، شماره نوبت خود را دریافت کنند؛ حدود 40 فروشنده و صندوقداری هم که پشت باجههای پذیرش مشتریان قرار داشتند، از ماسک و دستکش استفاده میکردند.
شمارهها به نوبت اعلام میشد و مشتریها یک به یک سفارشهای خود را اعلام میکردند. هر چند در این میان، خبری از رعایت فاصله یکونیم متری علامتگذاری شده در فروشگاه توسط مشتریان نبود و شلوغی و ازدحام به نوعی بود که انگار مردم فکر میکردند اگر کنار هم بایستند، زودتر کارشان راه میافتد و میتوانند سریعتر آنجا را ترک کنند!
کمی که گذشت و از شوک این ازدحام جمعیت و همهمه خارج شدم، به سراغ یکی از شهروندانی که منتظر اعلام شمارهاش بود تا پشت یکی از باجههای دریافت سفارش قرار بگیرد، رفتم. آقای احمدی که مردی حدوداً 55 ساله به نظر میرسید، گفت که برای خرید یک کیلو آجیل و مقداری میوه خشک و تنقلات آمده تا از پسر و عروس و دختر و داماد و نوهاش در شب یلدا پذیرایی کند. وقتی به او درباره تاکید مسوولان برای رعایت پروتکلها و پرهیز از برگزاری مهمانی گفتم، لبخندی زد و گفت: بچههایم که مهمان نیستند!
کاهش قدرت خرید مردم
از آقای احمدی پرسیدم که این چندمین باری است که امسال برای خرید آجیل و خشکبار اقدام کرده؛ او گفت: این سومین بار است؛ یکبار قبل از نوروز آجیل خریدیم که البته به طور اینترنتی سفارش دادیم و خریدهایمان با پیک رسید. بار دوم تابستان بود که البته بیشتر به خرید خشکبار و تنقلات ختم شد و سومین بار هم برای شب چله است که هم آجیل میخرم و هم خشکبار و تنقلات.
این شهروند مشهدی البته این را هم گفت که پارسال و قبل از شیوع کرونا تقریبا هر ماه از این فروشگاه خرید میکرده اما امسال هم به خاطر کرونا و هم افزایش قیمت این اقلام، نتوانسته مثل سالهای گذشته خرید کند.
خانم رضازاده یکی دیگر از مشتریانی بود که در صف انتظار ایستاده بود؛ او گفت: تقریبا هر ماه برای خرید برخی از اقلام به این فروشگاه مراجعه میکند. البته به گفته خودش همیشه برای خرید آجیل نیامده و هر ماه برای تهیه تخمه آفتابگردان، خرما، عناب، آلبالو خشک، نخودچی کشمش و آلو بخارا به این فروشگاه سر میزند.
این شهروند مشهدی گفت: تا قبل از اسفند پارسال تقریبا هر ماه آجیل میخریدیم و در سبد غذاییمان بود اما از اسفندماه تا الان قیمت برخی از اقلام بسیار افزایش یافته و حتی دوبرابر شده و به همین دلیل دیگر نمیتوانیم مثل سالهای قبل خرید کنیم.
افزایش دوبرابری قیمت برخی اقلام آجیل و خشکبار
خانم رضازاده ادامه داد: تخمه آفتابگردان دورسفیدی که تا اسفند پارسال به قیمت هر کیلو 30هزار تومان میخریدم، هر ماه گران شد و الان به کیلویی 65هزار تومان رسیده است و آلبالو خشکی که هر کیلو 29هزار تومان بود، الان به 58هزار تومان رسیده است. قیمت بادام هندی هم که هر ماه اضافه میشود و دیگر نمیتوان به سراغش رفت. همین امروز در لیست خریدهایم 200 گرم بادام هندی نوشتهام که برای همین مقدار کم باید حدود 70هزار تومان بپردازم.
این شهروند مشهدی البته خاطرنشان کرد: قیمت این اقلام ممکن است در مغازههای کوچکتری که معروف نیستند، ارزانتر باشد، اما من سالهاست که از اینجا خرید میکنم و به کیفیت اقلام این فروشگاه اطمینان دارم.
خوشحالی فروشندگان از شلوغی این روزهای فروشگاه
به سراغ یکی از کارکنان فروشگاه رفتم و از او درباره تفاوت خریدهای مردم از پارسال تا امسال پرسیدم، او گفت: جمعیتی که اکنون در فروشگاه میبینیم، در ایام نزدیک به شب یلدای پارسال تقریبا دو تا سه برابر بود. امسال وضعیت بازار اصلاً مطلوب نبود؛ فروشگاه ما که در همه روزهای سال دارای مشتری و تقریبا شلوغ بود؛ امسال در اکثر روزها بسیار خلوت بود و به خاطر همین، شلوغی این روزهای فروشگاه به ما انرژی مضاعفی داده است و با اینکه کارمان زیاد شده اما خوشحالیم.
وی افزود: محصولات فروشگاه ما از بهترین و باکیفیت ترین نوع آجیل و خشکبار و تنقلات است و همین موضوع باعث شده مشتریهای قدیمیمان همچنان از ما خرید کنند. در این شرایط اقتصادی که همه اقشار مردم را تحت تاثیر قرار داده، خریدهای مشتریان هم نسبت به سالهای گذشته کمی متفاوت شده است. مردم به سمت خرید اقلام ارزانتر رفتهاند و اجناس و اقلام گرانتر را یا نمیخرند یا با مقدار بسیار کم در سبد خرید خود قرار میدهند.
آسیب جدی به کسب و کار آجیلفروشان مشهد
رییس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد میگوید: بدترین زمان ممکن یعنی اسفندماه پارسال که ما تدارک لازم برای بازار شب عید را دیده بودیم، کرونا وارد کشورمان شد. متاسفانه با محدودیتهایی که اعمال شد، فروش به کمترین حد ممکن و حتی نزدیک به صفر رسید. پس از عید نوروز هم با تعطیلیهایی که اتفاق افتاد، صنف آجیل و خشکبار وضعیت خوبی نداشت و از هفته اول تا سوم آذرماه هم که باز با تعطیلی روبهرو شدیم، وضعیت مساعدی نداشتیم.
علیرضا ارزانی ممقانی در گفتوگو با دنیای اقتصاد با اشاره به قرار گرفتن آجیل و خشکبار در میان کالاهای اساسی و این صنف در گروه یک مشاغل از 25 آذرماه اظهار میکند: امیدواریم با توجه به این وضعیت شاهد بهبود شرایط واحدهای فروش آجیل و خشکبار باشیم هر چند معتقدیم، این اتفاق دیر رقم خورد و مهلت و زمان کمی برای فراوری و فراهم کردن آجیل و خشکبار مورد نیاز بازار داشتیم. با همه اینها، تلاشمان این بود که اقلام مورد نیاز مردم برای شب چله را تامین کنیم.
ارزانی میافزاید: آجیل و خشکباری که به خاطر کسادی بازار در طول سال به فروش نرسیده، کهنه شده است و مردم هم این را میدانند. اگر خرید از واحدهای معتبر و دارای پروانه کسب صورت گیرد، آجیل و خشکبار تازه و باکیفیت به دست مردم میرسد و مشکلی به وجود نمیآید چون واحدهای معتبر جنس کهنه به دست مشتریان نمیدهند.
اما سوال اینجاست که آیا قرار گرفتن این صنف در گروه یک مشاغل در فاصله 4 روز مانده به شب یلدا میتواند خسارتهای وارد شده به این حوزه در سال جاری را جبران کند؟
رییس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد در پاسخ به این سوال تصریح میکند: خیر، خسارت وارد شده زیاد است و این اتفاق نمیتواند آن را جبران کند اما با قرار گرفتن در گروه کالایی یک، تا حدی از حالت رکود خارج میشویم و فروش انجام میشود و مردم هم میتوانند کالای خود را خریداری کنند.
ارزانی درباره پیشبینیها برای بازار شب عید امسال هم میگوید: اگر در گروه یک باشیم و بتوانیم تولید و فراوری داشته باشیم، مردم آجیل و خشکبار میخرند زیرا در شرایط کرونا، ترجیح شهروندان بر این است که این محصولات را در سبد غذایی خود داشته باشند. یکی از دلایل زمینگیر شدن فرد مبتلا به کرونا، ضعف بدنی است که با مصرف آجیل و خشکبار و مغزیجات، میتوان ویتامینهای مورد نیاز بدن را تامین و ضعف را کم کرد.
تعطیلی 20درصد واحدهای صنفی آجیل و خشکبار مشهد
رییس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد درباره تعطیلی و ورشکستگی واحدهای صنفی زیر مجموعه این اتحادیه در سال جاری میگوید: حدود 20 درصد واحدهای صنفی آجیل و خشکبار مشهد به ویژه آنهایی که مغازههای اجارهای داشتند، ورشکسته و تعطیل شدهاند؛ این واحدها مربوط به تمام سطح شهر بودهاند اما بیشترین تعداد ورشکستگی و جمعآوری بنگاه، مربوط به مغازههای اطراف حرم بوده است.
ارزانی تاکید میکند: یکی از اصلیترین سوغاتی که گردشگر از مشهد میبرد، خشکبار است؛ خشکبار سوغاتی کاملا ایرانی است در حالیکه بخش زیادی از اسباب بازیها و پوشاکی که خریداری میشود ایرانی نیستند. سوغات خشکبار مربوط به کشور خودمان بود و با کاهش گردشگر این بخش دچار زیان زیادی شد و به همین دلیل واحدهای اطراف حرم دچار ورشکستگی شدند.
رییس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد درباره استفاده از تسهیلات کرونایی توسط فعالان این حوزه میگوید: تسهیلات چندانی از سوی واحدهای ما اخذ نشده و گمان میکنم کمتر از 7 درصد واحدهای صنف ما از این تسهیلات استفاده کرده باشند چون این ارقام تاثیر چندانی ندارد. صنفی که 10 ماه است عملا کسب و کارش تعطیل شده، با وام 6 میلیون تومانی چکار میتواند کند؟ این عدد حقوق یک ماه یک کارگر واحدهای اطراف حرم است. برای اخذ این تسهیلات هم آنقدر سختگیری میشد، که خیلیها به سراغش نرفتند.
ارزانی در خصوص افزایش قیمت آجیل و خشکبار در سال جاری اظهار میکند: با افزایش نرخ دلار، قیمت اقلام وارداتی افزایش یافت؛ اما در محصولات داخلی، به خاطر افزایش تولید و کاهش صادرات، افزایش قیمت چندانی نداشتهایم.
رییس اتحادیه آجیل و خشکبار مشهد میگوید: تخمه دور سفیدی که تا پارسال با دلار 4200 تومانی وارد میشد، امسال با دلار نیمایی وارد میشود و به همین دلیل در این قلم و برخی اقلام وارداتی دیگر، افزایش قیمتها چشمگیر بوده است؛ اما قیمت پسته و بادام زمینی و برخی دیگر از اقلام افزایش چندانی نداشته است. آلبالو خشک هم به خاطر کم شدن محصول، گران شده است اما برگه زردآلو و انجیر خشک افزایش قیمت چندانی نداشته است. کم شدن محصول به خاطر سرمازدگی و... یکی از دلایل گران شدن آن است که به نرخ دلار و... ربطی ندارد.
| چرا تنها کاندیدای اتاق مشهد رای نیاورد؟ |
|---|
| رونمایی از کلید دار جدید اتاق مشهد |
| ترمز تورم مسکن در مشهد |
| موانع بزرگ مبادلات مهندسی |
| فرصت رونق هتلهای مشهد |
پیام شما با موفقیت ارسال شد .