مخالفت با افزایش قیمت شیر

شیر و لبنیات از جمله محصولات بسیار مهم سبد غذایی هر فرد است که مصرف نکردن آن می‌تواند تبعات زیادی برای سلامتی به دنبال داشته باشد، افزایش قیمت شیر خام و دیگر محصولات لبنی در کنار کاهش قدرت خرید مردم در سال‌های اخیر موجب کاهش مصرف این محصولات توسط مردم می‌شود و به قول برخی از کارشناسان شاید در آینده‌ای نه چندان دور شاهد نسلی کوتاه‌قد از ایرانیان باشیم که یکی از دلایل عمده این موضوع مصرف نکردن کافی شیر و لبنیات است.

برای بررسی دلایل افزایش قیمت شیر خام، آثار مخرب آن و راه‌های جلوگیری از این افزایش نرخ به سراغ مسئولان استانی و مدیران واحدهای صنعتی فرآوری لبنیات در خراسان رضوی رفتیم.

افزایش قیمت شیر، افزایش فروش فله‌ای را به دنبال دارد

معاون امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی می‌گوید: افزایش قیمت لبنیات و به ویژه شیر نه به نفع مصرف‌کننده و نه به نفع دامداران است زیرا با گران شدن لبنیات، مصرف مردم کمتر شده و سرانه مصرف کاهش می‌یابد و از طرفی تولید شیر زیر سوال می‌رود؛ محصولات روی دست دامدار می‌ماند و کسی آن را خریداری نمی‌کند و در نهایت قیمت شیر کاهش می‌یابد.

حاج مجتهدی می‌افزاید: از دیگر سو، با بیان افزایش قیمت لبنیات، قیمت شیر افزایش می‌یابد و برخی کارخانه‌ها در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که افزایش قیمت را در تولیدات خود اعمال کرده اما شیر باکیفیت را با قیمتی پایین‌تر از آنچه مصوب شده، می‌خرند و ما این مابه‌التفاوت خرید را در سه ماهه اول به دامداران پرداختیم.

معاون امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تصریح می‌کند: افزایش نرخ لبنیات حاشیه سود را برای کارخانه‌داران زیاد می‌کند و به همین دلیل لازم است نظارت‌ها و پیگیری‌هایی در این زمینه صورت بگیرد تا شیر به قیمت واقعی از دامدار خریداری شود زیرا در حال حاضر که قیمت هر کیلوگرم شیر 1440 تومان است، واحدهای تولید لبنیات شیر خوب و باکیفیت را با قیمت بالا خریداری نمی‌کنند و حتی برای شیر خشک که شیر بسیار باکیفیتی را می‌طلبد هم بیش از 1300 تومان برای هر کیلوگرم نمی‌پردازند و به همین دلیل است که دامداران به فروش شیر به صورت فله‌ای در میان مردم و خریداران تمایل دارند.

حاج مجتهدی خاطرنشان می‌کند: از طرفی مردم وقتی می‌بینند که شیر فله‌ای از گاوداری صنعتی و باکیفیت بوده و تفاوتی با شیر برخی از واحدهای صنعتی ندارد، زمینه را برای خرید شیر فله‌ای فراهم می‌بینند.

معاون امور دام جهاد کشاورزی استان در پاسخ به این سوال که نرخ نهاده‌های دامی چه تاثیری در افزایش ا کاهش قیمت لبنیات دارد، می‌گوید: سال گذشته دولت در زمینه نهاده‌ها کاری استثنایی کرد و با وجود خشکسالی، نهاده به وفور در کشور تهیه شد. با این حال نه تنها افزایش قیمت نداشت بلکه حتی شاهد کاهش قیمت بودیم و امسال هم توقع ما این است که تامین نهاده‌ها با ثبات قیمت انجام شود.

حاج مجتهدی ادامه می‌دهد: خرید تضمینی شیر هم یکی از راه‌های حمایت از دامداران است که از آذرماه سال گذشته انجام شد؛ براساس این طرح وقتی شیر کاهش قیمت یافته و به قیمت اصلی خریداری نمی‌شود، دولت برای ایجاد ثبات قیمتی، نسبت به خرید تضمینی شیر از دامداران اقدام می‌کند.

معاون امور دام سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی یادآور می‌شود: در این راستا در سال گذشته که نرخ هر کیلوگرم شیر 1440 تومان بود و از سوی کارخانه‌داران به این قیمت خریداری نشد، دولت، شیر با بار میکروبی 100 هزار که برای تهیه شیر خشک مناسب است را توسط تعاونی‌های روستایی به همان قیمت مصوب، به‌طور تضمینی خریداری کرد و این امر موجب ثبات قیمتی و حتی افزایش 50 تومانی میانگن قیمت شیر در سال گذشته شد.

حاج مجتهدی می‌گوید: با توجه به اینکه طرح خرید تضمینی شیر توسط دولت راه بسیار خوبی برای حمایت از دامداران است، این طرح امسال هم توسط سازمان تعاون روستایی انجام می‌شود و از آذرماه سال گذشته آغاز شده و تا شهریور ماه امسال ادامه دارد.

ضرورت کنترل نرخ نهاده‌های دامی

مدیرعامل شرکت شیر پگاه خراسان نیز به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: دامداران به عنوان تولیدکنندگان شیر، کارخانه‌ها به عنوان واحدهای فرآوری و مصرف‌کنندگان سه حلقه به هم پیوسته هستند که منافع مشترکی با هم دارند و اگر دلایل افزایش قیمت شیرخام در کشور را بررسی کنیم، باید به حلقه اول برگردیم؛ گران شدن نرخ نهاده‌های دامی که نقش حدود 65 درصدی در قیمت تمام شده شیر خام دارد، افزایش قیمت شیر خام را به دنبال دارد و این افزایش قیمت به حلقه دوم منتقل می‌شود و 75 درصد قیمت تمام شده لبنیات ناشی از قیمت شیر خام است و در نهایت مصرف‌کننده محصول را با قیمت بالاتری خریداری می‌کند.

حمیدرضا سمیعی خاطرنشان می‌کند: با توجه به فضای جدیدی که به لطف تدابیر رهبری و تیم مجاهدان هسته‌ای کشور در دنیا برای ایران حاکم شده، کشور از انزوای اقتصادی خارج می‌شود و زمان آن رسیده که ماهم مثل بسیاری از کشورها تدبیری کنیم و اگر نرخ تورم بالاست، در مورد محصولات خاصی مانند شیر که صرفا با سلامت مردم در ارتباط بوده و از معیارهای جامعه‌ای سالم است، مولفه‌های افزایش قیمت را شناسایی کرده و تدبیری برای جلوگیری از این موضوع داشته باشیم.

سمیعی می‌افزاید: اگر دولت و حاکمیت نرخ نهاده‌های دامی را کنترل کرده و با قیمت مناسب در اختیار دامدار قرار دهد، دامدار هم علاقه‌ای به افزایش قیمت شیر خام ندارد و در نتیجه حلقه دوم یعنی کارخانه‌های لبنیات هم مجبور به بالا بردن قیمت محصولات خود نمی‌شوند و محصول با قیمتی بالا به دست مصرف‌کننده نمی‌رسد. بنابراین باید در این زمینه تدبیر شود البته شاید شرایط لازم هنوز حاکم نشده تا حلقه اول و مولفه‌های موثر بر آن را کنترل کنند.

مدیرعامل شرکت شیر پگاه خراسان یادآور می‌شود: در مقطعی ممکن است قیمت شیرخام به دلیل شرایط محیطی و آب و هوایی کاهش یابد اما دوباره روی ریل افزایش قیمت می‌افتد و به رقمی می‌رسد که هم تولیدکننده اولیه هم کارخانه و هم مصرف‌کننده را دچار چالش و سردرگمی می‌کند. به نظر من اگر دولت نهاده‌ها را کنترل و افزایش قیمت در آن مرحله را جلوگیری کند، می‌توان مانع از افزایش قیمت شیر و لبنیات در کشور شد.

سمیعی تصریح می‌کند: مولفه‌های دیگری مثل انرژی و نیروی انسانی هم بر نرخ لبنیات موثراست البته همه آن مولفه‌ها سهمی تا 30 درصد در قیمت دارند و شاید جامعه قابلیت هضم آن را داشته باشند اما وقتی 70 درصد افزایش قیمت شیر خام ناشی از نهاده‌های دامی است و 70 درصد افزایش لبنیات در حلقه دوم ناشی از قیمت شیر خام است، می‌بینیم مولفه‌ای که سهم بالایی دارد باید کنترل شود و در این صورت مابقی موارد اثرگذار با کنترل هزینه‌ها، مدیریت هزینه و مدیریت انرژی قابل‌مدیریت است، اگر این کنترل‌ها صورت بگیرد، می‌توان پیش‌بینی کرد که سهم سایر مولفه‌ها نیز کنترل و مانع از افزایش قیمت شود.

مدیرعامل شرکت شیر پگاه خراسان با تاکید بر اینکه محصولات لبنی به طور مستقیم با سلامت جامعه درگیرند و پوکی استخوان و پوسیدگی دندان از بیماری‌های شایع ناشی از مصرف نکردن این محصولات است، می‌گوید: دولت‌ها در طول سال حجم سنگینی از هزینه‌های میلیاردی را برای رفع نواقص پوسیدگی دندان و پوکی استخوان صرف می‌کنند و تنها راه برای جلوگیری از این بیماری‌ها در نسل آینده تامین کلسیم و ویتامین دی مورد نیاز بدن است. برای تامین کلسیم بیش از همه حوزه فرآورده‌های لبنی مورد تاکید است که به سلامت جامعه کمک می‌کند و اگر دولت به دنبال این است که مردم با خیال راحت لبنیات را مصرف کنند، این قیمت‌ها باید مدیریت شود و نمی‌توان هر سال شاهد افزایش قیمت بود زیرا قدرت خرید مردم هم کاهش یافته و نباید به دلیل گرانی لبنیات را از سبد غذایی خود خارج کنند.

سمیعی ادامه می‌دهد: وقتی قیمت شیر پاستوریزه و دیگر محصولات لبنی بالا می‌رود، مصرف‌کننده به استفاده از محصولات فله‌ای که شناسنامه‌دار نیستند، گرایش می‌یابد و این موضوع شیوع بیماری‌های مشترک انسان و دام را به دنبال دارد و اگر می‌بینیم روند روبه افزایشی دارد، یکی از مهمترین عوامل موثر در آن باب شدن فضاهای عرضه محصولات سنتی و فله‌ای است که ممکن است دارای آلودگی بوده و این آلودگی به مردم منتقل شود.

افزایش قیمت لبنیات به نفع کارخانه‌ها نیست

مدیرعامل شرکت فرآورده‌های لبنی آفرین جام می‌گوید: واحدهای لبنی در سال جاری، با افزایش قیمت سوخت، افزایش مالیات بر ارزش افزوده از هشت درصد به 9 درصد و افزایش دستمزد کارگران مواجه شدند و از یک طرف هم شاهد افزایش نرخ شیر خام هستیم و این به ضرر آن‌هاست. دولت در سال گذشته برای جلوگیری از افزایش قیمت شیر خام توسط دامداران، یارانه‌ای به آن‌ها پرداخت کرد اما امسال این یارانه پرداخت نشد و این موضوع را برعهده واحدهای لبنی گذاشتند تا افزایش قیمت شیر خام توسط این واحدها به دامداران پرداخت شود.

مریم سراج احمدی تصریح می‌کند: شیر خام ماده اولیه لبنیات است و در صورت افزایش قیمت آن، نرخ دیگر محصولات لبنی هم افزایش می‌یابد و قیمت ماست، دوغ و پنیر هم تغییرمی‌کند، این موضوع به نفع ما یعنی واحدهای صنعتی فرآوری لبنیات نیست چون برای افزایش قیمت، سقفی تعیین شده و 10درصد افزایش قیمت شیر را نیز باید به دامدار بپردازیم و از سوی دیگر تقاضای مردم کاهش می‌یابد.

سراج احمدی می‌افزاید: افزایش قیمت لبنیات در اختیار واحدهای صنعتی نیست و سودی هم عاید آن‌ها نمی‌شود چون باید آن افزایش قیمت را برای خرید شیر خام به دامدار بپردازند، از طرف دیگر مسائل حاشیه‌ای همچون بحث‌هایی در مورد شیر پاستوریزه و فرهنگ‌سازی منفی علیه آن وجود دارد که تبعاتی را به دنبال داشته و موجب این می‌شود که مردم به سراغ محصولات فله‌ای بروند.

مدیرعامل شرکت فرآورده‌های لبنی آفرین جام خاطرنشان می‌کند: این درحالیست که یک کارخانه لبنیات باید زیر نظر بهداشت و استاندارد بوده، مجوزهای لازم را اخذ کرده و ماشین‌آلات تهیه کند و هزینه زیادی برای تولیدات خود باید صرف کند اما واحد سنتی چیزی جز دیگ و گاز ندارد و مثل ما ماشین‌آلات پاستور، هموژن و بسته‌بندی را خریداری نمی‌کند. هموژن یعنی شکستن مولکول‌های درشت شیر و تبدیل آن‌ها به مولکول ریز که می‌تواند از صافی سلول رد شده و جذب بدن شود اما لبنیات فروشگاه‌های سنتی مولکول‌های درشتی دارند که جذب بدن نشده و دفع می‌شود.

سراج احمدی اظهار می‌کند: معلوم نیست فروشگاه‌های عرضه لبنیات فله‌ای تا چه میزان شیر را می‌جوشانند و یا آن را از کجا تهیه می‌کنند، سوال اینجاست که آیا آن‌ها شیر را از دامداری شناسنامه‌دار و معتبر تهیه می‌کنند؟ واحدهای فروش فله‌ای چون هزینه جانبی واحدهای صنعتی را ندارند، مثل قارچ در حال رشد و افزایش هستند.

مدیرعامل شرکت فرآورده‌های لبنی آفرین جام معتقد است: دولت نباید به طورمستقیم به دامدار یارانه بدهد بلکه یارانه را در قالبب سهمیه خوراک دام در میان آن‌ها توزیع کند، وقتی دامدار با قیمت یارانه‌ای و کمتر از قیمت مصوب بازار نهاده‌ها را دریافت کند، شاهد افزایش قیمت شیر خام نخواهیم بود و این به نفع مصرف‌کننده است.

سراج احمدی با بیان اینکه امروز با میانگین مصرف لبنیات در جهان فاصله زیادی داریم، می‌گوید: افزایش قیمت شیرخام اثرات منفی زیادی دارد، رقابت در بازار سخت می‌شود و فقط برخی از شرکت‌های لبنی بزرگ و دولتی که مورد حمایت هستند، می‌توانند سرپا بمانند و رقات با آن‌ها سخت است.