دکتر محمد طاهر احمدی شادمهری*

خلاصه آنکه همایش سعی دارد در فرصتی محدود و در حد مقدور، جديدترين موضوعات مطرح در حوزه بهبود محیط کسب و کار  را با کمک اساتید، صاحب‌نظران و فعالان اقتصادی حاضر ارائه و بررسی نماید. این که تا چه حد موفق باشیم، شاید اظهارنظر عجولانه‌ای بنظر برسد؛ اما مطمئن هستیم که دست کم پرسش‌هایی ایجاد خواهیم کرد که عطش سیری‌ناپذیر برای پاسخ ایجاد می‌کند که طبعا زمینه‌ساز تحول خواهد شد.

بی‌شک بر کمتر کسی اهمیت و تاثیر فضای کلی حاکم بر کسب و کار، بر پیشرفت وتوسعه کشور پوشیده است. 

با نگاهی به گذشته درمی‌یابیم که دیدگاه غالب در بین دولت‌مردان ایران، بیشتر «نگاه سخت‌افزاری»  به پیشرفت و توسعه بوده و تصورشان از توسعه ، عمدتا  «پیشرفت‌های  فنی و عمرانی» بوده است؛

لذا مشکلات نه تنها حل نشده‌اند؛ بلکه به مرور زمان بر عمق و گستره آن‌ها افزوده شده است. یکی از موارد مهم غفلت، عدم توجه به فضای کسب و کار بوده است.

اصطلاحا هر آنچه را که بر روی فعالیت‌های یک واحد صنعتی تاثیر گذار است؛ اما جزئی از آن واحد نباشد را فضای کسب و کار گویند. این نظریه‌ای است که آندره کلارک نظریه‌پرداز و اقتصاددان در تعریفی از فضای کسب و کار بیان می‌کند و می‌توان گفت کامل‌ترین تعریفی است که در این باره وجود دارد. فعالیت در هر واحد صنعتی در هر کشور تحت تاثیر شرایط و سیاست‌های حاکم در کشور است که آثار آن در متن جوامع ریشه دوانیده است و افراد با توجه به آن برنامه‌ها و سیاست‌های فعالیت‌های اقتصادی خود را محقق می‌سازند. در واقع محیط کسب و کار به مجموعه عواملی اطلاق می‌شود که بر عملکرد بنگاه تأثیر ‌گذارند و یا از عملکرد آن تاثیر می‌پذیرند؛ اما به سهولت قابل کنترل نیستند .

سه دسته از متغیرها در تحلیل محیط وجود دارند که در سه محیط مختلف کسب و کار تحلیل می‌شوند. دسته اول محیط کلان اقتصادی شامل مولفه‌هایی از جمله محیط اقتصادی(نرخ تورم، نرخ بیکاری، نرخ ارز، نرخ بهره و…)،محیط دموگرافیک و اجتماعی (مشخصات جمعیت شناختی، روندهای شیوه زندگی، تاثیر طبقات اجتماعی، تاثیر گروه‌های مرجع و...)،محیط سیاسی(سیاست‌های دولت،هیات‌ها و فرآیندهای قانون‌گذاری،قانون‌گذاری در عرصه خارجی و بین‌المللی و …)،محیط فناوری(بلوغ تکنولوژی،توسعه تکنولوژی‌های رقیب،بلوغ و ظرفیت تولید و…)،محیط قانونی،محیط نهادی،تکانه‌های ملی و بین‌المللی.

 دسته دوم محیط خرد کسب و کار که شامل مولفه‌های زیر است:(ساختار و اندازه بنگاه،ساختار بازار،نهادهای مالی و...)

 و دسته سوم مربوط به محیط داخلی یک کسب و کار است که شامل مولفه‌هایی به شرح زیرهستند: تولید و عملیات(فرآیند،ظرفیت،موجودی کالا،نیروی کار و …) تحقیق و توسعه،مدیریت(ایجاد انگیزه ،برنامه ریزی و...)

با توجه به گستردگی مولفه‌های موثر بر این فضا، مشخص است که این همایش‌ها لازم است تا بتوانیم به ایده‌ها و راهکارهای مناسب برای بهبود محیط کسب و کار دست یابیم. بسیار خرسندیم و خدا را شکر می‌گوییم که توانستیم فعالیتی را آغاز کنیم که علی‌رغم اهمیت بسیار آن در کشور، تاکنون کمتر به آن پرداخته شده بود و اما این آغاز یک راه است، راهی که ان‌شاءالله با یاری خدا و همراهی و پشتیبانی همه شما عزیزان و دست‌اندرکاران امر ادامه خواهد یافت.

 بي‌شک پیشرفت و پویایی اقتصاد ایران در گرو تلاش، کوشش و اندیشه‌ورزی مردمانی است که منتهای آرزویشان رشد و تعالی این کشور است و در این راه، از نشر دانش و بذل سرمایه و تجربه خود فروگذار نیستند. باشد که نامشان به نکویی برند و یادشان در خاطر مردمان شریف این سرزمین کهن و مقدس ماندگار باشد. 

*دبیر علمی دومین همایش توسعه پایدار  وعضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد