تولیدکنندگان زیرپله ای معضل صنعت نان مشهد

به گزارش ایرنا، مشهد سالانه پذیرای 30 میلیون زائر از سراسر کشور است که جمعیت بالای آنان در ایام خاص مانند نوروز، دهه آخر صفر، تابستان و دهه کرامت رویش قارچ گونه بسیاری از واحدهای بدون مجوز تولید نان بسته بندی یا نان مسطح را باعث می شود.

این واحدها که به صورت غیرمجاز در زیرزمین های خانه ها یا در خانه های کوچک حاشیه شهر فعالیت می کنند، به تولید نان های مسطح به صورت تنوری یا نان های بسته بندی غیر صنعتی با نام و نشان بدون مجوز مشغول هستند که فراوانی توزیع آنها در سوپرمارکت ها و فروشگاه ها عملا عرضه تولیدات واحدهای صنعتی مجوز دار را به حاشیه رانده است.

گذشته از این مساله، افزایش 30 درصدی قیمت نان و آزادسازی نرخ آرد، تقریبا فعالیت واحدهای زیرپله ای بدون مجوز را در شرایط یکسانی با واحدهای تولیدی مجوزدار قرار داده و راه سودآوری غیرمجاز را برای واحدهای فاقد مجوز و دلال ها آسان تر کرده است به گونه ای که تقریبا این افراد بدون مجوز فعالیت، بازار نان مشهد را به دست گرفته اند.

ساز و کار دستگاه های نظارتی در شناسایی افراد متخلف نیز تقریبا منحصر به گزارشات مردمی شده و نحوه اجرای قانون به صورت گسترده در صنف نانوایان مورد رسیدگی قرار نمی گیرد.

مدیر عامل شرکت نان مقوی پونه یکی از تولیدکنندگان نان و شیرینی مجوزدار مستقر در شهرک صنعتی توس می باشد که ضمن گلایه از دستگاه های نظارتی در خصوص نظارت بر اجرای قانون در حوزه تولید نان گفت: فعالیت واحدهای زیرپله ای سودآوری کارخانجات را به حداقل رسانده است.

مهدی قاسمی پور به خبرنگار ایرنا افزود: واحدهای زیرپله ای یا همان نانوایی ها و شیرینی پزهای خانگی تحت پوشش هیچ سیستمی نیستند و هر طور که دلشان بخواهند کار می کنند و هیچ تضمینی در سلامت محصول آنان وجود ندارد. وی افزود: یک استاد ماهر در فن نان پزی به جای اینکه در کارخانه کار کند، با اندکی سرمایه در زیرزمین خانه اش، یک فر نصب کرده و با همکاری اعضای خانواده نان و شیرینی پزی راه می اندازد و نان ها و شیرینی های بسته بندی را با نام های مختلف توسط دلالان به بازار عرضه می کند.

مدیر عامل شرکت نان مقوی پونه با بیان اینکه صنعت نان در کشور استراتژیک و بسیار حایز اهمیت است، گفت: اگر دستگاه های نظارتی از جمله مرکز بهداشت و اداره صنایع کارخانجات تولید نان را حمایت کنند و مانع از ادامه کار واحدهای زیرپله ای فاقد مجوز شوند، به عنوان یک تولیدکننده محصولات خود را 10 درصد زیر قیمت بازار عرضه خواهم کرد.

قاسمی پور اظهار کرد: رکود در صنعت، بالا رفتن هزینه های تولید و عدم حمایت بانکها، فشار مالی مضاعفی را بر کارخانجات وارد کرده ضمن اینکه در صنعت نان یک مافیای نانوشته ای وجود دارد به این معنا که فرصت عرضه محصول بسیار کوتاه است و اگر فروش به موقع انجام نشود، نان دیگر قابلیت مصرف نخواهد داشت. وی ادامه داد: دلالان از شرایط ویژه تولید و عرضه نان و عدم حمایت مسوولان، حداکثر استفاده و سود را برده اند به طوری که سود خالص عرضه نان توسط تولیدکننده 25 درصد اما سود دلال 35 درصد است.

قاسمی پور گفت: اگر انسجامی از سوی مسوولان در تولید و عرضه نان صنعتی بوجود آید، تولیدکنندگان مایل به انجام سرمایه گذاری در بخش توزیع نان خواهند بود تا 35 درصد سود دلال را از آن خود کنند و نان باکیفیت بالا و دارای سلامت کامل عرضه نمایند.

این تولیدکننده نان اظهار کرد: اگر خود تولیدکنندگان نان صنعتی در عرضه توزیع سرمایه گذاری کنند، کنترل واحدهای نظارتی از جمله اداره صنعت و مرکز بهداشت از نحوه توزیع نان بهتر و سریعتر انجام می گیرد در حالیکه نظارت بر عملکرد دلالان بسیار مشکل است.  وی با بیان اینکه تولیدکنندگان نان صنعتی در مشهد ظرفیت تامین نیاز کل شهروندان و زائران را در طول سال دارند، افزود: اگر بی برنامه گی در کنترل بهداشتی تولید نان و فعالیت واحدهای زیرپله ای ادامه یابد، در چند سال آینده سونامی بیماریهای ناشی از نان را در شهر خواهیم داشت.

مدیر عامل شرکت نان مقوی پونه درباره تولیدات شرکت نان مقوی پونه گفت: این واحد بخشی از شرکت تعاونی صنایع غذایی است که انواع نان های حجیم، نیمه حجیم، مسطح و شیرینی های آردی، خمیر پیتزا و پیراشکی و پودر سوخاری را تولید می کند. وی افزود: این واحد در سال 1390 با سرمایه 30 میلیارد ریال، اشتغال مستقیم برای 45 نفر و ظرفیت هزار و 850 تن در سال در شهرک صنعتی توس ایجاد شد.

یکی دیگر از تولیدکنندگان نان صنعتی نیز مشکلات ناشی از آزادسازی قیمت آرد را در این صنعت عنوان و بیان کرد: تولیدکنندگان با بحث آزادسازی قیمت آرد مخالفتی ندارند اما مشکل بر سر اقدامات کارشناسی نشده در این زمینه است.

رضا عبدی گفت: اگر قیمت آرد به صورت یکسان بین تولیدکنندگان و سایر اقشار توزیع شود زمینه رانت خواری را بوجود می آورد زیرا همان واحد زیرپله ای بدون مجوز، یک نانوایی راه می اندازد و مشابه نان تولیدی این کارخانه را با هزینه کمتر تولید می کند. وی افزود: آزادسازی نرخ آرد عملا واحدهای تولیدی را به مسلخ برده و چاره ای جز بستن واحد برای ما نگذاشته است زیرا در شرایط فعلی در میزان تولید از واحدهای زیرپله ای عقب هستیم چه رسد که قیمت آرد برای ما و آن واحد فاقد مجوز یکسان باشد.

عبدی درباره واحد تولیدی خود گفت: شرکت تعاونی چورک توس با سرمایه گذاری 50 میلیارد ریال، اشتغال مستقیم 44 نفر و ظرفیت سالانه هزار و 300 تن، در سال 1379 راه اندازی شده و نان لواش خشک، پودرهای کیک، پودرهای سوخاری، جوپرک و گندم پرک، ادویه جات تولید می کند.

عبدی کمبود سرمایه در گردش و درصد بالای تسهیلات بانکی را از مشکلات فعلی شرکت تعاونی چورک توس عنوان و بیان کرد: برای گسترش کار نیاز به تسهیلات با درصد پایین داریم.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز درباره مشکلات موجود در صنعت نان مشهد گفت: دونرخی بودن آرد زمینه فساد را ایجاد می کند بویژه اگر تشکلها و مدیران انجمن های تخصصی و اتحادیه ها در این فضا مایل به دور زدن دولت باشند.

راضیه علیرضایی افزود: در هر کالایی که با دو نرخ دولتی و آزاد عرضه شود مساله فساد تشدید می شود و زمینه قاچاق را بوجود می آورد لذا آزادسازی نرخ آرد از قاچاق آن جلوگیری می کند و زمینه فساد را از بین می برد. وی بیان کرد: در همین راستا و براساس آزادسازی قیمت نان، تا پایان سال جاری 20 درصد از نانوایی های کل استان آزادپز خواهند شد.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به فعالیت واحدهای زیرپله ای در عرصه تولید نان صنعتی گفت: سامانه 124 پاسخگویی به شکایات مردم به صورت 24 ساعته فعال است و اتحادیه صنف نانوایان نیز مجهز به سیستم بازرسی و نظارت هستند تا به این موضوع رسیدگی کنند. وی افزود: تولیدکنندگان در صورت مشاهده فعالیت هر واحد زیرپله ای می توانند مراتب را به صورت تلفنی به مرکز رسیدگی به شکایات این سازمان (124) اطلاع دهند تا اقدامات لازم برای جلوگیری از فعالیت غیرقانونی آنها انجام گیرد.

علیرضایی گفت: اگر برنامه ریزی برای آزادپزشدن 20 درصد از نانواییها در سطح استان انجام گیرد قطعا ساز و کار کنترل خارج از ضابطه آن نیز از سوی این سازمان تعریف می شود.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی با اشاره به خدمات رسانی ویژه برای تامین نان سالم زائران گفت: در دهه آخر صفر اطراف رینگ اصلی حرم مطهر رضوی کیوسک هایی مستقر کردیم که صرفا نان بسته بندی از واحدهای دارای پروانه و مجوز دار عرضه می کردند که این رویه در ایام نوروز نیز تکرار خواهد شد.

علیرضایی ادامه داد: مساله بهداشت و کیفیت در نان نسبی است و بهبود بهداشت و کیفیت در این صنعت همواره ضرورت دارد. وی بیان کرد: این سازمان کار مشترکی را از حدود هفت ماه قبل با دانشگاه علوم پزشکی مشهد در مورد ارتقای کیفیت نان آغاز و چهار طرح را در این زمینه به تصویب رسانیده است.

رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار کرد: دانشگاه علوم پزشکی مشهد در حال گریدبندی واحدهای تولیدی نان می باشد تا یکی از طرحهای تحقیقاتی مربوط به بهبود کیفیت نان را به اجرا درآورد که خوشبختانه این طرح در مرحله تجاری سازی قرار گرفته است.

علیرضایی گفت: از سوی دیگر دانشگاه فردوسی و جهاد دانشگاهی طرحی را مشترکا با اتحادیه نانوایان مشهد در دست اجرا دارند. وی بیان کرد: اجرای چهار پروژه مزبور حتی می تواند در برخی موارد با افزایش کیفیت تولید نان به کاهش قیمت آن نیز بیانجامد؛ در یکی از طرحها، سبوس نان اکسترود می شود و جذب آب را در خمیر بالا می برد، با حذف اسید استیک از خمیر، جذب آهن بهتر می شود و وضع کیفی نان از نظر بافت بهبود می یابد و انجام کل این فرآیند در قیمت نان تاثیری ندارد.

علیرضایی گفت: اگر این چهار طرح در سطح واحدهای تولیدی و نانواییها به اجرا درآید هم به بهبود کیفیت نان می انجامد و هم بخشی از نگرانی های مربوط به غیر تخصصی بودن تولید نان را برطرف می کند و مردم می توانند کیفیت را تشخیص بدهند. 

مدیر نظارت بر مواد غذایی و محصولات آرایشی و بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی مشهد نیز درباره فعالیت واحدهای زیرپله ای فاقد مجوز بهداشتی در مشهد به خبرنگار ایرنا گفت: یکی از معضلات اساسی این مرکز توزیع نان های بسته بندی بدون مجوز در اکثر فروشگاه ها و سوپرمارکت های سطح شهر است.

علی اصغر اسماعیلی افزود: اگر اطلاعات مربوط به واحدهای زیرپله ای در اختیار مرکز بهداشت استان قرار گیرد ما مسوولان نیز به جد پیگیر این قضیه خواهیم بود. وی بیان کرد: از مراکز مسوول تقاضا داریم نان های بسته بندی غیرمجاز را از سطح فروشگاه ها بویژه در اطراف حرم مطهر جمع آوری کنند تا زائران به این نوع نان ها دسترسی نداشته باشند.

اسماعیلی اظهار کرد: در مجموع 10 واحد تولیدی نانهای حجیم و نیمه حجیم با مجوز ساخت و پروانه بهداشت و هزار و 850 نانوایی مجاز در مشهد فعالیت دارند اما در زمینه تولید نان های مسطح صنعتی تعداد واحدهای فعال بسیار اندک است. وی گفت: اجرای طرح ویژه نظارتی نوروز 94 از نیمه اسفند ماه تا 15 فروردین ماه سال آینده در مشهد ادامه می یابند و به طور ویژه نان ها بسته بندی غیرمجاز را مورد رسیدگی قرار می دهند.