طرح شهرک صنعتی شماره 5 مشهد که اخیرا با مصوبه شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی به نام «شهرک صنعتی شهید قاسم سلیمانی» نامگذاری شده است، در 28 کیلومتری محور مشهد به فریمان قرار دارد. این شهرک صنعتی که گفته میشود بزرگترین شهرک در خراسان رضوی است، یک هزار و476 هکتار مساحت دارد.
با توجه به اینکه ظرفیت برای استقرار واحدهای صنعتی در محور غرب مشهد تکمیل شده و مشهد در این حوزه به شدت با کمبود فضا مواجه است، احداث شهرک صنعتی شماره 5 با ویژگیهایی مانند نزدیکی به گمرک ریلی «شهید مطهری» و منطقه مساعد برای تامین آب مورد نیاز و همچنین امکان توسعه آن تا 5 هزار هکتار، میتواند فرصت مناسبی برای سرمایهگذاران متقاضی احداث واحدهای صنعتی باشد؛ اما همانطور که گفته شد، این طرح هنوز اندر خم مشکلات معارضین و زیرساختهاست.
کمبود فضا برای واحدهای صنعتی جدید
به گفته امیرمهدی مرادی، دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان، سرمایهگذاران در مشهد برای ایجاد واحدهای صنعتی تازه تاسیس خود، به دنبال فضا هستند. از طرفی، شرکتهایی که دارای طرح توسعه هستند با کمبود زمین مواجهاند. واحدهای مستقر در غرب مشهد هم به دلیل مسائل مرتبط با شهرداری، نیاز به جابهجایی دارند؛ اما ظرفیت شهرکهای صنعتی قدیمی تکمیل است و همه اینها باعث افزایش هزینهها در بخش صنعت و خارج شدن طرحها از توجیه اقتصادی شده است.
انجام عملیات آمادهسازی تنها در 100 هکتار
مصطفی پیرایش مایوان، سرپرست معاونت فنی شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی، در تشریح روند آمادهسازی فاز اول شهرک صنعتی شماره 5 مشهد میگوید: حدود 5 سال است که وارد فاز عملیاتی این شهرک شدهایم. در سالهای اول برای 200هکتار از اراضی این شهرک با متصرفین توافق شد و در بیش از 100 هکتار از این مقدار، عملیات آمادهسازی انجام شده است.
نکته اینجاست که یکی از موانع اصلی برای بهرهبرداری از شهرک شهید سلیمانی، وجود معارضین و ادعای آنان در خصوص مالکیت برخی از قطعات زمینهای این منطقه است که کار را به مراجع قضایی کشانده است.
معارضین اراضی شهرک چه میگویند؟
پیرایش در باره معضل معارضین، میگوید: کل زمین اختصاص یافته به شهرک صنعتی شماره 5 مشهد، در 2 پلاک روستاهای «کال چغوکی» و «جیمآباد» واقع شده است. محدودهای که در آن عملیات اجرا شده مربوط به روستای «کال چغوکی» است. با اینکه سند این اراضی به نام دولت و منابع طبیعی موجود است و منابع طبیعی آن را به شرکت شهرکها منتقل کرده؛ اما مردم این روستا مدعیاند که این اراضی سالها در تصرف آنان بوده و در آن کشت میکردند و اکنون باید حق و حقوقشان پرداخت شود. هرچند سند مالکیتی در این مورد ندارند.
به گفته سرپرست معاونت فنی شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی، اکنون این جریان از سوی گروهی از معارضین اراضی شهرک صنعتی شماره 5، با شکایت و تشکیل پرونده در مراجع قضایی در حال پیگیری است.
پیرایش معتقد است، موضوع ادعای معارضین مانع اصلی در بهرهبرداری از این شهرک است؛ اکنون بقیه معارضین هم منتظرند؛ رای دادگاه صادر و اعلام شود تا آنان نیز پای کار بیایند و پرونده جدیدی را باز کنند. وی تصریح میکند: درباره حل این مشکل باید از سوی دادگستری و ستاد رفع موانع تولید تصمیمگیری شود تا اگر به لحاظ قانونی صحت ادعای آنان تایید شد، به حق قانونی خود برسند و در غیر این صورت به عنوان ایجاد مزاحمت از هر حربهای که صلاح است برای رفع تصرف، استفاده شود.
مشکل معارضین شهرک صنعتی شماره 5 مشهد در دستورکار شورای گفتوگوی استان هم قرار گرفته است. همچنین پیشنهادی مبنی بر طرح این موضوع در شورای تامین ارائه شده که هنوز به جمعبندی نرسیده است و امیدواریم هرچه زودتر راهکاری برای برونرفت از این وضعیت داشته باشیم.
ضرورت عزمی ملی برای حل مشکل اراضی
دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان هم دراینباره معتقد است بهرهبرداری از شهرک صنعتی شماره 5، نیازمند عزم جدی استانی و ملی در حل مشکل معارضین زمینهاست و باید تمام ارگانهای ذیربط پای کار بیایند و حمایت کنند؛ زیرا در غیر این صورت صنعت ما در همین حد توسعه، متوقف شده و آینده خوبی برای آن پیشبینی نمیشود.
موضوع فراهم کردن زیرساختهای شهرک مانند آب، برق و گاز نیز از مسائل مهمی است که سبب جذب سرمایهگذاران به این شهرک خواهدشد.
تامین آب از چاه و سد دوستی
تامین آب، برق و گاز از مهمترین زیرساختهای مورد نیاز برای تاسیس شهرکهای صنعتی است. تامین آب مورد نیاز واحدهای صنعتی به ویژه در منطقه خشک خراسان رضوی، همیشه یکی از اولویتهای انتخاب زمین برای شهرکهای صنعتی بوده و یکی از دلایل انتخاب محدوده پروژه شهرک صنعتی شماره 5 هم وضعیت مساعد این منطقه برای تامین آب است.
محمد علایی، مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان رضوی معتقد است که این شهرک، محدوده بسیار مساعد و خوبی برای توسعه صنعت است؛ زیرا این منطقه در محدوده نزدیک به شرق مشهد واقع شده و حجم قابل توجهی پساب در آن موجود است.
علایی میگوید: شرکت شهرکها یک حلقه چاه با ظرفیت 39 لیتر در ثانیه برای شهرک شماره 5 مشهد خریداری کرده که برای تغییر کاربری آن قول مساعد دادهایم؛ البته به دلیل دوری راه پیشنهاد دادیم تیمی متشکل از آب منطقهای و شرکت شهرکها برای حفر چاهی که نزدیکتر باشد، اقدام کنند.
مدیرعامل شرکت آب منطقهای خراسان رضوی تصریح میکند: قرار است بخشی از آب مورد نیاز شهرک شماره 5 مشهد از سد دوستی تخصیص یابد که البته خط انتقال آن به طول 15 کیلومتر چند سالی است که در حال اجراست و برای تکمیل آن نیازمند 15 تا 20 میلیارد تومان اعتبار هستیم که به دلیل کمبود اعتبارات، عملیات اجرایی به صورت لاکپشتی پیش میرود.
وی بر این نکته تاکید دارد که تخصیص 39 لیتر در ثانیه آب به شهرک صنعتی شماره 5 حجم قابل توجهی است و فعلا با همین حجم آب، این شهرک قابل واگذاری به صاحبان صنایع است و درصورت نیاز بیشتر، آب منطقهای چاه دیگری را هم در اختیار شرکت شهرکها قرار خواهد داد؛ اما هنوز هیچ اقدامی برای استقرار صنایع در این شهرک صورت نگرفته است و در واقع اکنون میزان آب مورد نیاز صفر است.
وجود معارضین در مسیر انتقال آب به شهرک
پیرایش هم درباره نیاز آبی شهرک شهید سلیمانی میگوید: بر اساس برآوردها این شهرک نیاز به 4 میلیون مترمکعب آب دارد که 2.7میلیون مترمکعب آن از محل آبهای زیرزمینی و 1.3میلیون مترمکعب از محل تصفیهخانه آب شماره 3 سد دوستی، با اجرای خط انتقال به طول 15 کیلومتر تامین خواهد شد. برای بخشی از آب مورد نیاز که قرار است از آبهای زیرزمینی تامین شود، یک حلقه چاه خریداری شده اما برای انتقال آب در مسیری که قرار است آب چاه وارد شبکه شود هم معارضینی وجود دارند که مانع اجرای عملیات پیمانکاران میشوند و به ناچار فعلا عملیات را خاتمه دادهایم.
دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان هم میگوید: شهرک شماره 5 در منطقهای مکانیابی شده تا آبهای زیرزمینی درنظر گرفته شده، در انتهای آبریز باشد تا آلایندگی بعد از آن قابل انتقال نباشد.
مرادی البته نگرانیهایی هم درباره کیفیت و تنظیم EC آب (میزان نمک) این شهرک دارد و معتقد است باید تجهیزاتی برای رفع شوری آب هم در این شهرک تعبیه شود؛ زیرا شوری آب بسیاری از فرآیندها را تحت تاثیر قرار میدهد و به ویژه واحدهای صنایع غذایی به آب با EC مناسب نیاز دارند.
ضوابط شرکت گاز و مشکلات آن
تامین گاز مورد نیاز شهرک شهید سلیمانی هم مشکلات خود را دارد؛ ضوابط شرکت گاز برای انتقال گاز به شهرک این است که حداقل 30درصد واحدهای صنعتی در آن مستقر شوند؛ اما سرپرست معاونت فنی شرکت شهرکها معتقد است میزان گاز مصرفی یک واحد صنعتی در مرحله بهرهبرداری مشخص میشود و میگوید: برای تامین گاز شهرک شماره 5، تخصیص از سوی ستاد ملی گاز صادر شده، خط انتقال هم وجود دارد و شرکت گاز هم دارای اعتبار است. اکنون اگرچه شبکه را نمیتوان احداث کرد؛ اما ایستگاه را میتوان ساخت؛ بنابراین نباید منتظر بهرهبرداری بود زیرا پروژهها زمانبر بوده و به اعتبار نیاز دارد و ممکن است در مقطعی نه زمان و نه اعتبار داشته باشیم؛ از این رو باید دستگاهها به تدریج کار خود را انجام دهند.
دبیر انجمن مدیران صنایع استان هم معتقد است اینکه لولهکشی گاز 30درصد واحدهای صنعتی باید در فاز اول این شهرک انجام شود تا اداره گاز پست انتقال گاز را در این منطقه نصب کند، قطعا زمانبر خواهد بود و مستلزم این است که گروهی در این شهرک سرمایهگذاری کنند.
ارزیابیهای زیست محیطی
اما مکانیابی برای استقرار یک شهرک صنعتی نیاز به مطالعات همهجانبه و ارزیابیهای زیست محیطی و ضوابط لازم در استان هم دارد تا با ارسال مدارک، مجوز بهرهبرداری از سوی سازمان حفاظت محیط زیست در تهران صادر شود.
زیبا معظمیفر، مسوول اداره محیط زیست انسانی اداره کل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی، ارزیابی زیست محیطی یک شهرک صنعتی را شامل مسائل اقتصادی و اجتماعی میداند و میگوید: برای استقرار یک شهرک صنعتی در کلانشهری چون مشهد باید فواصل لازم تا سکونتگاههای شهرها، روستاها، مراکز درمانی و آموزشی دیده شود. طبق مصوبه هیات دولت، شهرکهای صنعتی باید حداقل در شعاع 30 کیلومتری شهرها قرار داشته باشند. همچنین، حرایم مختلف مانند رودخانهها، چاهها، باغهای مثمر و دوری از مناطق حفاظت شده در آن رعایت شود.
معظمیفر به درنظرگرفتن جهت باد در مکانیابی شهرکهای صنعتی، تاکید کرده و تصریح میکند: رعایت استانداردهای زیست محیطی در هر واحد صنعتی ضروری است. اگر شهرک به سمت باد باشد، در ایجاد واحدها محدودیتهایی در نظر گرفته میشود. فاکتورهای ارزیابی زیست محیطی همچنین شامل آبهای زیرزمینی، خاکشناسی و گسلها است.
به گفته او اکنون مجوز اصلی برای شهرک شماره 5 صادر شده؛ اما جزییات باید از سوی مشاور ارزیاب اعلام شود.
این مسئول اداره حفاظت محیط زیست عنوان میکند: مطالعات زیستمحیطی فاز اول این شهرک در گذشته انجام و مجوزها صادر شده است و فقط چند مدرک قرار است ارائه شود. البته شهرک باید در بقیه موارد مانند تصفیهخانه و فضایسبز در زمان واگذاری واحدها به تعهد خود عمل کند.
معظمیفر با اشاره به اینکه تصمیمگیری نهایی برای صدور مجوز شهرکهای صنعتی در سازمان حفاظت محیط زیست صورت میگیرد، توضیح میدهد: مطالعات ارزیابی محیطی برای فاز دوم این شهرک باید از سوی مشاوران ذیصلاح انجام و نتایج به سازمان در تهران ارسال خواهد شد.
او عنوان میکند: اکنون در محور غرب مشهد حجم واحدهای صنعتی زیاد است و دفاعی هم که در ایجاد شهرک شماره 5 شد، بر همین مبنا بود. با توجه به درخواستهای جدید برای استقرار واحدهای صنعتی، اگر این واحدها در داخل شهرک مستقر نشوند، به صورت پراکنده احداث میشوند که ممکن است در نزدیکی زمینهای کشاورزی باشد و آلایندگی را به دنبال داشته باشد؛ بنابراین، عملا برای ایجاد توازن صنعت و بارگذاری در سطح شهرستان باید به سمت سایر محورها مانند شرق و جنوب شرق برویم.
بلا تکلیفی شهرک شماره 5 مشهد
مرادی، دبیر انجمن مدیران صنایع خراسان معتقد است شهرک شماره 5، یک مگاپروژه است و نیاز به سرمایهگذاری ملی دارد و مدیران استانی برای تکمیل این پروژه باید بودجههای ملی را جذب کرده و مجوزها را از سطحهای بالا دریافت کنند؛ همچنین، با توجه به اینکه قوانین محدودکنندهای برای فراهمکردن زیرساختهای اولیه در این شهرک وجود دارد؛ نمایندگان مجلس باید پای کار بیایند تا این پروژه با سرعت بیشتری پیش رود و بسیاری از طرحها و پروژهها در آن قابلیت اجرا داشته باشند.
تعداد واحدهایی که در این شهرک قرار است مستقر شوند هم به حجم زمین برای هر واحد، بستگی دارد. اکنون چند پروژه بزرگ که تمایل به سرمایهگذاری در این شهرک را داشتند به دلیل وجود معارضین فعلا اقدامی انجام ندادند. همچنین، مشکلات زیرساختی در این شهرک صنعتی سبب شده تا سرمایهگذاران اطمینانی به تامین بهموقع امکانات زیرساختی مانند آب، گاز و برق در این منطقه نداشته باشند؛ بنابراین فعلا رغبتی برای سرمایهگذاری در آن نشان نمیدهند.
از طرفی، تا شرکتهای بزرگ و اصلی در این شهرک سرمایهگذاری نکنند؛ زیرساخت لازم در شهرک فراهم نمیشود و با توجه به اینکه در خراسان رضوی بیشتر صنایع کوچک و متوسط هستند، این صنایع به راحتی در آنجا مستقر نخواهند شد.
بهرهبرداری، شاید 5 سال دیگر
مرادی معتقد است با نگاه خوشبینانه، شهرک شماره 5 برای 5 سال آینده آماده بهرهبرداری خواهد بود. باتوجه به اینکه سرمایهگذاران کلان در ادامه زنجیره فولاد، به دنبال زمینهای زیادی هستند، زمینهای این شهرک میتواند نیاز 15 ساله مشهد را تامین کند.
پیرایش هم معتقد است تعیین تکلیف پروژه شهرک شهید سلیمانی ممکن است سالها به طول بینجامد؛ این در حالیست که سرمایه زیادی در این مکان معطل مانده است؛ از اینرو، گزینه دیگری برای مکانیابی شهرک صنعتی شماره 6، در دستور کار قرار گرفته است! تا بدون معارض و مزاحمت نیاز صنعتی مشهد، تامین شود.
البته سرپرست معاونت فنی شرکت شهرکهای صنعتی خراسان رضوی نگفته با برنامهریزی برای احداث شهرک شماره 6، تکلیف سرمایه بر زمین مانده در شهرک شماره 5 چه خواهد شد!
| چرا تنها کاندیدای اتاق مشهد رای نیاورد؟ |
|---|
| رونمایی از کلید دار جدید اتاق مشهد |
| ترمز تورم مسکن در مشهد |
| موانع بزرگ مبادلات مهندسی |
| فرصت رونق هتلهای مشهد |
پیام شما با موفقیت ارسال شد .