جلو رفتم و وقتی در پاسخ به نگهبانی که در هیاهوی ورود و خروج تریلرها و گرمای آفتاب چله تابستان کارم را پرسید و گفتم خبرنگارم، گمان نمی کردم در روز تعطیل(جمعه) بگوید که مدیرش پشت میز کارش است و پس از هماهنگی تلفنی حاضر است با من گفتوگو کند و به سوالاتم پاسخ دهد. در طول سالهای خدمتم به خاطر ندارم که مسئولی از دیدن خبرنگاری که سرزده به محل کارش مراجعه کرده، با آغوش باز استقبال کند و معمولا عدم هماهنگی قبلی توجیه قابلقبولی برای نپذیرفتن و یا بهتر بگویم فرار از دست نمایندگان رسانههای جمعی است.
مدیرکل گمرک لطفآباد اما چنین نکرد و به نظر من از این فرصت برای ارائه گزارش عملکردش استفاده کرد. قبل از اینکه از درب نگهبانی به سمت دفتر آقای مدیر راه بیفتم فکر نمیکردم با شور و هیجان و جنب و جوش رفت و آمد رانندهها، کارمندان، تریلرها و... در فضای وسیع محوطه پایانه مرزی شهرستان محروم درگز مواجه شوم.
همانطورکه جلوتر میرفتم تعجبم بیشتر میشد، سگ تجسسی که به همراه مربیاش اطراف کامیونها در جستجوی مواد غیرمجاز میگشت، باسکول مدرنی که در محل تعبیه شده بود، اتاقهایی برای حمام کردن رانندهها و ارائه دیگر خدمات رفاهی، ساختمان بزرگ و به ظاهر تازه ساخت که آرم سازمان حمل و نقل و پایانههای خراسان رضوی را بر سردرب خود داشت و محل استقرار نمایندگان شرکتهای حمل و نقل و انجام امور اداری مربوط به کالاها و رانندگان بود و دست آخر ساختمان مجلل اداره کل گمرک لطفآباد.
از درب ساختمان بزرگ که وارد شدم، خبری از جنب و جوش بیرون نبود. حتی یک آن گمان کردم کسی در ساختمان نیست. پس از ورود و مشاهده پوشش سنگی براق دیوارها، تر و تمیزی راهرو و هوای مطبوع سالن؛ احساسی شبیه وارد شدن به ساختمان یک اداره کل مرکز استان را داشتم.
و اما بعد...
قربان کریمی، مدیرکل گمرک لطفآباد با بیش از 25 سال سابقه فعالیت در گمرک جمهوری اسلامی ایران است. او که در رشته علوم سیاسی دانشگاه تهران تحصیل کرده، اخیرا هم مدرک کارشناسی حقوق را از دانشگاه پیام نور دریافت کرده است. از سال 93 به لطفآباد منتقل شده و از اطلاعاتی که ارائه میدهد، میتوان فهمید که بر مسائل حوزه کاریاش مسلط است. از آخرین دیداری که با طرف ترکمن در خاک آن کشور داشته است، میگوید و از اینکه به دنبال این است تا تعداد دیدارهای دوجانبه را برای افزایش تعاملات بیشتر کند. از بازدیدش از گمرک کشور همسایه واقع در شهر مرزی «آرتق» تعریف میکند و از اینکه تاکنون سابقه چنین بازدیدی با این جزئیات وجود نداشته است. از نصب سامانه هوشمند گمرکی و حذف عمیلات کاغذی در ورود و خروج کالا میگوید
اعاده غیرقابلتوجیه کامیونهای ورودی
به ترکمنستان
«در زمان من در گمرک لطفآباد جز دو یا سه مرتبه که کامیونهای ورودی از آن طرف مرز مشکلات قرنطینهای داشتهاند و قرنطینه ما به آن کالای خاص مجوز نداده است و به همین دلیل محمولهها را برگشت زدیم. اما طرف ترکمنستانی هفتهای چندین کامیون را به دلایل مختلف برگشت میزند که البته ما این موارد را به ارگانهای ذیربط منعکس کردیم.»
وقتی از علت این کارشکنیها میپرسم، میگوید:« دلایلش این است که مثلا چادر کامیون پارگی مختصری دارد و امکان دوختن آن در ترکمنستان نیست، پلمب کانتینر کمی شل است، سیم دور چادر از یکی از حلقهها رد نشده است، آدرس گیرنده کمرنگ است و...»
راهحل آقای قربانی برای رفع مشکلاتی این چنینی فعال شدن بیش از پیش دیپلماسی گمرکی و افزایش تعاملات با طرف مقابل است و البته با اشاره به تاثیر فعالیت رایزنان بازرگانی که سال گذشته به کشورهای منطقه فرستاده شدند، روزنههای امیدی برای این کار پس از سفر اخیر رئیس جمهوری به کشور ترکمنستان جستجو میکند.
الگوی جهانی دروازه مشترک
مدیرکل گمرک لطفآباد از برنامههای در دست اجرای این اداره کل در سال 94 میگوید، از اینکه ایجاد دروازه مشترک گمرکی مشابه آنچه در حال حاضر به عنوان الگو بین ایران و ترکیه اجرا شده است چقدر در افزایش سرعت ورود و خروج کالا و رونق گرفتن فعالیتهای تجاری موثر است. «در سال 94 یکی از برنامههایی که ما آن را از گمرک ایران الگو گرفتهایم و یکی از شعارهای اصلی سازمان جهانی گمرک WCO است، اجرای دروازههای مشترک مرزی یا به بیان دیگر استفاده مشترک از مرز است. در حال حاضر بر اساس تفاهمنامهای که بین دولتهای ایران و ترکیه به امضاء رسیده است و پس از انجام تشریفات اداری، مراحل اجرایی این طرح در دو گمرک در دست اقدام است.»
کریمی با بیان اینکه اجرای این دروازه میتواند در افزایش سرعت فعالیتها، نظارتهای گمرکی، جلوگیری از جعل اسناد و... کمک کند، در توضیح عملکرد آن ادامه میدهد: «لازم است در فضایی فیزیکی مشترک بین دوکشور و زیر یک سقف ماموران هر دو کشور مستقر شوند و با اعتماد متقابل و آگاهی از قوانین هر دو کشور، بازرسیهای مختلف یک محموله یک بار انجام شود. کالاهایی که از گمرک ما با اظهارنامههای ایرانی خارج شوند، وقتی میخواهند وارد کشور ترکیه یا ترکمنستان شوند، آنجا دوباره اظهار نمیشوند و همان اظهارنامه آنجا تکمیل میشود و بالعکس اظهارنامه آن طرف را ما نهایی می کنیم که در وقت صرفهجویی میشود.»
مدیر پیشین اداره حقوقی و قضائی خراسان رضوی ابراز امیدواری میکند در دیدار آتی با طرف ترکمنستانی که اول شهریورماه انجام میشود، بتواند آنها را برای همکاری در اجرای دروازه مشترک مرزی متقاعد کند و اضافه میکند: « وقتی کنترلها مشترک انجام شود در تسریع گذر مرزی مسافران نیز موثر است. یعنی در پروتکلها قید شده است که اطلاعات رانندهها که هنگام خروج مسافر ثبت شده است، برای آن طرف مرز از طریق خط ارتباطی مشترک ارسال میشود و آنجا نیازی به ثبت مجدد اطلاعات نیست و فقط اطلاعات را تطبیق میدهند.»
مشکلات رانندگان ایرانی در ترکمنستان
در بخش پایانی گفتوگویم با مدیرکل گمرک لطفآباد از مشکلات رانندگان ایرانی در آن طرف مرز میپرسم و او اینگونه توضیح میدهد: «رانندهها هنگام برگشت مسائل و مشکلاتشان را با ما در میان میگذارند و گزارش میکنند و ما چون مسئولیت مستقیمی در این مورد نداریم آنها را به مسئولان ذیربط گزارش میکنیم. البته مشکلات معمولا بین رانندگان مشابه و تکراری است. وجوهی که [به صورت غیرقانونی] از رانندگان اخذ میشود، بدرفتاری، حرفهای غیرمنطقی وغیره. اخیرا تعدادی از رانندگان نوشته بودند که علی رغم اینکه در صف جلوتر بودهاند اما ماموران ترکمنستان ابتدا کار رانندگان خودی را راه انداختهاند و ایرانیها را با تاخیر و بدون نوبت معطل کرده بودند که ما چون امکان راستیآزمایی این مسائل را نداریم، آن را به مبادی مربوط منعکس کردیم تا در جریان موارد باشند.»
گفتوگو با چند راننده ترک
قبل از اینکه به سراغ آقای رئیس بروم، در راه به چند راننده اهل کشور ترکیه – که اتفاقا تعداد آنها کم نیست و شاید حتی در اکثریت باشند- برخوردم. این رانندگان بین المللی که کشورشان هم پز اروپایی بودن را میدهد حتی نمیتوانند یک کلمه انگلیسی صحبت کنند و صحبت کردن با آنها کار سختی است. با تلاش زیاد بالاخره توانستم چند هموطن که میتوانستند به زبان این عثمانیهای پرافاده و مغرور صحبت کنند را پیدا کنم. از وضعیت گمرک لطفآباد پرسیدم و از آنها خواستم شرایط را با گمرک آرتق مقایسه کنند.
راننده مسنی که تی شرت و شلوار جین پوشیده و موهای سرش سفید شده، میگوید: «در آن طرف مرز چهار تا پنج شب میخوابیم و این طرف هم همان مقدار معطل میشویم و فرقی وجود ندارد.»
در مورد امکانات اما آقای ترک نظر دیگری دارد: « از لحاظ امکانات که آن جا [ترکمنستان] هیچی ندارد. بیابان است و حتی توالت ندارد. بار ماشینها را باز و زیاد اذیت میکنند اما اینجا امکانات خوب است.»
وقتی در مورد نوع برخورد ماموران گمرک دوطرف میپرسم، پاسخ میدهد:« اینجا[ایران] نمایندگان کارها را انجام میدهند و ما برخوردی با کارمندان نداریم اما آنجا [ترکمنستان] اگر پول ندهیم کارمان را انجام نمیدهند.»
راننده مسن دیگری که او هم اهل کشور ترکیه است از مشکل تاخیر در ارسال پاسپورت گلایه میکند، ازاینکه این تاخیر در ورود روادید پس از ورود راننده باعث جریمه شدن آنها میشود. میگوید که دوبار به همین دلیل جریمه شده است. مشکل دیگری که عنوان میکنند درباره روش اندازهگیری مخزن سوخت کامیونها در ایران است. معتقدند اندازهگیری طرف ایرانی دقیق نیست و هر بار به خاطر این اختلاف محاسبه میزان سوخت، چند یورو جریمه و متضرر میشوند.
دوستان ترک تبارمان خیلی محافظهکار نشان میدهند، جز اینکه دوست ندارند عکسشان را بیندازیم حتی علاقهای به ذکر نامشان نیز ندارند. در توجیه این کارشان اما میگویند شاید نتوانند نظر همه رانندگان را منتقل کنند و از طرف آنها نمایندگی ندارند.
هایپرمارکتی در کویر
سوپرمارکت بزرگی که قفسههای زیاد و اجناس جورواجور و فراوان آن احساس حضور در یک هایپرمارکت بالای شهر را در شما ایجاد میکند، در مجاورت درب اصلی گمرک لطفآباد قرار دارد. فروشنده سوپرمارکت که جوانی حدودا 30 ساله و بر خلاف دیگر اهالی بازار از کار و کسب راضی است. معتقد است رانندگان ترکمن به علت خفقان حاکم بر کشورشان، خیلی اعتراض نمیکنند و اهل چانه زدن بر سر قیمت اجناس نیستند. رانندگان ترکیهای را اما بسیار مقتصد میداند و میگوید: « مثلا اگر بگویم 8500 تومان میگویند 500 تومان برای چه؟ اصلا برایشان تعریف نشده است و 8000 تومان میپردازند.»
او که هم منات ترکمنستان و هم دلار آمریکا قبول میکند، در رشته مهندسی برق تحصیل کرده و در مدت یکسالی که اینجا کار میکند، توانسته با پیشزمینه قبلی هم ترکی استانبولی و هم ترکمنی را در مراوده با رانندگان بیاموزد. از گمرک ایران گلایه میکند که هر روز طرح جدیدی را اجرا میکنند.
پرده آخر
در سوپر مارکت با مرد مسن درشت اندام و چاقی روبهرو میشوم که گوشهای روی چهارپایه نشسته و سیگار میکشد. از نوع رفتار و شلوار جینی که پوشیده و چهره درهم آفتاب سوخته و از دندانهای یکی درمیان افتادهاش میتوان حدس زد که احتمالا راننده خارجی است. اسمش آن طور که صاحب فروشگاه صدایش میکند «سرگی» است. به او اشاره میکند و میگوید سرگی که یکی از قدیمیهاست و حدود 20 سال در این مرز رفت و آمد دارد ترکمن است و میتواند اطلاعات خوبی به ما بدهد.
بد خلق نیست اما وقتی میفهمد خبرنگارم رغبتی به صحبت نشان نمیدهد. با صاحب فروشگاه دوست است و همه او را به اسم کوچکش صدا میزنند.
می پرسم انگلیسی بلد است یا نه؟ سری تکان میدهد و با فارسی دست و پا شکستهای که در طول این مدت طولانی آموخته است از من میپرسد که مصاحبهاش قرار است کجا چاپ شود و وقتی میگویم در یک نشریه اقتصادی فارسی زبان ایرانی، میگوید که فایدهای ندارد، چرا که هموطنانش نمیتوانند آن را بخوانند و از زیر صحبت کردن فرار میکند.
با آنها خداحافظی میکنم و به سوی شهر حرکت میکنم، در راه به این فکر میکنم که چرا مرزی آرام و بیحاشیه-که برخلاف مرز افغانستان نگرانیهای امنیتی بسیار کمتری دارد و دروازه ورود به آسیای میانه است و باید با احداث کارخانههای تولیدی که مواد مورد نیاز شهروندان کشورهای این منطقه کمتر توسعه یافته را با کمترین هزینه حمل و نقل و با قیمت رقابتی تامین کند- باید جولانگاه کانتینرهای کشور ترکیه باشد که هزاران کیلومتر راه را میپیمایند تا بازارشان را در این حوزه هر چه فعالتر و پررونقتر نگاه دارند و اشتغال را برای مردم کشورشان به ارمغان آورند و ما حتی نمیتوانیم برای شهرستان محروم درگز از قِبَل این فرصت ارزشمند اشتغال ایجاد کنیم و حداقل اگر نمیتوانیم کارخانه جدیدی احداث کنیم، چرخ کارخانههای فعلی این شهرستان را بچرخانیم؟
توسعه گمرک لطفآباد
در دستور کار است
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بینالملل استانداری خراسان رضوی به «دنیای اقتصاد» میگوید: خراسان رضوی پیشانی توسعه مبادلات با کشورهای آسیای میانه و افغانستان است و با توجه به اینکه این کشورها مصرفکننده بوده و تولید چندانی ندارند، میتوانند بازار مصرفی خوبی برای کالاهای ما باشند و در این میان راه توسعه مبادلات وجود مبادی گمرکی و مرزی است.
علی رسولیان با بیان اینکه ایران دارای چهار مرز مشترک با ترکمنستان و آسیای میانه است، اظهار میکند: یکی از مرزها در استان گلستان و سه مرز دیگر در خراسان رضوی قرار دارد که مرزهای خراسان دارای اهمیت بیشتری برای ترانزیت کالا هستند. از طرفی نگاه ترکمنستان برای کالاهای ترانزیتی و از طریق ریل، گمرک سرخس است که مبادلات زیادی از این طریق انجام میشود و به همین دلیل مرز ریلی سرخس از مهمترین مرزهای خروجی کشور به شمار میرود.
رسولیان درباره فعالیت گمرکی مرز لطفآباد بیان میکند: یکی دیگر از مرزهای استان که میتواند نقش مهمی در مبادلات ایفا کند، لطفآباد است، ترکمنها تا چند کیلومتر از این مرز راهآهن داشته و به همین دلیل به این گمرک توجه زیادی دارند و لطفآباد برای انتقال کالاها از طریق کامیون و به صورت زمینی فعالیت بیشتری دارد.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بینالملل استانداری خراسان رضوی میافزاید: با توجه به اهمیت گمرک مرزی لطفآباد در ترانزیت زمینی کالاها، فاز یک توسعه لطفآباد با ایجاد امکانات مناسب در پایانه مرزی انجام شد و فازهای تکمیلی نیز در راستای توسعه بیشتر، تامین زیرساختها، کاهش هزینههای حمل و نقل و کاهش ماندگاری کامیون در مرز و در نهایت کاهش قیمت کالا و هزینههای صادرات در دستور کار است.
رسولیان ادامه میدهد: اگر محدودیتهایی که ترکمنها برای پذیرش کامیونهای ما قائل هستند، از بین برود؛ که با توجه به زیرساختهایی که اخیرا در کمیسیون مشترک دو کشور برای تسهیل ورود و خروج کامیونها صورت گرفته این امر در حال تحقق است، میتوان به توسعه بیشتر صادرات ایران به کشورهای آسیای میانه امیدوار بود.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بینالملل استانداری خراسان رضوی خاطرنشان میکند: محوریت مرز لطفآباد در امر ترانزیت، حمل و نقل کالاها از طریق کامیون است که هم صادرات ایران و هم موضوع ترانزیت را در برمیگیرد، در حال حاضر تعداد زیادی از کامیونهای وارد شده به ترکمنستان از ترکیه و کشورهای اروپایی از طریق لطفآباد وارد کشور میشوند.
رسولیان با اشاره به ایجاد دروازه مشترک گمرکی ایران و ترکمنستان و تاثیر آن در تسهیل مبادلات دو کشور، میگوید: برنامه ایجاد این دروازه مشترک در دستور کار گمرک است، توافقهای اولیه انجام شده و عملیاتی کردن این برنامه نیازمند فرآیندها و زیرساختهایی است که از سوی دو طرف باید صورت بگیرد، زیرساختهای لازم در گمرک لطفآباد ایران با طرحهای توسعهای و فازهای تکمیلی درحال اجراست و شامل ایجاد محوطههای گمرکی، ساختمانهای تکمیلی، دفاتر دستگاههای مختلف و جایگاه کنترل و عرضه سوخت و مواردی از این دست میشود تا لطفآباد به عنوان یک پایانه مرزی جدید با زیرساختهای لازم فعالیت کند.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بینالملل استانداری خراسان رضوی از اعمال محدودیتهایی از سوی ترکمنستان برای ورود کالاهای ایرانی از مرز به عنوان یکی از مشکلات سالهای اخیر در مبادلات دو کشور نام برده و میگوید: بهانه آنها نداشتن امکانات و توانمندیهای لازم بود و این موضوع محدودیتهایی ایجاد میکرد اما امروز زیرساختهای لازم در حال تکمیل است.
رسولیان میافزاید: اگر بتوانیم از محوطههای حاشیه گمرک برای سرمایهگذاری و تخلیه بار استفاده کنیم، فرصت خوبی برای توسعه لطفآباد خواهد بود و این موضوع به ویژه برای کالاهایی که ارزش گمرکی کمتری داشته اما حجیمتر بوده و از طریق ریل حمل میشود، میتواند بسیار مفید باشد.
مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی و بینالملل استانداری خراسان رضوی درباره رشد و توسعه شهرستان درگز با توجه به وجود گمرک لطفآباد اظهار میکند: با توجه به برنامههای دولت ایران و دولت ترکمنستان، وجود گمرک میتواند در توسعه اقتصادی مرز اثرگذار باشد، امروز فضا برای سرمایهگذاری بخش خصوصی در گمرک لطفآباد باز است و حتی به این بخش برای استفاده از ریل ترکمنستان که وارد مرز شده، پیشنهاد دادهایم.
رسولیان یادآور میشود: شرکت انبارهای عمومی گمرک نیز طرحی برای توسعه ظرفیتها ارائه کرده که این طرح در حال پیگیری است و نیازمند رایزنیهایی با شرکتهای صاحب ساختمان در گمرک است.
سختگیری دولت برای سرمایهگذاری
بخش خصوصی در لطفآباد
رئیس هیات مدیره انجمن حمل و نقل بینالمللی خراسان رضوی نیز به خبرنگار ما میگوید: گمرک لطفآباد به دلیل قرار گرفتن در مسیر مرز ایران و ترکمنستان و عشقآباد، گزینه خوبی برای تردد کامیونها و ترانزیت است، در حال حاضر به ویژه کامیونهای کشور ترکیه از لطفآباد عبور میکنند و با توجه به اتصال گمرک ترکمنستان به راهآهن و نزدیکی لطفآباد به ترکمنستان، این گمرک ظرفیت بسیار خوبی به شمار میرود.
احمد زمانیان یزدی درباره امکانات و ظرفیتهای موجود در گمرک لطفآباد اظهار میکند: امکانات موجود در گمرک سرخس در لطفآباد وجود ندارد با این حال این گمرک در حال توسعه است و امکاناتی نظیر پایانه و محوطهسازی در حال انجام است.
زمانیان یادآور میشود: با توجه به اینکه امکان عبور خودروهای سنگین از پایانه مرزی باجگیران وجود ندارد و این ظرفیت در لطفآباد هست و نیز به دلیل مسیر بسیار خوب لطفآباد به ترکمنستان استقبال از این گمرک در حد مطلوب است.
رئیس هیات مدیره انجمن حمل و نقل بینالمللی خراسان رضوی با بیان اینکه گمرک سرخس و لطفآباد موجب روانتر شدن عبور و مرور کامیونهای ترانزیتی میشوند، میافزاید: بیشتر تجار گمرک سرخس را برای ترانزیت ترجیح میدهند اما به دلیل اینکه امکان عبور کامیونها از پایانه باجگیران نبوده و مسیر سرخس نیز دورتر است و نیز نزدیکی لطفآباد به عشقآباد و ترکمن باشی، حجمی از ترانزیت توسط این گمرک انجام میشود.
زمانیان با اشاره به اهمیت بازارچههای مرزی در پایانهها برای تسهیل صادرات، میگوید: این بازارچهها که هماکنون در پایانه مرزی باجگیران نیز وجود دارد، در عرضه کالا و برخی معافیتها و مزایا برای بحث صادرات بسیار مهم است و اگر چنین بازارچهای در مرز لطفآباد ایجاد شود، به طور قطع در تسهیل روند صادرات اثرگذار خواهد بود؛ این موضوع از موارد پیشبینی شده برای گمرک لطفآباد و از نیازهای آن منطقه محسوب میشود.
عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی خراسان رضوی خاطرنشان میکند: وجود حمل و نقل بینالمللی برای افزایش صادرات لازم و ضروری است که البته زمانی که صادرات کالاها به اوج خود برسد این موضوع اهمیت بیشتری پیدا میکند. ایجاد دروازه مشترک ایران- ترکمنستان نیز در صادرات سریعتر، سالمتر و کمهزینهتر کالاها بسیار اثرگذار است و البته این دروازه مشترک هم در هنگام افزایش صادرات و نه اکنون که با کاهش میزان آن روبهرو هستیم، بسیار مهم است.
زمانیان در پاسخ به این سوال که چرا صدور خدمات فنی و مهندسی ایران به ترکمنستان صورت نمیگیرد، اظهار میکند: ترکمنستان کشوری با قوانین خاص خودش است که هر کسی نمیتواند در آنجا فعالیت کند، افزون بر این مشکلاتی همچون موضوع انتقال پول و سختی صدور روادید برای اتباع ایرانی و حتی رانندهها وجود دارد.
رئیس هیات مدیره انجمن حمل و نقل بینالمللی خراسان رضوی ادامه میدهد: در سالهای ابتدایی باز شدن مرزها، تجار زیادی از استان ما به ترکمنستان رفته و دچار مشکل شدند زیرا قوانین این کشور سختگیرانه بود و آنها نتوانستند پول خود را دریافت کنند به همین دلیل هم نمیتوان در زمینه صدور خدمات فنی و مهندسی به ترکمنستان عمل کرد.
زمانیان با بیان اینکه گمرکهای مرزی خراسان رضوی از نقاط محروم این استان هستند، تصریح میکند: باید از ظرفیتهای موجود در این شهرستانها در زمینه اشتغالزایی و رونقبخشی به منطقه استفاده شود و این موضوع با سرمایهگذاری و درآمدزایی امکانپذیر است اما به دلیل اینکه گمرکات متعلق به بخش دولتی است، بخش خصوصی چندان نمیتواند در این زمینه ورود کند مگر اینکه دولت همکاری لازم را داشته باشد زیرا بخش خصوصی آماده هرگونه سرمایهگذاری در این زمینه است.
رئیس هیات مدیره انجمن حمل و نقل بینالمللی خراسان رضوی تاکید میکند: ما به عنوان بخش خصوصی بارها اعلام کردهایم که با توجه به تردد کامیون از لطفآباد آماده هر نوع سرمایهگذاری هستیم و این سرمایهگذاری میتواند در زمینه ایجاد پارکینگ و دیگر امکانات مورد نیاز پایانههای مرزی باشد اما متاسفانه بخش دولتی کمی سختگیرانه عمل میکند.
صادرات 526 میلیون دلاری
از گمرک لطفآباد
رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی نیز میگوید: حدود چهار تا پنج درصد صادرات استان از طریق گمرک لطفآباد صورت میگیرد و در چهار ماهه امسال 526.5 میلیون دلار صادرات از این گمرک انجام شد؛ روزانه 205 تا 210 کامیون از این مرز عبور میکنند که حدود 50 درصد آنها ایرانی و مابقی کامیونهای ترک هستند.
محمدحسین روشنک از نبود انبار به عنوان یکی از مهمترین مشکلات موجود در گمرک لطفآباد نام برده و اظهار میکند: متاسفانه مکان لازم برای اینکه کامیونها بار خود را انبار کنند در این گمرک وجود ندارد و بار در هنگام توقف کامیون روی آن باقی میماند و قبضی برای انبار صادر نمیشود.
رئیس اتحادیه صادرکنندگان و واردکنندگان خراسان رضوی درباره نقش بازارچههای صادارتی نیز میگوید: وجود این بازارچهها شاید لازم باشد اما نقش بارزی در حجم صادرات نداشته و تاثیر زیادی در این زمینه نمیبینیم.
روشنک در پاسخ به این سوال که چرا شهرستان درگز با وجود برخورداری از پتانسیل گمرکی، به رشد چندانی نرسیده، تصریح میکند: بخشی از این موضوع به داخل کشور و بخشی از آن به طرف خارجی و همکاری نکردن آنها مربوط است. در زمینه داخلی بخش خصوصی به دنبال کسب سود است و اگر سرمایهگذاری سودی به همراه نداشته باشد اقدامی نمیکند و به همین دلیل تاکنون در این زمینه ورود پیدا نکرده است.
مناسبات خوب بین دو کشور
رئیس نمایندگی وزارت امور خارجه در شمال و شرق کشور نیز در پاسخ به «دنیای اقتصاد» درباره وضعیت انعقاد تفاهمنامه برای مبادلات تجاری و ارتباطات گمرکی دو طرف ایران و ترکمنستان، میگوید: برقراری این تفاهم نیازمند نشست گمرکی مشترک بین دو طرف است ؛ در حال حاضر مناسبات خوبی بین دو کشور وجود دارد و در آخرین سفر رئیس جمهور به ترکمنستان در سال گذشته نیز 18 تفاهمنامه همکاری امضا شد.
غلامعباس ارباب خالص میافزاید: همکاریهای اقتصادی و فرهنگی زیادی بین دو کشور وجود دارد به گونهایکه هر سال جشنواره امام رضا(ع) ایران در شهر مرو و جشنواره فرهنگی ترکمنستان در شهر گنبدکاووس برگزار میشود، دو کشور در زمینه انرژی، همکاری تجاری، هفتههای فرهنگی و نیز مناسبات مرزی و ترانزیت رابطه خوبی داشته و مشکلی در این زمینه وجود ندارد.
کاهش کالاهای صادراتی دلیل اصلی
عملکرد مطلوب گمرکهای ماست
مدیرعامل شرکت حمل و نقل آسان ترابر شرق نیز میگوید: در حال حاضر تمام مرزها به دلیل کم شدن میزان کالاهای تولیدی برای صادرات، مشکلی در ترانزیت و بارگیری و خروج کامیونها نداشته و عملکرد مطلوبی دارند اما به طور کلی تمامی گمرکات ما دارای ضعفهایی هستند به طوریکه اگر امروز قرار باشد 50 کانتینر از بندعباس وارد لطفآباد شود، این گمرک دچار مشکل شده و توان انجام کار را ندارد.
سیدمحمد دانش میافزاید: در حال حاضر، گمرکات در وضعیت خوبی به سر میبرند و دلیل آن هم کم شدن کالا و بیکاری است اما حتی با لغو تحریمها، به دلیل وجود مشکلات مالی در آسیای میانه و افزایش مشکلات در سالهای اخیر، بسیاری از صاحبان کالا مسیر خود را عوض کرده و به چین رفتهاند و کالاها را مستقیما به تاجیکستان میفرستند.
دانش یادآور میشود: نداشتن ظرفیت کافی، نیروی کافی، مشکلات اسنادی و نبود زیرساختهای لازم مانند اینترنت که از ضرورتهای کار ماست، از مشکلات کنونی گمرکهای ماست بهطوریکه با قطع اینترنت در یک روز کار ما فلج شده و به راحتی کالا در همان روز متوقف میشود.
مدیرعامل شرکت حمل و نقل آسان ترابر ادامه میدهد: در دو سال اخیر میزان کالاهای صادراتی بسیارکم شده به طوریکه تعداد کانتینرها به یک پنجم رسیده است؛ در مرداد ماه سال گذشته شرکت ما 100 کانتینر به آن طرف مرز فرستاد و این عدد در مرداد امسال به 20 کانتینر رسیده است .
دانش درباره وضعیت پایانه ترکمنستان میگوید: پایانه ترکمنستان دارای پارکینگ بزرگی است اما دارای قوانین سختگیرانه است و هزینههای بالایی را برای ایرانیها به دنبال دارد و به طور کلی دو طرف مرز همخوانی و تعامل خوبی با یکدیگر ندارند.
مدیرعامل شرکت حمل و نقل آسان ترابر با بیان اینکه در پایانه مرزی ایران هم استراحتگاهی برای رانندهها وجود ندارد، تصریح میکند: از طرفی ایجاد استراحتگاه نیازمند سرمایهگذاری بخش خصوصی است و با توجه به اینکه این سرمایهگذاری توجیه اقتصادی ندارد بخش خصوصی در این زمینه ورود پیدا نکرده و با توجه به اینکه هزینه زیادی باید انجام شود و کمکهای دولتی هم نیست، کسی جرات و ریسک سرمایهگذاری ندارد.
ضرورت ایجاد بازارچه مرزی در لطفآباد
نماینده شرکت پلوان ترابر نیز میگوید: از زمان تغییر مدیرکل گمرکات لطفآباد صادرات این منطقه رونق خوبی پیدا کرده و در اولویت قرار گرفته و کمک زیادی به صادرکنندگان می شود درحالیکه در گذشته به طور سلیقهای با شرکتهای حمل و نقل برخورد میشد.
رحیم عباسپور درباره اهمیت و ضرورت وجود بازارچه مرزی در مناطق دارای گمرک، اظهار میکند: با توجه به اینکه لطفآباد در نزدیکی عشقآباد است، وجود بازاچه مرزی میتوانست ظرفیت خوبی برای پیشرفت این منطقه و توسعه صادرات باشد اما نمیدانیم چرا چنین بازارچهای مانند گمرک باجگیران ایجاد نمیشود.
عباسپور با بیان اینکه روزانه حدود 205 کامیون از مرز لطفآباد خارج میشود، میافزاید: در سال گذشته شرکت ما در هفت ماه حدود 850 کامیون لوله به ترکمنستان صادر کرد، این حمل بار تا مرز انجام می شود و پس از آن حمل و نقل توسط ترکمنها صورت میگیرد.
نماینده شرکت پلوان ترابر درباره پیشرفت نکردن شهرستان درگز با وجود پتانسیلی همچون گمرک لطفآباد، میگوید: درگز از شهرستانهای بنبست استان به شمار میرود و در مقایسه با شهری مثل قوچان که مسیر رفت و آمد و اتصال خراسان با استانهای شمالی است، مهجور واقع شده است، علاوه بر این با توجه به اینکه جاده درگز وضعیت چندان مطلوبی ندارد سرمایهگذاران تمایلی به حضور در این شهر ندارند.
عباسپور خاطرنشان میکند: امیدواریم با تلاش نماینده این شهرستان در راستای بهبود وضعیت ارتباطی و جادهسازی، این شهرستان از مهجوریت خارج شده و شاهد حضور سرمایهگذاران بخش خصوصی برای رشد و توسعه هر چه بیشتر درگز باشیم تا بسیاری از مشکلات و محرومیتهای این شهر رفع شود.
پیام شما با موفقیت ارسال شد .