از مهمترين دلايل عقيم ماندن يا انحراف اين طرحها مي توان به مواردي اشاره کرد:
- اهداف تعيينشده با شرايط بومي، فرهنگي و ساختار شهر يا منطقه محل اجرا تطابق نداشته است.
- در برنامهريزيهاي طرح منابع پايدار مناسب براي اجرا و بهرهبرداري طرح پيشبيني نشده است. معمولا بسياري از اين طرحها تاكنون با تكيه بر اعتبارات و تسهيلات دولتي برنامهريزي شده لذا با توجه به نوسانات زيادي كه در نظام بودجه ملي دهههاي گذشته شاهد بوديم، موجبات شكست طرحها فراهم شده است.
- با توجه به اينكه هدفگذاري طرحهاي نوسازي صرفا مبتني بر اقتصاد بازار و سودآوري بوده، فراز و نشيبهاي اقتصادي كشور و عدم تحقق درصد سود پيشبيني شده يكي از دلايل تعطيلي يا كند شدن بسياري از اين طرحها بوده است.
- تاكنون عدم وجود هماهنگي لازم بين دستگاهها و نهادهاي اجرايي يا مؤثر در اين فرآيند، به ويژه شهرداريها با دستگاههاي دولتي مرتبط، موجبات عدم اجراي مناسب اينگونه طرحها را فراهم كرده است يا اينكه بسياري از دستگاهها به وظايف خودشان دراين زمينه آشنايي كافي نداشته يا اينكه عملا مشاركت نميكردهاند.
- امكان ورود به عرصه اجرايي اين پروژهها براي نهادها و شركتهاي خاص باعث محدوديت ورود همه سرمايهگذاران و انبوهسازان توانمند شده است.
تشريح اجراي طرحهاي بازسازي و نوسازي نياز به انجام اقدامات چندسطحي و همهجانبه دارد:
در وهله اول در سطح ملي و كشوري بايد دولت با تغيير در سياستهاي گذشته اقدام به تسهيلگري و رفع تنگناهاي قانوني، مالي و تسهيلاتي كرده و با تدوين و ابلاغ قوانين و دستورالعملهاي كارآمد زمينه جذب سرمايهگذاران، ساكنان و بخش خصوصي را فراهم آورد. در كنار اين اقدامات تدوين و اعمال سازوكارهاي كارآمد نظارتي و پيگيري تحقق اين طرحها سلامت اين عرصه را تضمين کند.
علاوه بر آن تصويب و تثبيت رديف ويژه و تخصصي اعتباري در برنامههاي كشور از مهمترين الزامات اين بخش است.
در وهله دوم سطح استاني بايد با كوتاهسازي و شفاف كردن فرآيندهاي اداري طرحهايي را تهيه يا تائيد کند كه روشها، اهداف و منابع مالي مشخص، قابل تحقق و مبتني بر شرايط فرهنگي، اجتماعي، كالبدي و كاركردي شهر يا محله خاص باشد. از سوي ديگر تدوين و معرفي فرصتهاي سرمايهگذاري در قالب اين طرحها در سطح شهرها ابزاری بسيار كارآمد و پويا خواهد بود.
ايجاد هماهنگي و الزام دستگاههاي دخيل در اجراي طرحها براي همكاري و تسهيلگري از مقولههاي بسيار مهم اين عرصه است كه بايد مورد توجه متوليان استاني قرار گيرد. علاوه بر اين پيشبيني سهم مناسبي از منابع مالي استان جهت اين بخش ضروري است. متأسفانه از طرف مديران برنامه و بودجه استان چند سال گذشته حتي يك ريال اعتبار براي پروژههاي توانمندسازي مصوب ستاد بازآفريني استان تخصيص نیافته است.
در وهله سوم در سطح شهرستاني و محلي، دستگاهها و نهادهاي اجرايي همچون شهرداريها بايد با توجه به وظايف ذاتي خود به فراهم آوردن بستر اجرايي برنامهها و سياستهاي بازآفريني اقدام کنند.
همچنین براي حفظ جمعيت موجود در بافتهاي فرسوده و ناكارآمد شهري بايئ در زمان انتخاب راهبرد مداخله، دقت عمل بيشتري اعمال کرد. معمولا طرحهايي كه با هدف و راهبرد بهسازي، احياء و ارتقاء پهنههاي هدف تهيه ميشوند، در حفظ جمعيت اصلي بافت موفق هستند اما در مقابل، طرحهايي كه با محوريت تخريب و نوسازي تهيه و اجرايي شوند، غالبا توفيق زيادي در اين زمينه عايد مسئولان نميكنند.
توجه به نقش ساكنان در فرآيند تهيه و اجراي طرحهاي ساماندهي و بازآفريني قطعا به ايجاد حس تعلق خاطر ساكنان و ماندگاري بيشتر آنها كمك خواهد کرد به ويژه در طراحي جديد بافت بايد به تثبيت عناصر عمومي كه در بردارنده هويت و همگرايي اجتماعي و فرهنگي ساكنان است، توجه ويژهاي شود. توانمندسازي اقتصادي ساكنان كه منجر به اجراي طرحهاي ساماندهي خرد توسط خود آنها شود، روش بسيار نتيجهبخشي در اين رابطه است.
بهترين روش براي تأمين منابع مالي پروژهها به ترتیب اولويت و اهميت عبارتند از:
- ايجاد و در اختيار قرار گرفتن صندوقهاي سرمايهگذاري ويژه محلات و تجميع سرمايههاي دولتي، عمومي و خصوصي
- جذب سرمايهگذاران بخش خصوصي
- پرداخت تسهيلات بانكي كمبهره
- هدايت سرمايههاي سمنها
- تسهيلات بانك جهاني
- فروش اوراق قرضه
و مهمترين روش پايدار در تأمين منابع مالي اجراي طراحي بهسازي و بازآفريني، تجميع و هدايت سرمايههاي هر چند اندك ساكنان است كه بعد از اجراي طرحهاي توانمندسازي اقتصادي و فرهنگي آنها امكانپذير خواهد بود.
ارزيابي ساختوسازهاي انجام شده در طرحهاي نوسازي بايد با معيارها و شاخصهاي متعددي از جمله از حیث رعايت مباحث فرهنگي و اجتماعي محل در طراحي و اجراي آنها، از حيث تطابق هزينه ساخت با شرايط اقتصادي ساكنان و ... انجام گيرد. در مجموع ساختوسازها در بعد فني و رعايت مقررات ملي ساختمان قابل قبول هستند اما از نظر شاخصهاي تطابق با ويژگيهاي فرهنگي و اجتماعي و هويتي شهر ضعيف هستند و درصد زيادي از آنها بدون توجه به اصول فرهنگي و اجتماعي و گاها اقليمي شهرها طراحي و اجرا ميشوند.
با توجه به ويژگيهاي منحصر به فردي كه هر یک از محلات فرسوده و حتي سكونتگاههاي غيررسمي شهر مشهد دارند که آنها را از ساير محلات متمايز ميكند، امكان تدوين و تعميم يك مدل يا الگوي خاص بهسازي و بازسازي براي همه آنها مقدور و عقلاني نيست. باید با شناخت كامل از ويژگيهاي كالبدي، كاركردي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي هر محله برنامه خاص تهيه، تدوين و اجرا کرد. شرايط برخورداري از عناصر باارزش تاريخي، فرهنگي، بصري نيز تا حد زيادي تعيينكننده نوع مداخله و راهبرد خواهد بود.
رئیس اداره عمران و بهسازی اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی
| تسلیت به سرکار خانم رحیمیان، خبرنگار |
|---|
| شرکتهای دانشبنیان و تبدیل تهدیدها به فرصت |
| نقش نهادهای عمومی حاکمیتی در اکوسیستم نوآوری |
| اهمیت حضور کیفی زائران |
| گردشگری و خانهمسافرها در شهر مشهد |
پیام شما با موفقیت ارسال شد .