سینماهای مشهد در آستانه فرا رسیدن جشنواره فیلم فجر چه وضعیتی دارند؟

روزهای کم فروغ سینما

۲۹ دی ۱۳۹۹ کد خبر : 2660
دنیای اقتصاد، زهرا رضایی- هر سال حوالی همین روزها شور و شوق فراوانی در میان اهالی سینما و فرهنگ و هنر به پا می‌شد؛ جشنواره فیلم فجر مهمترین دلیل اشتیاق سینمادوستان در فاصله دو مانده به پایان سال بود و گرمای خاصی در روزهای زمستانی برای آنها به همراه داشت؛ اما امسال خبری از آن شور و هیجان سال‌های قبل نیست.

سینما و تئاتر از آن بخش‌هایی است که امسال همچون حوزه گردشگری بزرگترین ضربه‌ها را از شیوع ویروس کرونا متحمل شد؛ تعطیلی سالن‌های سینما و بی رونق شدن این حوزه آسیب‌های اقتصادی کلانی به گردانندگان و مالکان این سالن‌ها زد و بیکاری تعداد زیادی از کارکنان به ویژه کارکنان سینماهای خصوصی را به دنبال داشت.

از ابتدای شیوع کرونا، سینماها به طور مقطعی تعطیل و بازگشایی شده‌اند. در این مدت، اکثر سینماهای خصوصی به سمت بیمه بیکاری و تعدیل نیرو حرکت کرده و حتی در وضعیت زرد هم نسبت به بازگشایی اقدام نکردند اما سینماهای دولتی بنا به دستور ستاد ملی مقابله با کرونا در وضعیت زرد به مدت 4 ماه فعال بوده‌اند. وضعیت کلی فعالیت سینماهای خراسان رضوی نشان می‌دهد که شرایط دشواری را پشت سر می‌گذارند؛ زیرا هزینه‌های جاری و حقوق کارکنان برای سینماداران سنگین است و به همین دلیل خصوصی‌ها در چنین شرایطی اقدام به تعدیل نیرو کرده‌اند. در این میان، سینمای مهر کوهسنگی نیز که در حال ساخت بود، چار توقف ساخت و ساز شده است.

تنها 3 سینمای خراسان رضوی فعالند

به گفته حسن پهلوانی، سرپرست امور سینمایی حوزه هنری خراسان رضوی، هم اکنون 3 سینمای هویزه و آفریقای مشهد و بهمن سبزوار در سطح این استان فعالند که زیرمجموعه حوزه هنری سازمان تبلیغات و موسسه فرهنگی تبلیغاتی بهمن سبز هستند.

پهلوانی به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: در واقع سینماها می‌توانند هزینه‌های متغیر را کاهش دهند اما هزینه‌های ثابت همچنان پابرجاست و از آن جا که هزینه‌ها وجود داشته و در مقابل، درآمدی در کار نبوده است، می‌توان چنین نتیجه گرفت که سینماهای خصوصی در این شرایط بسیار زیان‌ده هستند.

آرمان اسدی، سهامدار سینما ویلاژتوریست مشهد هم می‌گوید: از اسفند سال گذشته سینماها تعطیل شدند و در حال حاضر نیز به صورت مقطعی سالن‌های سینما باز هستند. علاوه بر این، محدودیت‌های زمانی اعمال شده سبب شده که بازگشایی سینما توجیه اقتصادی نداشته باشد. به طور مثال، ساعت‌های 18 تا نیمه شب پربازدیدترین ساعات هستند اما به دلیل محدودیت‌ها، مجوز فعالیت سینما تا ساعت 20 است. لذا بازگشایی توجیه چندانی ندارد. علاوه بر این، هم اکنون فیلم‌های خوبی که مردم را ترغیب به آمدن به سینما کند، روی پرده وجود ندارد. وی ادامه می‌دهد: حوزه سینما به شدت از شیوع کرونا آسیب دیده است، در حال حاضر نیز به دلیل نبود درآمد نمی‌توان از پس هزینه‌های جاری برآمد. هر چند در مقطعی راهکارهایی از سوی دولت برای حمایت از سینماها مطرح شد، اما عملا شرایط دشوار اخذ تسهیلات و سنگ‌اندازی‌ها سبب بی‌اقبالی سینماداران از این تسهیلات شد.

بازگشایی سینماهای خصوصی توجیه اقتصادی ندارد

امیرحسین دبیرزاده، مدیر مجموعه سینماهای سیمرغ و پیروزی هم می‌گوید: در برخی از مقاطع که ممنوعیتی برای بازگشایی سینماها وجود نداشت، صرفا سینماهای دولتی نسبت به بازگشایی اقدام کردند؛ چرا که با توجه به کاهش فروش فیلم‌ها و تامین نشدن حقوق کارکنان، بازگشایی سینماهای خصوصی توجیه اقتصادی نداشت. لذا سینماها در شرایط فعلی بسته هستند تا زمانی که شرایط به گونه‌ای باشد که بتوانند هزینه‌های جاری خود را تامین کنند. وی خاطرنشان می‌کند: بسیاری از سینماها اقدام به تعدیل نیروی خود در ایام شیوع کرونا کردند تا هر زمان که وضعیت مساعد شد، نسبت به استخدام نیروی جدید اقدام کنند و بسیاری از پرسنل سینماها به دنبال بیمه بیکاری رفته‌اند تا سینما به وضعیت عادی بازگردد. قریب به 300 سینما در کشور وجود دارد. اکثر سینماها به پردیس تبدیل شدند و هر سالن حداقل 10 تا 15 نیروی کار دارد و تعطیلی سینما آسیب جبران ناپذیری به معیشت پرسنل وارد کرده و امنیت شغلی این قشر را به مخاطره انداخته است.

دبیرزاده یادآور می‌شود: در این وضعیت، برخی از تولیدکنندگان سینما به دنبال آن بودند تا بخشی از سرمایه‌گذاری‌شان برگردد لذا تصمیم به پخش آنلاین فیلم‌ها گرفتند؛ البته فیلم‌هایی اکران آنلاین شد که در شرایط عادی در سینماها فروش چندانی نداشتند.

بلاتکلیفی در اکران‌های جشنواره فیلم فجر

اما درباره جشنواره فیلم فجر که آن را می‌توان مهمترین رویداد سینمایی کشور در طول سال دانست، بررسی‌ها نشان می‌دهد که این جشنواره در سال جاری همراه با اکران عمومی نخواهد بود؛ البته ظاهرا اگر وضعیت مساعد باشد، در برخی از سالن‌های بزرگ با ظرفیت محدود اکران‌ها صورت خواهد گرفت.

پهلوانی، سرپرست امور سینمایی حوزه هنری خراسان رضوی و مدیر پردیس سینمایی هویزه در این باره می‌گوید: ایام جشنواره فیلم فجر با این شرایط برای سینمادارانی که نیروی کارشان را حفظ کردند، حمایت حداقلی محسوب می‌شود. هم اکنون فروش گیشه هزینه‌های جاری را پوشش نمی‌دهد و جشنواره فیلم فجر می‌تواند مخاطب را بار دیگر به سینما بکشاند و کمکی حداقلی به سیستم باشد؛ البته این را هم فراموش نکنیم که تهیه‌کنندگان هزینه‌های سنگینی برای ساخت فیلم متحمل شده‌اند و اکران فیلم در سینماها در این وضعیت، با توجه به حجم پایین مخاطب توجیه اقتصادی ندارد. بنابراین، اکران آنلاین فیلم به عنوان راهکار موقتی معرفی شد؛ البته بعید می دانم که فضای مجازی و پخش اینترنتی درآمد بالایی برای پوشش هزینه‌ها باشد.

دبیرزاده، مدیر سینماهای سیمرغ و پیروزی معتقد است اگر سینماداران مجاز به برگزاری جشنواره فیلم فجر باشند، مردم می‌توانند به طریقی با سینما آشتی کنند؛ هر چند این ایام نخواهد توانست جبران مافات کند. او می‌گوید: آخرین اطلاعات حاکی از آن است که فعلا اجازه برگزاری جشنواره فیلم فجر به سینماداران داده نشده است. در واقع جشنواره بدون اکران عمومی و صرفا مختص داوران برگزار می‌شود. اگر هم ستاد ملی مقابله با کرونا با برگزاری جشنواره مشروط به 20 درصد ظرفیت سالن‌ها موافقت کند، این رویداد صرفا در تهران برگزار خواهد شد.

اسدی، سهامدار سینما ویلاژتوریست هم خاطرنشان می‌کند: جشنواره فیلم فجر بیش از آن که منبعی برای درآمدزایی باشد، بستری برای جذب مخاطب است. در حقیقت به رغم استقبال مردم، به دلیل هزینه‌های بسیار و ایام محدود برگزاری جشنواره، جذب درآمد چندانی اتفاق نمی‌افتد. ضمن اینکه اطلاعی در خصوص نحوه برگزاری جشنواره فیلم فجر در سال جاری نداریم.

راهکارهای رونق بخشی به سینما در روزهای کرونایی

وقتی سینما فیلم به‌روز و پرمخاطب ندارد و عوامل فیلم هم راضی به پخش فیلم در سینما نیستند؛ از یکسو صنعت سینما به افول کشیده می‌شود و از سوی دیگر، تهیه‌کنندگان نیز نمی‌توانند مخارج خود را پوشش دهند. حال باید ببینیم در این وضعیت، راهکار چیست؟

پهلوانی، سرپرست امور سینمایی حوزه هنری خراسان رضوی با بیان اینکه حوزه هنری و مجموعه سینمایی بهمن سبز برخی از فیلم‌های جذاب و پرمخاطب را به سینما عرضه کردند تا بدین ترتیب این بخش را از رکود خارج کنند، اظهار می‌کند: خوشبختانه وضعیت فروش نیز بسیار خوب بوده است. علاوه بر این، به راهکارهای خوبی نیز جهت جذب مخاطب رسیدیم. وی می‌افزاید: مردم هم اکنون تحت فشار اقتصادی هستند، لذا سینما در اولویت سبد خانوار نیست، با این حال درصدد هستیم که از راه حل‌های دیگر برای جذب مخاطب استفاده کنیم، به طور مثال، می‌توان با اعمال تخفیف بر بلیت‌های سینما از یکسو رونق را به سینما بازگرداند و از سوی دیگر بخشی از هزینه‌ها را پوشش داد. حال باید منتظر بمانیم و ببینیم جشنواره فیلم فجر در سال جاری چگونه برگزار خواهد شد و به چه میزان مردم به سینما رغبت نشان خواهند داد و همچنین باید در انتظار ماند که تهیه‌کنندگان چه فیلم هایی را به منظور اکران نوروزی در اختیار سینما قرار خواهند داد.

حمایت‌های دولتی؛ کمرنگ و بی اثر

مدیران سینمایی و فعالان این عرصه می‌گویند در شرایطی که به خاطر شیوع کرونا، این صنعت دچار خسارات سنگینی شد، حمایتهای مسوولان دولتی رنگ خاصی به خود نگرفته است و در این میان، بیشترین آسیب به سینماهای بخش خصوصی وارد شده است.

دبیرزاده، مدیر مجموعه سینماهای سیمرغ و پیروزی در این باره می‌گوید: دولت هیچ‌گونه حمایتی از سینماداران نداشته و صرفا به شعار دادن اکتفا کرده است. شرایط اخذ تسهیلات به قدری دشوار بود که میتوان ابلاغ این‌گونه آیین‌نامه‌ها را توهینی به سینماداران دانست؛ به طور مثال، براساس دستورالعمل ابلاغی، برای هر سالن سینما مبلغ 10 میلیون تومان تسهیلات اعطا می‌شد. این در حالی است که این مبالغ در قبال هزینه نگهداری سالن‌های سینما بسیار ناچیز است و با توجه به این شرایط هیچ یک از سینماداران رغبتی به دریافت تسهیلات نداشتند.

دبیرزاده یادآور می‌شود: قطعا ابعاد اجتماعی و روانشناسی سینما تاثیر شگرفی بر فرهنگ جامعه دارد، این در حالی است که دولت حاضر است در بسیاری از حوزه‌ها سرمایه‌گذاری کند اما برای بسته فرهنگی خانوار هیچ تدبیری اتخاذ نکرده است. وی اضافه می‌کند: متاسفانه نخستین مکانی که در پی دستور ستاد ملی کرونا تعطیل شد، سینما بود و آخرین مکانی که بازگشایی شد نیز سینماها بودند. رویکرد مسوولان باید به سینما مثبت شود تا سینماداران حداقل بتوانند هزینه جاری‌شان را تامین کنند.

مدیر مجموعه سینماهای سیمرغ و پیروزی خاطرنشان می‌کند: متاسفانه علاوه بر موارد غیر قابل پیش‌بینی مانند شیوع کرونا، سینماها در بسیاری از مناسبت‌های سال تعطیل هستند؛ لذا اگر مسوولان به سینما اعتقاد دارند، باید از این حوزه حمایت کنند.

تصمیم شهرداری مشهد برای پیش‌خرید بخشی از بلیت‌های سال 1400

مدیر پردیس سینمایی هویزه هم درباره حمایت‌های دولتی در این شرایط اظهار می‌کند: تاکنون دولت کمک مستقیم مالی بلاعوض به سینماداران نداشته و صرفا حمایت‌ها محدود به پرداخت بیمه بیکاری پرسنل بوده است. پهلوانی اضافه می‌کند: مسوولان باید حمایت لازم را از سینماگر داشته باشند و راهکاری را به منظور ترغیب مردم به سینما مدنظر قرار دهند؛ به طور مثال، مسوولان می‌توانند بخشی از هزینه بلیت سینما را متقبل شوند. با این اقدام از یکسو مردم و از سوی دیگر عوامل فیلم منتفع می‌شوند. همچنین سینماداران از مرز ورشکستگی نجات پیدا خواهند کرد.

سرپرست امور سینمایی حوزه هنری خراسان رضوی از تصمیم شهرداری مشهد برای پیش‌خرید بخشی از بلیت‌های سال 1400 سینماهای مشهد خبر می‌دهد و می‌گوید: شهرداری این بلیت‌ها را در اختیار گروه‌های هدف خود قرار خواهد داد. این قرارداد تدوین شده و در مراحل پایانی است؛ به طوری که ضمانت‌نامه بانکی از ما مطالبه شده که به همراه قرارداد به شهرداری مشهد ارائه خواهد شد. این اتفاق می‌تواند تا حدودی سینماهای مشهد را سرپا نگه دارد. البته میزان پیش خرید بلیت بسته به ظرفیت هر سینما متفاوت خواهد بود.

چه خبر از اکران آنلاین فیلم‌ها؟

از زمان شیوع کرونا و محدودیت در ورود به سینما، بسیاری از کشورها برای پخش فیلم‌ها به اکران آنلاین روی آورده‌اند. در ایران اما اکران آنلاین چندانی از سوی تهیه‌کنندگان صورت نگرفت. این در حالی است که بازار سریال‌های شبکه خانگی حسابی داغ شد و همین امسال چند سریال به طور همزمان در حال پخش خانگی هستند.

اسدی، سهامدار سینما ویلاژتوریست در این باره می‌گوید: اکران آنلاین فیلم‌های سینمایی در تمام کشورهای دنیا صدق می‌کند؛ کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست. هر چند که ممکن است ابعاد این اکران با سایر کشورها متفاوت باشد اما تحقق این مهم امری گریزناپذیر بود. با این حال آن چه مسلم است، تماشای آنلاین فیلم حس حضور در سینما را به مخاطب القا نمی‌کند. همچنین شواهد حاکی است نمایش خانگی و آنلاین فیلم‌ها نتوانسته با فروش سینماها برابری کند.

اسدی یادآور می‌شود: واضح و مبرهن است که صنعت سینما از شیوع کرونا آسیب بسیار جدی متحمل شده است؛ لذا مسوولان دولتی باید با شرایط سهل‌تری تسهیلات را در اختیار صاحبان سینما قرار می‌دادند. البته ناگفته نماند ما هیچگاه به دنبال اخذ وجوه بلاعوض نبوده‌ایم بلکه به دنبال دریافت تسهیلاتی هستیم که بتوانیم این دوران را پشت سر بگذاریم. آن چه مسلم است تاکنون هیچ یک از سینماداران تسهیلات را اخذ نکردند. لذا تنها مطالبه ما آن است که آیین نامه‌های ابلاغی برای حمایت از سینماها جنبه عملیاتی داشته باشد. وی خاطرنشان می‌کند: طی سال‌های گذشته استقبال از سینما رشد صعودی خوبی داشته است اما با شیوع کرونا این مساله تحت شعاع قرار گرفت. هر چند که سینما در کشور ما نسبت به دیگر کشورها از مخاطب چندانی برخوردار نیست اما در سال گذشته نسبت به سالیان گذشته‌اش، جذب مخاطب به سینما بسیار مثبت ارزیابی می‌شد و تنها در سایه تولید محتوای خوب، ارتقاء سطح فرهنگی خانواده‌ها می‌توان به جذب مخاطب به سینما امیدوار بود.

آینده‌ مبهم سینماها در سال 1400

آن چه از صحبت مسوولان و مدیران سینمایی مشهد برداشت می‌شود، آسیب جدی کرونا به این بخش در سال جاری است و با توجه به اینکه زمان رهایی از پاندمی کرونا مشخص نیست، آینده این بخش همچنان در هاله‌ای از ابهام است. خسارتی که سینماها و سینماداران در این مدت متحمل شده‌اند به آسانی قابل جبران نیست و مسلم است اگر با عادی شدن شرایط، سینماها بازگشایی شود و روال کار آنها به قبل از پاندمی کرونا بازگردد، باز هم این بخش دچار مشکلات ناشی از خسارت‌هایی است که امسال شاهد بوده است. بنابراین، مسوولانی که داعیه‌دار حفظ فرهنگ و هنر در این جامعه‌اند، باید هر چه سریع‌تر چاره‌ای برای این وضعیت و حمایت از این بخش بیندیشند.

دنیای اقتصاد خراسان آخرین ویرایش : ۲۹ دی ۱۳۹۹, ۱۴:۱۰


نظر سنجی دنیای اقتصاد

اخبار تصویری

پیشخوان خبر

یادداشت ها