مهارت‌آموزی تحت لیسانس آلمان

اما هدف از اجرای این پروژه چیست؟ هدف اصلی این پروژه، معرفی و ایجاد عناصر آموزش شغلی دوگانه در ایران با کارایی موثر در آموزش مشاغل مورد نیاز صنایع و بنگاه‌های اقتصادی است. در این پروژه، نیازهای آموزش شغلی بنگاه‌های اقتصادی شناسایی و برنامه‌های آموزشی با توجه به نیاز روز صنعت تدوین و در نهایت منجر به بالارفتن سطح مهارتی نیروی کار متخصص در ایران می‌شود.

اعلام آمادگی 1881 نفر برای اخذ آموزش‌های دوگانه

همزمان با آغاز اجرای فاز دوم پروژه آموزش دوگانه شغلی ایران و آلمان در خراسان رضوی، مسوولان این پروژه، کارشناسان سازمان فنی و حرفه‌ای و نمایندگان تشکل‌ها در نشستی با مسوولان مرکز آموزش اتاق بازرگانی مشهد، ابعاد اجرای این طرح را بررسی کردند.

به گفته علیرضا مقیدی، مدیر پروژه آموزش دوگانه شغلی ایران و آلمان، در فاز اول اجرای این پروژه، هدف این بوده که حدود 600 نفر ظرف دو سال در پنج استان آموزش ببینند و از این میزان، 300 نفر نیروی کار جدید باشند. از طرفی، همکاری 200 شرکت هم در این زمینه جلب شود.

مقیدی گفت: طبق آمار موجود، در ابتدای سال اول پروژه، بیش از 250 شرکت برای همکاری در این طرح اعلام آمادگی کرده‌اند. همچنین، در تبریز بیش از 550 نفر از نیروی فعلی شرکت‌ها برای اخذ آموزش‌های دوگانه شغلی آماده‌اند و 224 نفر نیروی جدید هم در این زمینه ورود داشته‌اند تا پس از آموزش جذب شرکت‌ها شوند. در اراک 460 نفر از نیروهای فعلی و 12 نفر نیروی جدید، در همدان 28 نفر و در مشهد هم 607 نفر برای شرکت در این طرح، درخواست داده‌اند.

ارائه 70درصد آموزش‌ها در محیط کار واقعی

اما وظیفه پیش‌بینی شده برای شرکت‌ها در طرح آموزش دوگانه شغلی چیست؟ به گفته مسوولان پروژه، قرار است 30درصد آموزش دوگانه در سازمان فنی و حرفه‌ای و 70درصد در محیط کار صورت بگیرد؛ یعنی شرکت‌ها بتوانند با استفاده از استادکار خود، نیرو را آموزش دهند و این موضوع را مدیریت کنند.

مقیدی دراین‌باره گفت: سیستم آموزش دوگانه در آلمان بدین صورت است که شرکت‌ها در امر آموزش همکاری دارند و در قالب قراردادی سه ساله با نیروی کار خود، او را آموزش می‌دهند. 70درصد این آموزش‌ها در محیط کار انجام می‌گیرد و اتاق‌های بازرگانی در نقش نظارتی، امتحانات میان دوره و پایان دوره را برگزار می‌کنند و در نهایت مدرک مربوطه از سوی اتاق صادر می‌شود. مدارس فنی و حرفه‌ای هم 30درصد کار آموزش را برعهده دارند.

وی تصریح کرد: انجمن‌ها و صنوف هم بر روند کار نظارت دارند و محتوا را براساس نیاز صنعت مشخص می‌کنند. ما هم در ایران 6 حرفه‌ای که بیشترین رای را برای آموزش دوگانه شغلی در شاخه‌های برق و الکترونیک و مکانیک صنعتی کسب کردند، انتخاب و سعی کردیم بر محتوای آنها تمرکز یابیم تا دوره‌ها از نظر محتوا به‌روز شود و مهارت‌های نرم هم به آنها اضافه شود.

تفاوت‌های آموزش دوگانه شغلی در ایران و آلمان

با وجود نام‌گذاری این پروژه با عنوان آموزش دوگانه شغلی ایران و آلمان، تفاوت‌هایی در نحوه اجرای و برخی ویژگی‌های آموزشی دو کشور وجود دارد؛ در آلمان، مهارت‌آموزان از سنین 15-16 سالگی در این دوره ها حقوق می‌گیرند و مطمئن هستند که پس از اتمام دوره آموزشی در محیط کار قرار خواهند گرفت.

علیرضا طاهرپور، مدیرکل دفتر نظارت، بهسازی و هدایت شغلی سازمان فنی و حرفه‎‌ای کشور در بخشی از این نشست در‌باره این تفاوت‌ها گفت: در آلمان، کارآموز طرح دوگانه بین 500 تا 900 یورو حقوق دریافت می‌کند و بیمه هم می‌شود. امورات کارآموز با همین حقوق در مدت 3 تا 3ونیم سال آموزش می‌گذرد و بعد از فارغ‌التحصیلی هم با اشتغال در واحد صنعتی حدود 2800 یورو حقوق می‌گیرد و زندگی راحتی دارد؛ اما در ایران هزینه‌های زندگی و حقوق شرکت‌ها منطبق نیستند و به همین دلیل وقتی افراد موقعیت بهتری را در مقابل خود می‌بینند، در آن کار باقی نمی‌مانند.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر تنها مشوقی که برای استفاده از این طرح در ایران وجود دارد، این است که در صورت همکاری صنایع با فنی و حرفه‌ای، نیروی واجد شرایط و صلاحیت بهتری تربیت می‌شود. در این طرح، نیروی کارآمد مورد نیاز صنایع تربیت می‌شود.

مدیرکل دفتر نظارت، بهسازی و هدایت شغلی سازمان فنی و حرفه‌ای کشور افزود: ما به دنبال این هستیم که مشوق‌های بیشتری پیش‌بینی شود و معافیت‌هایی برای صنایعی که در این طرح همکاری می‌کنند، اعمال شود. به دنبال تحقق این موضوع هستیم ولی هنوز موفق نشده ایم.

به گفته طاهرپور، تشکلی چون اتاق بازرگانی در اطلاع رسانی به صنایع و تسهیلگری برای جلب مشارکت بخش خصوصی در اجرای این پروژه بسیار موثر است. ضمن اینکه اتاق بازرگانی و دیگر تشکل‌ها می‌توانند در بحث مشوق‌ها از طریق سنجش عملکرد صنایع هم اثرگذار باشند. نهادهایی که عملکرد واحدهای صنعتی را بررسی می‌کنند، ابزارهایی برای اعتبارسنجی و رتبه‌بندی دارند و می‌توانند مشارکت صنعت در چنین طرحی را به عنوان یکی از شاخص‌های امتیازدهی مدنظر قرار دهند.

او یادآور شد: پایه آموزش‌های آلمان، حرفه‌ای و پایه آموزش در ایران شغلی است. هیچ جای دنیا به اندازه ایران مرکز فنی و حرفه‌ای ایجاد نشده است و باید ظرفیت موجود تا حد امکان بهره‌مند شویم.

مدل آلمان برای ایران مناسب است؟

مهدی تاجیک، معاون موسسه آموزشی و پژوهشی اتاق بازرگانی ایران هم در بخش دیگری از این نشست با طرح این سوال که آیا مدل آلمان برای ایران مناسب است یا خیر؟ گفت: آموزش دوگانه در آلمان و برخی کشورها برای جامعه هدف به شایستگی تبیین و اثبات شده است. در اینکه یکی از راه‌های رفع نیازهای صنعت، آموزش دوگانه است، شکی نداریم؛ اما باید بومی‌سازی این آموزش‌ها برای ایران و استان‌های مختلف اتفاق بیفتد.

وی افزود: در اتاق ایران، دبیرخانه‌ای شکل گرفته و بسیاری از واحدهای صنعتی و سازمان‌ها در این دبیرخانه عضویت دارند تا برای توسعه و نهادینه کردن این طرح از همه ظرفیت‌ها استفاده کنیم.

تاجیک خاطرنشان کرد: ارتقای آموزش‌های مهارتی، به رشد و تعالی بخش تولید و صنعت نیز کمک خواهد کرد. از این منظر، باید آنچه به عنوان تجربه، در دیگر کشورها پیاده‌سازی شده و موفق عمل کرده است را با نگاه بومی‌سازی و کارآمدی برای جامعه صنعتی ایران، به کار بگیریم و اجرا کنیم.

تلاش برای کاهش فاصله بخش خصوصی با نهاد آموزشی

پیام رشیدی، مدیرعامل موسسه آموزشی پژوهشی اتاق مشهد هم در این نشست، با بیان اینکه بحث تقاضامحوری آموزش و مهارت محوری مبحث کلیدی در اجرای پروژه آموزش دوگانه شغلی ایران و آلمان است، گفت: به دنبال این هستیم که با اطلاع‌رسانی مطلوب دراین‌باره، فاصله بخش خصوصی با نهاد آموزشی را کاهش دهیم و فعالان اقتصادی در کنار آموزشگاه‌های فنی و حرفه‌ای، بحث آموزش را پیش ببرند.

رشیدی گفت: در چهارچوب برگزاری جلسات و بازدیدهای میدانی، تلاش کردیم تا مشارکت بخش خصوصی و صنعتی را برای اجرای این فاز، جلب کنیم. ماحصل تلاش ما شناسایی  607 متقاضی که برای شرکت در فاز دوم طرح آموزش دوگانه شغلی در خراسان رضوی است.    

مدیرعامل موسسه آموزشی پژوهشی اتاق مشهد با اشاره به دغده صنعتگران برای تامین نیروی ماهر در 3-4 سال آینده اذعان کرد: در بحث بهره‌وری نیروی کار سه موضوع آموزش، مباحث مدیریتی و سرمایه‌گذاری در تجهیزات مهم تلقی می‌شود. شرکت های بزرگ در بحث مدیریت مشکلی ندارند؛ اما دغدغه اصلی آنها تامین نیروی ماهر برای 3-4 سال آینده است. آنها این نگرانی را دارند که در صورت بازنشستگی و خروج نیروی کنونی خود، جایگزین مناسبی برای آن پیدا نکنند.

ظرفیت ارائه آموزش شغلی مشترک با همسایگان خراسان رضوی

برنامه‌ریزی برای توسعه آموزش‌های مشترک شغلی با کشورهای همسایه هم موضوعی بود که افشین رحیمی گل‌خندان، مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای خراسان رضوی در این نشست به آن اشاره کرد.

رحیمی از مذاکرات صورت گرفته با کشورهای همسایه نظیر ترکمنستان، افغانستان و تاجیکستان و حتی عراق برای توسعه آموزش‌های مشترک گفت و اظهار کرد: از اتاق‎های بازرگانی مشهد و ایران دعوت می‌کنیم تا در ‌اجرای این طرح‌های مشترک، با ما همکاری داشته باشند تا بتوانیم از ظرفیت آنها در تسهیل و تسریع اجرای این برنامه بهره بگیریم.

مدیرکل آموزش فنی و حرفه‌ای خراسان رضوی تاکید کرد: برنامه مذکور در چهارچوب نگاه ویژه به بحث دیپلماسی مهارت دنبال می‌شود. مذاکراتی پیش از این در همین خصوص صورت پذیرفته است. اجرای این طرح در خراسان رضوی به صورت پایلوت انجام می‌گیرد و در صورت توفیق، تجارب ما در سایر استان‌های مرزی قابل اجرا خواهد بود.

رحیمی از بی‌رغبتی جوانان برای مهارت‌آموزی و اشتغال در واحدهای صنعتی به عنوان یکی از مشکلات کنونی نام برد و خاطرنشان کرد: امروز بسیاری از جوانان حاضر نیستند برای اخذ حقوق قانون کار به دنبال مهارت‌آموزی باشند.

رحیمی، یک نمونه از همکاری‌های مشترک با بخش خصوصی را در قالب ایجاد اولین مرکز تخصصی آموزش دیجیتال مارکتینگ در اتاق بازرگانی مشهد دانست و عنوان کرد: تا به امروز تعاملات ارزشمندی با بخش خصوصی برای احصای نیازهای آموزشی داشته‌ایم و امیدواریم پروژه آموزش شغلی دوگانه ایران و آلمان که فاز اول آن به مرحله اجرا در آمده، در دومین گام خود نیز با همراهی مطلوب صاحبان صنایع و مدیران بنگاه‌های اقتصادی، به نتایج مطلوبی منجر شود.