برندگان انتخابات الکترونیک مهندسان

نهمین دوره انتخابات سازمان نظام مهندسی ساختمان به خاطر پاندمی کرونا، برای اولین بار به صورت الکترونیک برگزار شد و شاید همین امر موجب استقبال بیشتر از سوی مهندسان برای شرکت در این فرایند شد؛ به‌طوریکه حدود 35درصد جامعه مهندسی خراسان رضوی در این دوره انتخابات شرکت کردند؛ آماری که نسبت به ادورا گذشته بی‌سابقه است. در این دوره، از تعداد 36هزار و 600 مهندس واجد شرایط شرکت در انتخابات، 13هزار و 82 رای به ثبت رسیده است؛ درحالی‌که این رقم در دوره‌های هفتم و هشتم انتخابات، به ترتیب حدود 8هزار و 5هزار نفر بوده است.

انتقاد به برگزاری الکترونیک با وجود ضعف در زیرساخت‌ها

سید مجید فرجامی، عضو پیشین شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی خراسان رضوی که خود از کاندیداهای این دوره انتخابات سازمان بود و نامش در میان منتخبان قرار نگرفت، با بیان اینکه انتخابات این دوره از نظر شکلی فاجعه بود، می‌گوید: برای کسانی که در این انتخابات موفق به کسب کرسی نشدند، این شائبه ایجاد می‌شود که اگر انتخابات به صورت نرمال برگزار می‌شد، ممکن بود پایگاه رایشان تاثیر بیشتری داشته باشد. با این حال اصالت انتخابات را زیر سوال نمی‌برم؛ زیرا هیچ سند و مدرکی برای زیر سوال بردن انتخابات وجود ندارد، بلکه شکل انتخابات محل ایراد و انتقاد است.

فرجامی البته خاطرنشان می‌کند: از ماه‌ها قبل پیش‌بینی می‌شد که برگزاری انتخابات به صورت تمام الکترونیک با اختلال مواجه شود و حتی رئیس شورای مرکزی در خردادماه طی یک نامه، نبود زیرساخت‌های لازم و اخلال در انتخابات را به مسوولان ذی‌ربط گوشزد کرده بود. شورای مرکزی نظام مهندسی طی این نامه مخالفت خود را با این نحوه رای‌گیری از قبل اعلام کرد اما مسوولان به این هشدارها توجهی نکردند.

معرفی منتخبان از میان سه ائتلاف

نکته مهم دیگری که باعث تفاوت نهمین دوره انتخابات سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی با دوره‌های پیشین شد؛ اسامی منتخبان از سه ائتلاف مهندسی بود.

نعمت‌الله ظریف، عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان خراسان رضوی، ترکیبی بودن اعضای هیات مدیره سازمان  نظام مهندسی و انتخاب اعضا از 3 ائتلاف را سبب تضارب آرای اعضا از صنوف مختلف می‌داند. او می‌گوید: این تضارب آرا زمانی به شکل واقعی اتفاق می‌افتد که اعضای هیات مدیره دلسوز جامعه باشند و مشکلات موجود را حل کنند. در دوره هشتم نظام مهندسی ساختمان استان، پروانه اشتغال بسیاری از اعضای هیات مدیره فعال بود و بهترین پروژه‌های ساختمانی را خود در اختیار می‌گرفتند. حال انتظار می‌رود اعضای هیات مدیره منتخب نهمین دوره، افرادی پاکدست باشند و از تخلفات احتمالی پرهیز کنند.

علیرضا قرایی، رئیس هیات مدیره کارگروه جمعیت سازندگان مشهد نیز انتخاب هیات مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی از سه ائتلاف را اتفاقی میمون و مبارک می‌داند و خاطرنشان می‌کند: این تضارب آرا را می‌توان به فال نیک گرفت. اگر اعضای منتخب هیات مدیره بتوانند حب و بغض‌های گذشته را کنار بگذارند و در کنار یکدیگر هیات مدیره‌ای متحد و بدون حاشیه ایجاد کنند، ثمراتش شامل حال جامعه مهندسان مشهد، استان و صنعت ساختمان خواهد شد.

فرجامی نیز ترکیبی بودن هیات مدیره جدید نظام مهندسی و انتخاب آنان از سه لیست را مزیت می‌داند و تصریح می‌کند: هر 15 نفر راه یافته به هیات مدیره، افرادی با تجربه، موثر و اهل تعامل هستند که این شاخصه‌ها برای سازمان نظام مهندسی مزیت محسوب می‌شود. او البته تاکید می‌کند: شاید اختلاف این 15 نفر بر سر روش‌های تصمیم‌گیری و اجرای کار باشد؛ اما چون اهل تعامل هستند، اطمینان دارم که یکدست نبودن هیات مدیره به نفع جامعه مهندسی خواهد بود.

انتظارات از هیات مدیره جدید

حال که هیات مدیره جدید سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی مشخص شد؛ بحث اصلی بر سر انتظارات از منتخبان این سازمان است. بسیاری از فعالان رشته مهندسی معتقدند این سازمان موظف است به بحث آموزش، اعتلای جایگاه مهندسی و رونق سرمایه‌گذاری کمک کند؛ اما از رسالت اصلی خود فاصله گرفته است.

قرایی دراین‌باره تصریح میکند: متاسفانه بازرسان سازمان عملکرد سلیقه‌ای و بسیار ضعیفی دارند که امیدواریم با اصلاح قانون مشکلات جامعه مهندسان در این زمینه، رفع شود. البته بهترین راه حل در گام نخست آن است که همزمان با انتخابات هیات مدیره سازمان، بازرسان و اعضای شورای انتظامی هم توسط اعضا «انتخاب» شوند.

ظریف هم با اشاره به نقش سازمان نظام مهندسی ساختمان در تحقق وعده دولت در طرح «جهش مسکن» می‌گوید: سازمان نظام مهندسی ساختمان از سازمان‌هایی است که مردم بسیار با آن در ارتباط هستند. از یک میلیون ساخت‌وسازی که رئیس جمهوری برای هر سال وعده داده، 30درصد توسط مردم ساخته می‌شود؛ لذا سازمان نظام مهندسی به طور مستقیم با مردم در ارتباط است و مردم حساسیت بیشتری نسبت به انتخابات این نظام دارند. همچنین از آن‌جا که از وعده ساخت یک میلیون واحد مسکونی، 70 تا80 هزار واحد سهم خراسان رضوی است، باید همکاری خوبی از سوی این سازمان با مردم و انبوه‌سازان صورت گیرد.

انتقاد به بروکراسی پیچیده و فرایند طولانی صدور پروانه ساختمانی

یکی از انتقادات سال‌های اخیر به عملکرد سازمان نظام مهندسی ساختمان، درباره بروکراسی پیچیده این سازمان و فرایند طولانی صدور پروانه ساختمانی بوده است. فعالان صنعت ساخت‌وساز می‌گویند فرآیند اخذ تاییدیه پروانه به طور معمول 5 ماه به طول می‌انجامد که این مساله هزینه ساخت را به 2 برابر افزایش می‌دهد. به طور مثال، پس از خرید زمین و پرداخت هزینه عوارض شهرداری و طراحی، عملیات اجرایی به دلیل بروکراسی نظام مهندسی متوقف می‌ماند و مالکان و انبوه‌سازان به دلیل خواب سرمایه متحمل ضررهای زیادی می‌‎شوند.

ظریف، عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان خراسان رضوی در‌این‌باره می‌گوید: متاسفانه از آنجا که نظام مهندسی خدمات واقعی به شهروندان ارائه نمی‌دهد، این مساله سبب سلب اعتماد شهروندان به هیات مدیره سازمان شده است. در واقع، مهندسان نظام مهندسی به صرف امضا زدن اکتفا کرده و خدمات واقعی ارائه نمی‌دهند. لذا هیات مدیره جدید سازمان باید به این مسائل رسیدگی کند.

فرجامی، فعال صنفی و عضو پیشین شورای انتظامی سازمان نظام مهندسی خراسان رضوی هم درباره اولویت‌های مهم اعضای هیات مدیره سازمان می‌گوید: نخست آن که در سازمان نظام مهندسی باید به جایگاه و شخصیت مهندس توجه ویژه‌ای شود که این مساله جای کار بسیار دارد. دوم، کاهش فرآیندهای پیچیده و ناکارآمد اداری است که باعث نارضایتی شدید مردم به عنوان اصلی‌ترین هدف قانون نظام مهندسی و سازمان نظام مهندسی است. نکته قابل توجه آن که این فرآیندهای پیچیده بعضا موجب فساد و رانت می‌شود و امیدوارم هیات مدیره جدید این فرآیندها را کاهش دهد تا شفافیت بار دیگر به سازمان نظام مهندسی بازگردد.

فرجامی تصریح می‌کند: مهم‌ترین بحث برای ارتقا جایگاه و اعتلای سازمان نظام مهندسی افزایش آگاهی عمومی مهندسان و مطالبه‌گری آنان است؛ اگر این دو اصل مهم حاصل شود، هر کس در کسوت هیات مدیره نظام مهندسی باشد در مقابل خواست و مطالبه مهندسان آگاه، چاره‌ای جز تمکین ندارد. لذا اگر آگاهی و مطالبه‌گری اتفاق نیفتد، خیلی نمی‌توان به اتفاقات و تغییرات مثبت امیدوار بود.

آغاز رای‌گیری یک ساعت پس از زمان اتمام انتخابات!

اما انتقادات بسیاری درباره نحوه برگزاری این فرایند و زیرساخت‌های انتخابات الکترونیک مطرح است؛ ابتدا پیش‌بینی شده بود انتخابات روز چهارشنبه از ساعت 8 صبح تا 16 ادامه داشته باشد که به گفته شاهدان، تقریبا در این محدوده زمانی به دلیل اختلال در سیستم کمتر از نیم درصد جامعه مهندسی در انتخابات مشارکت داشتند. در واقع پس از رفع اختلال، انتخابات از ساعت 17 تا 24 تسهیل شد و فرآیند رای‌گیری یک ساعت پس از پیش‌بینی پایان زمان انتخابات آغاز شد. همینموضوع سبب شد که برخی از مشارکت کنندگان به انتخابات معترض شوند و مدعی باشند که در صورت برگزاری به موقع و طبق برنامه تعداد مشارکت کنندگان بیشتر و شاید نتیجه انتخابات هم عوض می‌شد.

قرایی معتقد است اشکالات عدیده سیستم فنی رای‌‍‌گیری موجب دلسردی بسیاری از اعضای جامعه مهندسی و اجحاف در حق کاندیداها و طرفداران آنان شد؛ زیرا بسیاری از کاندیداها در تلاش بودند مهندسان بی‌رغبت را به مشارکت در انتخابات ترغیب کنند و بسیاری از مهندسان به دلیل فقدان زیرساخت‌های لازم و اشکالات وارده به سیستم از شرکت در انتخابات دلسرد شدند که این مساله ظلم بزرگی به برخی کاندیداها بود. قرایی می‌گوید: با این وضعیت، می‌توان اذعان کرد که نتیجه اعلام شده، نتیجه واقعی نیست و بسیاری از رای‌ها به صندوق انداخته نشد. کارگروه جمعیت سازندگان مشهد در این دوره برای نخستین بار با یک لیست 15 نفره شرکت کرد که در نهایت از این لیست دو نفر توانستند کرسی هیات مدیره نظام مهندسی را از آن خود کنند. البته ما معتقدیم در زمان مجاز اعلام اعتراض و بازبینی‌ها، در ترکیب هیات مدیره تغییراتی ایجاد شود و ممکن است 2 تا 3 نفر دیگر از اعضای لیست ما منتخب شوند.

البته نعمت‌الله ظریف، عضو هیات مدیره انجمن انبوه‌سازان خراسان رضوی دیدگاه دیگری دارد؛ او می‌گوید: خوشبختانه منتخبان این دوره از انتخابات افرادی با تجربه و صاحب‌نظر هستند. هر چند که ما تمایل داشتیم از میان 15 نفر منتخب تعدادی از انبوه‌سازان به هیات مدیره راه می‌یافتند که متاسفانه چنین چیزی محقق نشد. اگر تعدادی از فعالان صنعت ساختمان به هیات مدیره سازمان راه می‌یافتند، می‌توانستند مشکلات و مسائل حوزه مسکن را به طور مستقل پیگیری کنند.

باید منتظر باشیم و ببینیم اعضای جدید هایت مدیره سازمان نظام مهندسی ساختمان خراسان رضوی با تضارب آرایی که پیش‌بینی می‌شود، چقدر در تحقق خواسته‌های جامعه مهندسی، شفافیت و کسب رضایت مردم موفق خواهند بود؟