گزارشی از آثار مسدود شدن کارت‌های بانکی افغانستانی‌ها در خراسان رضوی

راه و رسم بانکداری و کارت‌داری

۲۷ بهمن ۱۳۹۹ کد خبر : 2675
دنیای اقتصاد، زهرا رضایی- پنجشنبه نهم بهمن ماه بود که تصاویر و فیلم‌هایی از تجمع افغانستانی‌های مقیم مشهد در مقابل یکی از شعب بانک صادرات در محله «گلشهر» در فضای مجازی دست به دست شد. آنها به خاطر مسدود شدن کارت‌های بانکی‌شان در مقابل بانک تجمع کرده و خواستار رفع این مشکل شدند.

آن روز، بانک‌های صادرات و تجارت در راستای سیاست‌های مبارزه با پولشویی، مانع از تراکنش کارت‌هایی شدند که اطلاعات صاحبان آن کارت‌ها نزد شعب کامل نبود. به گزارش تسنیم، آنطور که مسوولان بانکی می‌گویند اطلاع‌رسانی در این باره از یک سال و نیم قبل آغاز شده بود و بانک‌ها به اتباع خارجی مشتری خود هشدار داده بودند که زودتر نسبت به اعلام کد اتباع خود نزد شعب بانکی اقدام کنند. بعد از این اطلاع‌رسانی‌ها بیش از ۸۰ درصد از مشتریان اتباع خارجی به شعب بانکی مراجعه کرده و کد اتباع خود را به بانک اعلام کرده‌اند ولی کارت بانکی ۲۰ درصد باقی مانده که هنوز کد اتباع خود را به بانک اعلام نکرده‌اند روز نهم بهمن ماه غیرفعال شد.

در واقع، آنطور که مسوولان بانکی می‌گویند مسدود شدن کارت‌ها به دلیل تکمیل نبودن اطلاعات صاحبان حساب و نداشتن کد شهاب بوده که پس از تجمع دارندگان کارت، مهلت یک ماهه‌ای برای تکمیل این اطلاعات و دریافت کد شهاب به آنها داده شد.

البته نکته‌ای که اتباع خارجی در این زمینه مطرح می‌کنند، کیفیت اطلاع رسانی‌هاست؛ برخی از آنها معتقدند اطلاع‌رسانی بانکها در این زمینه ضعیف بوده و مسدود شدن یکباره کارت‌ها، مشکلات فراوانی را برای افغانستانی‌ها به وجود آورده است.

مسدود شدن کارت‌ها تنها مختص مهاجرین افغانستانی نبود!

البته حمید صفایی نیکو، دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی در این باره تاکید می‌کند که مسدود شدن حساب‌های بانکی در آن روزها صرفا مربوط به مهاجرین افغانستانی نبوده و هموطنان ایرانی را هم در برمی‌گیرد. در واقع صاحبان حساب اعم از اشخاص حقیقی، حقوقی و چه اتباع بیگانه بایستی کد شهاب را داشته باشند تا بتوانند از خدمات بانکی استفاده کنند. کد شهاب، کد شناسایی هویت الکترونیکی بانکی است؛ به طور مثال همانطور که برای هر شخصی حقیقی یک کد ملی، برای هر شخص حقوقی یک شناسه ملی و برای هر اتباع بیگانه یک کد فراگیر تعریف شده است، صاحب حساب بانکی نیز باید برای احراز هویتش در سیستم بانکی کد شهاب داشته باشد.

صفایی نیکو به دنیای اقتصاد می‌گوید: آمار مشخصی در خصوص تعداد حساب‌های مسدود شده و اینکه چه میزان از این کارت‌ها مربوط به اتباع بیگانه و چه میزان مربوط به هموطنان است، در دسترس نیست؛ چرا که آمارها کشوری است و چنین اطلاعاتی هنوز در اختیار استان‌ها قرار نگرفته است.

دردسر ناشی از بی‌توجهی به اخذ کد شهاب

به گفته دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی، از سال 1396 فراخوان شده که تمامی افراد دارای حساب بانکی باید با مراجعه به یکی از شعب، فیلدهای مربوط به شناسایی و احراز هویت بانک مرکزی را در سامانه‌های بانکی تکمیل کنند تا کد شهاب به آنها تعلق بگیرد. لذا این مساله هم برای هوطنان و هم اتباع خارجی صدق می‌کند. به‌رغم اینکه تاکنون مهلت‌های 6 ماهه، 3 ماهه و 1 ماهه برای دریافت کد شهاب تعیین شده اما برخی از صاحبان حساب‌ها تاکنون هیچ‌گونه اقدامی برای اخذ این کد نداشته‌اند.

صفایی نیکو با اشاره به ضرورت احراز هویت صاحبان حساب در راستای مبحث FATF و مبارزه با پولشویی، تصریح می‌کند: برهمین اساس، بانک مرکزی عنوان کرد که آخرین مهلت اعلام شده هفته دوم بهمن ماه است و پس از آن، حساب‌هایی که احراز هویت نشده‌اند، مسدود می‌شوند. بانک‌های عامل هم از این دستور تبعیت کردند و به مسدود شدن حساب‌های فاقد کد شهاب اقدام کردند. البته پس از این اقدام و ازدحام جمعیت در بانک‌ها برای اخذ کد شهاب، مهلت یک ماهه برای اخذ کد تمدید شد.

دبیر شورای هماهنگی بانک‌های خراسان رضوی اذعان می‌کند: تقاضا داریم که متقاضیان اعم از اشخاص حقیقی، حقوقی و اتباع بیگانه برای احراز هویت الکترونیکی سیستم بانکی و اخذ کد شهاب، با دردست داشتن مدارک، به یکی از شعب بانکی شهاب مراجعه کنند. اگر کد شهاب یک بار در یک شعبه بانک اخذ شود، در سامانه یکپارچه ثبت می‌شود و برای تمامی بانک‌ها قابل استفاده است. سرمایه‌گذار خارجی با این اقدام، بر این مساله واقف می‌شود که سرمایه خود را در کشوری انجام داده که مطابق با دستورالعمل‌های FATF است و نظام بانکی و مبادله مالی در ایران دارای سیستمی امن است.

هشدارها و اطلاع‌رسانی‌های مرکز خدمات سرمایه‌گذاری

بهروز رضاپور، یکی از سرمایه‌گذاران افغانستانی در مشهد است که می‌گوید شرکتش در موضوع مسدود شدن کارت‌های بانکی با مشکلی مواجه نشده است؛ زیرا مرکز خدمات سرمایه‌گذاری خراسان رضوی قبل از این اتفاق، اطلاع‌رسانی‌های لازم را انجام داده و عنوان کرده بودند که ممکن است تا 72 ساعت چنین مشکلی به وجود بیاید و برای احراز هویت به یکی از شعب بانکی مراجعه کنید.

رضاپور البته خاطرنشان می‌کند: مشکل مسدود شدن حساب و امور بانکی برای برخی از همکارانم رخ داده است؛ به طوری که وقتی برای افتتاح حساب به بانک مراجعه کردند، موفق به این کار نشدند و از طریق مرکز خدمات سرمایه‌گذاری اقدامات لازم را انجام دادند و مشکل در بازه زمانی کوتاهی حل شد.

ناهماهنگی بین برخی از بانک‌ها در افتتاح حساب سرمایه‌گذاران خارجی

ناهماهنگی میان بعضی از بانک‌ها برای افتتاح حساب سرمایه‌گذاران خارجی، موضوعی است که رضاپور از آن به عنوان یکی از مسائلی که بر مشکلات سرمایه‌گذاران خارجی دامن زده، نام می‌برد. وی می‌گوید: مساله اصلی همان بحث احراز هویت افراد است که بایستی از سوی بانکها، کامل‌تر و دقیق‌تر انجام گیرد تا چنین مشکلی به وجود نیاید. مساله مسدود شدن حساب‌ها، مشکلات عدیده‌ای برای تجار افغانستانی به وجود می‌آورد و تمام فعالیت‌های آنها را تحت شعاع قرار می‌دهد. به طور مثال، اگر مساله‌ای در پرداخت‌ها و انعقاد قراردادها مطرح باشد، به موضوعی چالشی تبدیل می‌شود. لذا مسدود شدن حساب‌های بانکی حتی برای یک روز، برای تجار و سرمایه‌گذاران افغانستانی که در قبال فعال اقتصادی دیگری تعهد دارند، مشکل‌آفرین است.

علیرضایوسفیان، دیگر سرمایه‌گذار افغانستانی هم درباره مسدودیت حساب‌های بانکی افغانستانی‌ها از سوی بانک صادرات به دنیای اقتصاد می‌گوید: این اقدام درحالی رخ داد که بیشترین مراودات بانکی سرمایه‌گذاران، تجار، کسبه، مهاجرین و صرافان افغانستانی از طریق آرین بانک افغانستان و رمزهای یکبار مصرف (OTP)به بانک صادرات  انجام می‌گیرد و مسدود شدن حساب‌ها به مشکلات زیادی دامن زد و بر همین اساس، اتباع افغانستانی ملزم شدند تا برای دریافت کد شهاب به سیستم بانکی مراجعه کنند.

فعالیت 500 شرکت بازرگانی و سرمایه‌گذاری افغانستانی در خراسان رضوی

 در حال حاضر بیش از ۲۰۰ شرکت فعال سرمایه‌گذاری افغانستانی و بیش از ۳۰۰ شرکت بازرگانی و صادراتی از این کشور در خراسان رضوی فعال هستند. یوسفیان تصریح می‌کند: با توجه به مسدودیت کارت‌های بانکی، شرکت‌های سرمایه‌گذار افغانستانی در ایران برای مبادلات مالی با مشکلات بسیاری مواجه شدند؛ به طوری که یا باید مبالغ را به صورت نقدی نگهداری کنند که اینکار امکان‌پذیر نیست یا علیرغم داشتن پول در حساب بانکی، با هماهنگی قبلی مانع از برگشت خوردن چک و پرداخت مبادلاتشان شوند. لذا، مسدود شدن حساب سرمایه‌گذاران، تجار، کسبه و مهاجرین افغانستانی وجهه چندان خوشایندی برای آنها ندارد.

این سرمایه گذار افغانستانی خاطرنشان می‌کند: به عنوان یک سرمایه‌گذار افغانستانی که در چندین پروژه در سطح مشهد سرمایه‌گذاری کرده‌ام و در راستای اشتغالزایی مولد در این استان فعالیت دارم، بر این باورم که قانون سیستم بانکی در ایران باید امتیاز ویژه‌ای برای سرمایه‌گذار خارجی قائل شود اما زمانی که مسوولان دولت ایران از سرمایه‌گذار افغانستانی دعوت می‌کنند، هیچ گونه تفاوتی میان سرمایه‌گذار و تبعه عادی قائل نیستند و عنوان می‌کنند که قانون برای همگان یکسان است.

ادامه این مشکلات، فرار سرمایه‌ را به دنبال دارد

یوسفیان به شرایط نامساعد کنونی از لحاظ شیوع کرونا اشاره و ابراز می‌کند: در این وضعیت، سرمایه‌گذاران، تجار، کسبه و مهاجرین با در دست داشتن مدارک و با مراجعه به بانک‌ها به دنبال دریافت کد شهاب هستند و کارت‌های بانکی به تاریخ کارت‌های اقامتی اتباع به طور موقت صادر می‌شود. این در حالی است که این قبیل  مشکلات برای سرمایه‌گذاران خارجی در سایر کشورها وجود ندارد و ادامه روند این‌گونه مسائل و مشکلات، فرار سرمایه از ایران را به دنبال خواهد داشت؛ زیرا سرمایه‌گذاران سفیران بدون مرزی هستند که طبیعتا در کشوری سرمایه‌گذاری می‌کنند که امتیازات، امنیت خاطر و همچنین سهولت در انجام امور اداری داشته باشند. مسوولان بانکها و ادارات دولتی از اعطای کوچکترین امتیازات مانند اعطای یک کارت بانکی بیش از تعیین سقف مشخص یا اعطای گواهینامه رانندگی به مدت یک سال به سرمایه گذار، تجار وکسبه و مهاجرین دریغ می‌کنند و در این وضعیت، چگونه انتظار جذب سرمایه‌گذار خارجی را دارند؟ مسلم است که این قبیل موارد، بخش کوچکی از مسائل و مشکلات سرمایه‌گذاران افغانستانی است که آنها را از ماندن و سرمایه‌گذاری در ایران دلسرد می‌کند.

بهبود روند اخذ مجوز سرمایه‌گذاری خارجی در خراسان رضوی

اما درحالی که یوسفیان، به مشکلات سرمایه‌گذاران افغانستانی در ایران اشاره می‌کند، رضاپور از همکاری دستگاه‌های مرتبط با سرمایه‌گذاران در خراسان رضوی می‌گوید. او اظهار می‌کند: بسیار خوشبینم که  1400 سال بسیار فوق العاده‌ای برای افزایش جذب سرمایه‌گذار خارجی باشد؛ اخیرا قوانین و امتیازات ویژه‌ای برای سرمایه‌گذاران خارجی در نظر گرفته شده است که البته مشکل آن جاست که از زمان تصمیم‌گیری تا زمان اجرایی شدن آن، فاصله بسیار است.

رضاپور تاکید می‌کند: خوشبختانه در حال حاضر برای اخذ مجوز سرمایه‌گذاری و همچنین اخذ اقامت، پروانه کار و تمدید آن و همچنین مجوزهای لازم برای راه اندازی کسب و کارها از سازمان‌‎های مربوطه، تمامی اقدامات از طریق مرکز سرمایه‌گذاری با حضور نمایندگان تمامی سازمان‌ها به صورت مستقیم و در کوتاه‌ترین زمان به صورت کاملا رایگان انجام می‌شود که این امر باعث جلوگیری از اتلاف وقت و سردرگمی سرمایه‌گذاران شده و جای خرسندی است که این قبیل امتیازات در حال افزایش است.

این سرمایه‌گذار افغانستانی می‌افزاید: ما نیز در بحث جذب سرمایه‌گذاران خارجی سامانه‌ای را طراحی کردیم تا اطلاع رسانی بیشتر و دقیق‌تری برای سرمایه‌گذارانی که در خارج از ایران سکونت دارند، ارائه دهیم. شاید بسیاری از افراد تمایل به سرمایه‌گذاری در ایران داشته باشند اما از امتیازاتی که در ایران به آنان اعطا می‌شود، آگاهی کامل ندارند.

لزوم بهبود اطلاع‌رسانی‌های بانکی برای افغانستانی‌ها

قرابت فرهنگی، زبانی و دینی ایران و افغانستان و مهاجرت تعداد زیادی از افغانستانی‌ها به کشورمان، بهانه خوبی برای فعالیت سرمایه‌داران این کشور در ایران و به ویژه خراسان رضوی، به عنوان استان هم مرز با افغانستان است. در سال‌های اخیر اقداماتی برای بهبود روند سرمایه‌گذاری این افراد در استان اتفاق افتاد اما روی دادن اتفاقاتی مثل مسدود شدن کارت‌های بانکی موجب دلسردی این افراد از ادامه فعالیت می‌شود. البته نمی‌توان منکر اطلاع‌رسانی‌های بانک‌ها در خصوص تکمیل مدارک شد اما شاید لازم است، نحوه اطلاع رسانی دقیق‌تر و از راه‌های مختلف باشد. استفاده از رسانه ملی، فضای مجازی، ارسال پیامک و... در کنار هم می‌تواند ضامن اطلاع یافتن مهاجران و سرمایه‌گذاران افغانستانی از اطلاعیه‌های بانکی باشد تا دیگر شاهد بروز چنین اتفاقی نباشیم و باز هم شاهد حضور سرمایه‌گذاران افغانستانی در مشهد و خراسان رضوی و اشتغالزایی ناشی از آن برای شهروندان دو کشور باشیم.

سرمایه گذاری 37 میلیون دلاری افغانستانی‌ها در خراسان رضوی

دنیای اقتصاد- مدیر اجرایی مرکز خدمات سرمایه‌گذاری خراسان رضوی سهم سرمایه‌گذاری‌های خارجی در خراسان رضوی با مبدا افغانستان در سال جاری را 37 میلیون دلار اعلام می‌کند.

فاضل خیاط درباره میزان سرمایه‌گذاری اتباع افغانستانی در خراسان رضوی به دنیای اقتصاد می‌گوید: همه ساله حدود ۷۰ درصد طرح‌های سرمایه‌گذاری خارجی در خراسان رضوی توسط سرمایه‌گذاران افغانستان انجام می‌شود که البته با توجه به اینکه غالب این طرح‌ها در پروژه‌های کوچک و متوسط با حجم سرمایه‌گذاری کمتر از یک میلیون دلار صورت می‌گیرد، حجم سرمایه‌گذاری اتباع افغانستان حدود ۳۰ درصد از رقم سرمایه‌گذاری استان را به خود اختصاص می‌دهد.

مدیر اجرایی مرکز خدمات سرمایه‌گذاری خراسان رضوی ادامه می‌دهد: به عنوان مثال، در سال جاری از مجموع ۶۲ طرح سرمایه‎‌گذاری خارجی مصوب یا در آستانه تصویب خراسان رضوی، ۴۲ مورد توسط اتباع افغانستان انجام شده است و ۲۰ طرح دیگر توسط اتباع سایر کشورها از جمله، فرانسه، روسیه، هنگ کنگ، عراق، پاکستان، امارات، هندوستان، لبنان و دو تن از ایرانیان مقیم انگلیس و آلمان سرمایه‌گذاری شده است. ارزش مجموع طرح‌های سرمایه‌گذاری خارجی مصوب و ارسالی به هیات سرمایه‌گذاری کشور برای تصویب حدود ۲۶۰ میلیون دلار است که سهم سرمایه‌گذاری‌های با مبدا افغانستان ۳۷ میلیون دلار است.

خیاط درباره مسدود شدن حساب‌های بانکی اتباع افغانستانی در ایران یادآور می‌شود: موضوع مسدودی کارت‌های بانکی فاقد کد شهاب صرفا مربوط به اتباع افغانستانی نیست بلکه هموطنان خودمان را نیز شامل می‌شود. در واقع کارت‌های بانکی صاحبان حساب فاقد کد شهاب (شناسه هویت الکترونیکی) به موجب بخشنامه بانک مرکزی و در راستای قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی، پس از اطلاع‌رسانی‌های لازم خبری، مسدود شده است. هدف از این اقدام، اجرای قوانین ناظر به شفافیت در تراکنش‌های بانکی بوده که نیازمند صحت اطلاعات هویتی صاحبان حساب است، قاعده‌ای که نه فقط در ایران بلکه در اغلب کشورهای جهان و نه تنها نسبت به اتباع خارجی بلکه نسبت به تمامی صاحبان حساب‌های بانکی به دلایل مختلف از جمله پیشگیری از پولشویی رعایت می‌شود.

مدیر اجرایی مرکز خدمات سرمایه‌گذاری خراسان رضوی خاطرنشان می‌کند: در این خصوص اطلاع رسانی لازم توسط مرکز خدمات سرمایه‌گذاری انجام شده و مشتریان سیستم بانکی می‌بایست برای به‌روز رسانی اطلاعات هویتی با در دست داشتن کارت ملی هوشمند یا گذرنامه معتبر به شعب بانکی خود مراجعه کرده و با انجام فرآیند استعلام از سامانه ثبت احوال یا سامانه فیدا و به‌روزرسانی اطلاعات در سیستم بانک نسبت به تخصیص کد شهاب اقدام کنند. لازم به ذکر است زمان مورد نیاز برای انجام این فرآیند در سیستم بانکی حداقل 72 ساعت است.

 

دنیای اقتصاد خراسان آخرین ویرایش : ۲۷ بهمن ۱۳۹۹, ۱۲:۳۹


نظر سنجی دنیای اقتصاد

اخبار تصویری

پیشخوان خبر

یادداشت ها